Nhiều lời đồn ác ý
Sinh ra và lớn lên ở ngõ Tạm Thương, Hàng Da (Hà Nội), nhà có 8 anh em, bố mẹ cô lúc đó khá vất vả để nuôi bằng ấy người con. 15 tuổi yêu ca hát, cô bé Thanh Loan được trường nghệ thuật quân đội về tuyển đã vô cùng háo hức. “Bớt một người là bớt một miệng ăn” nên bố mẹ của cô đồng ý ngay. Thời đó chiến tranh, lại được vào quân đội thì cả dòng họ đều tự hào, hãnh diện nên cô không bị cấm cản gì.
Nhớ lại lần định mệnh theo nghiệp diễn, NSƯT Thanh Loan kể, bạn cùng xóm là người đã rủ cô đi thi và chính nhà văn Chu Lai là người tuyển cô vào đoàn. “Lúc đó, nhà văn Chu Lai vì có công việc trong Sài Gòn nên phải đi gấp, ông chỉ tuyển nhanh chóng còn đi công tác nên khi tôi với bạn vừa đến, ông đã vẫy tay bảo: Con bé kia, mày vào đây hát cho tao nghe một bài xem nào. Rồi tôi hát, ông bảo con bé này được, thế là tôi được vào đoàn kịch quân đội”.
Sở hữu vẻ đẹp đặc trưng của thiếu nữ đất Hà Thành với khuôn mặt trái xoan xinh xắn, NSƯT Thanh Loan được biết đến với rất nhiều bộ phim như Người về đồng cói, Phương án ba bông hồng, Nơi tình yêu đã chết, Bí mật thành phố cấm, Bản đề án bị bỏ quên... và đặc biệt là phim Biệt động Sài Gòn.
Trong phim Biệt động Sài Gòn, NSƯT Thanh Loan vào vai ni cô Huyền Trang. Vai diễn của bà đã in dấu trong lòng công chúng như biểu tượng cho cái đẹp thánh thiện, kiên cường của thời chiến. Sau hàng loạt các vai diễn để đời, NSƯT Thanh Loan trở thành một người lính, một nữ đại tá. Bà từng giữ vai trò Phó Giám đốc Điện ảnh Công an Nhân dân trước khi về hưu.
NSƯT Thanh Loan kể, sau vai ni cô Đàm Vân, cô không tham gia bộ phim nào nữa. Cũng có nhiều lời đồn đoán quanh sự ‘mất tích’ trên màn ảnh này. Có người đồn cô đột ngột qua đời, cũng có lời đồn cô đi tu thật vì bị ám ảnh bởi vai diễn. Lời đồn tai hại nhất mà NSƯT Thanh Loan phải gánh chịu đó là có người còn nói bắt gặp cô và chồng ra toà làm thủ tục li hôn, hay bị tạt axit do bị đánh ghen. “Hai vợ chồng cùng làm trong ngành công an, thời đó bị đồn như vậy là ảnh hưởng lắm. Tôi phải đi giải thích với cơ quan đó”, NSƯT Thanh Loan chia sẻ.
Sau bao năm làm nghề, điều tiếc nuối nhất với nghệ sĩ Thanh Loan là không có cơ hội được tham gia 2 nhân vật là Chị Nhung trong bộ phim cùng tên và cô The trong phim Không nơi ẩn nấp. Đã quay thử rất nhiều và đạo diễn rất ưng nhưng do không sắp xếp được công việc, cô đành ngậm ngùi dành cơ hội đó cho bạn diễn khác.
Cuộc đời không như là phim
Nổi tiếng thì ắt sẽ có thị phi, nhưng đó chỉ là những thứ lướt qua đời NSƯT Thanh Loan còn về cơ bản cô nói đời mình may mắn.
Hầu như, tất cả các bộ phim Thanh Loan đóng toàn những nhân vật khổ sở, yêu toàn anh thương binh, người cụt tay, người cụt chân lại vô cùng nghèo khó. Thế nhưng, đời không như là phim, nhiều người, những nhân vật mình đóng như ám vào cuộc đời họ nhưng với Thanh Loan, cuộc đời cô là những chuỗi ngày bình lặng bên người chồng là một GS. TS Toán học.
Hỏi NSƯT Thanh Loan, một người làm nghệ thuật lại gắn bó với một người làm khoa học – nghề bị cho là khô cứng. Có khi nào, vì không hiểu công việc của nhau mà 2 người xảy ra cãi vã? NSƯT Thanh Loan cười hiền nói: “mọi người đã hiểu sai, đâu phải khác nghề không hiểu nhau thì hay cãi nhau. Với tôi và nhiều bạn bè của tôi khi lấy chồng khác nghề lại khá bền vững. Bằng chứng là đến tận bây giờ, tóc đã bạc mà chúng tôi đâu có vấn đề gì. Chính những cặp vợ chồng nghệ sĩ, đôi khi tưởng cùng nghề thì hiểu nhau, thông cảm cho công việc của nhau lại dễ chia tay. Bởi, cái tôi của nghệ sĩ quá lớn, khi nóng giận, không kìm chế được là hỏng hết”.
 |
NSƯT Thanh Loan hiện tại.
“Ni cô Huyền Trang” kể, chắc cũng chẳng nhiều người lấy chồng được như cô, chồng là GS Toán học nhưng hay làm thơ tặng cô, cô lại được vẽ chân dung miễn phí. “Tôi biết nhiều người làm khoa học, họ có tài làm thơ và vẽ tranh lắm, như thầy giáo toán học Lê Thống Nhất đó, có nhiều bài thơ hay được học sinh chia sẻ đấy thôi”.
Cuộc sống hiện tại của NSƯT Thanh Loan khá thoải mái, dù đã nghỉ hưu, có 2 con một trai một gái khá thành đạt nhưng cô vẫn tham gia hoạt động nghề nghiệp, không phải vì tiền, cô bảo, có khi còn bỏ tiền túi ra làm nhưng vẫn vui. Hàng ngày, các ngày chẵn, cô tới văn phòng làm việc. Với cương vị là Chi hội trưởng Chi hội điện ảnh truyền hình Công an, văn phòng của cô là nơi bạn bè tới chia sẻ về nghề.
Nhưng hỏi cô, nếu có lời mời tham gia đóng phim, cô sẽ tiếp tục diễn chứ? Cô cười nói: “Chịu, giờ tôi không tham gia được, vì sức khoẻ, vì giờ làm phim nhanh lắm, không theo kịp, diễn viên không đọc kịch bản, không thuộc lời thoại, cứ đến cảnh quay có mình là diễn, có người nhắc thoại cho. Diễn chẳng có hồn. Trước kia, diễn viên không những thuộc thoại của mình còn phải thuộc cả thoại của bạn diễn nữa. Làm phim kiểu đó chứ như giờ cô không kham được. Mình có muốn chậm để đọc nghiên cứu kịch bản có khi cũng không có thời gian”.
Sống giản dị biết đủ là đủ, NSƯT Thanh Loan nhẹ nhàng đi qua lời nguyền “hồng nhan bạc phận” và đang rất an nhàn hưởng tuổi già qua đi trong hạnh phúc.
