Diễn đàn 'Điều em muốn nói': Những chia sẻ từ trái tim

Do ảnh hưởng của dịch COVID-19, cùng với việc học trực tuyến kéo dài, khi quay trở lại trường học, học sinh các trường trên địa bàn Thủ đô bước vào kỳ thi cuối năm và các kỳ thi chuyển cấp quan trọng… đã khiến không ít học sinh rơi vào khủng hoảng tâm lý và đã có những hậu quả đáng tiếc xảy ra.

Cô Đỗ Trần Phương Anh - chuyên gia tâm lý Dự án Nghiên cứu phòng chống nguy cơ tự tử thanh thiếu niên chia sẻ: Quá trình học trực tuyến kéo dài do dịch COVID-19 tác động rất lớn đến tâm – sinh lý học sinh. Thời gian này, những học sinh sống khép kín thích nghi với việc học trực tuyến nhanh hơn các học sinh khác, vì các em không phải xoay xở với các mối quan hệ trong môi trường học đường. Tuy nhiên, các em tiếp tục chấp nhận sinh hoạt và học tập trong không gian chật hẹp. Trong khi đó, những học sinh có nhu cầu giao tiếp cao hơn thì lại cảm thấy “sốc”. Thậm chí, không ít học sinh cuối cấp mơ hồ không biết định hướng nghề nghiệp của mình là gì do các mối quan hệ xã hội xáo trộn.

Bà Vũ Kim Nga - nhân viên tư vấn Tổng đài quốc gia bảo vệ trẻ em 111 - Cục Trẻ em (Bộ LĐ-TB&XH), thông tin, trong và sau đại dịch COVID-19, nội dung trẻ gọi đến chia sẻ có nhiều vấn đề mới, trong đó gia tăng tình trạng căng thẳng, mệt mỏi, trầm cảm, thậm chí nhiều em bị bố mẹ bạo hành tinh thần. Tình trạng này gia tăng ở học sinh bậc THCS - THPT.

PGS.TS Phạm Mạnh Hà, ĐH Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội, cho rằng, đặc trưng của “thế hệ Z” này là dành nhiều thời gian cho điện thoại, máy tính nên tiếp nhận thông tin nhanh nhưng cũng dễ bị tiêm nhiễm bởi những tin tức độc hại hoặc tham gia vào các cuộc khẩu chiến trên mạng.

Bà Nguyễn Thị Bích Nga, Hiệu trưởng Trường THCS Trưng Nhị, quận Hai Bà Trưng (Hà Nội), nói rằng, mới đây trường mời chuyên gia đến trò chuyện, trao đổi, giải tỏa tâm lý cho học sinh. Học sinh rất cởi mở, thẳng thắn nói ra những điều các em băn khoăn.

Phát biểu khai mạc diễn đàn, nhà báo Phùng Công Sưởng - Phó Tổng Biên tập báo Tiền Phong cho biết: Đại dịch thế kỷ đã tác động sâu sắc đến toàn nhân loại, nhiều giá trị bị đảo lộn, mối tương tác giữa con người và nhiều nhiều thói quen mang tính truyền thống đã thay đổi. Các em là những người cảm nhận rất rõ điều này. Đứng trước sự thay đổi bất ngờ đó, nhiều bạn đã thích ứng, thích nghi và chung sống tốt với hoàn cảnh mới. Nhưng thật đáng tiếc là cũng có rất nhiều học sinh đã cảm thấy chông chênh, bế tắc, đan xen nhiều cảm xúc thiếu tích cực, lệch lạc… Điều đó nếu kéo dài sẽ ảnh hưởng rất lớn tới sự phát triển trong tương lai của các em, và trong nhiều trường hợp, hệ quả tiêu cực đã xảy ra ngay tức thời.

"Là cơ quan truyền thông, hằng ngày tiếp xúc với những thông tin không mấy tích cực về tình trạng này, chúng tôi cứ bị thôi thúc cần phải làm điều gì đó góp phần cải thiện tình hình. Đem những chia sẻ này với đồng chí Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội, nhiều chuyên gia, nghệ sĩ, nhà văn, nhà báo… chúng tôi nhận được sự chia sẻ đầy trách nhiệm. Một mầm tốt cứ thế lớn lên trong sự vun đắp, chăm chút của nhiều đơn vị, cá nhân. Và ngày hôm nay, báo Tiền Phong đã phối hợp với Hội đồng Đội Trung ương; Sở GD&ĐT Hà Nội, UBND quận Ba Đình tổ chức Diễn đàn 'Điều em muốn nói' tại ngôi trường giàu truyền thống - Trường THCS Giảng Võ của quận Ba Đình", nhà báo Phùng Công Sưởng bày tỏ.

Nhà báo Phùng Công Sưởng nhấn mạnh: "Tên gọi của diễn đàn mộc mạc và hồn nhiên như lứa tuổi học sinh. Chúng tôi rất muốn lắng nghe thật nhiều những chia sẻ thật, những điều thầm kín, những rắc rối, trở ngại và cả những bế tắc mà các em gặp phải trong cuộc sống, học tập, tình bạn, sức khoẻ, gia đình… Và không chỉ lắng nghe, tham dự diễn đàn còn có các chuyên gia tâm lý, các nhà giáo dục, các nghệ sĩ, nhà văn, hoa hậu, bác sĩ… sẽ cùng trao đổi, gợi mở để chúng ta cùng nhau vượt qua những khó khăn, thử thách lạc quan và tự tin bước về phía trước…"

Cô Tô Thị Hải Yến - Hiệu trưởng Trường THCS Giảng Võ, tâm sự: “Trong một thời gian rất dài, thầy cô giáo và học sinh giao tiếp trong một không gian rất hẹp; không tương tác được với thiên nhiên, với môi trường xung quanh là nguyên nhân khiến tâm lý bị ảnh hưởng. Khi học sinh trở lại trường, việc đầu tiên là làm thế nào để thầy và trò rút ngắn sự thích nghi với những thay đổi của hình thức học tập, thói quen sinh hoạt và học tập để giải tỏa tâm lý. Từ góc độ của nhà quản lý, tôi cảm thấy có sự gia tăng lo âu, gia tăng căng thẳng”.

Tại diễn đàn, nhà thơ Trần Đăng Khoa chia sẻ: "Điều em muốn nói" là diễn đàn rất hay và ý nghĩa; đồng thời đánh giá cao sáng kiến tổ chức diễn đàn của báo Tiền Phong và các đơn vị phối hợp, đồng hành.

Nhà thơ Trần Đăng Khoa chia sẻ câu chuyện thời đi học của nhà thơ trong thời “mưa bom bão đạn”. Mở đầu phần chia sẻ của mình, nhà thơ đã đặt câu hỏi dành cho học sinh về áp lực của học sinh, học giỏi có áp lực, học giỏi có khó... và nhận được câu trả lời áp lực đến từ việc học tập, phải học giỏi và thi cử.

Theo nhà thơ Trần Đăng Khoa, thời nào cũng có áp lực, thời "mưa bom bão đạn cũng áp lực kinh khủng lắm. Tuy nhiên, điều quan trọng là làm gì để vượt qua áp lực và không có áp lực".

Ở lứa tuổi học sinh, điều quan trọng nhất là học tập. Học và học giỏi là điều không khó. Bí quyết của nhà thơ Trần Đăng Khoa thời đi học là bỏ ra hai ngày cuối tuần để đọc hết sách giáo khoa của cả năm học, rồi trước mỗi buổi học đều tìm hiểu, chuẩn bị bài trước ở nhà nên có thể nhớ bài giảng của giáo viên ngay tại lớp.

"Có hai môn quan trọng Toán và Văn. Toán thì phải tìm được đáp số như vào ngôi nhà thì phải mở được cánh cửa. Muốn mở cửa phải chìa khóa. Vậy chìa khóa của Toán là các định lý... Còn Văn, các em chỉ cần đọc sách. Bác Khoa chỉ có một bí kịp là đọc, đọc thuộc làu sách giáo khoa", nhà thơ Trần Đăng Khoa nói.

Theo Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, áp lực trong lứa tuổi học trò còn đến từ bạn bè. Muốn cởi bỏ áp lực này, các học sinh cần hiểu bạn mình. Bên cạnh đó, học sinh cần chuẩn bị sẵn sàng tâm lý trước mỗi kỳ thi về việc thi đỗ và thi không đỗ để tránh bị "sốc".

"Nếu thi đại học không đỗ, chỉ có một cánh cửa khép nhưng còn muôn vàn cánh cửa khác mở ra, có điều chúng ta có bình tĩnh để nhìn thấy những cơ hội mới đó không", nhà thơ Trần Đăng Khoa nói thêm.

NSƯT Xuân Bắc chia sẻ do đặc thù công việc nên anh hay phải thức khuya chính vì vậy nên không phải sáng nào anh cũng đưa các con đi học.

“Thức dậy sớm với tôi là một cực hình” – Xuân Bắc chia sẻ. Chính vì vậy, NSƯT Xuân Bắc mong các bạn học sinh hiểu rằng việc bố mẹ đưa các con đi học mỗi sáng là một sự cố gắng rất lớn của các bậc phụ huynh.

“Không phải lúc nào bố mẹ cũng đủ điều kiện để chăm lo cho các con nhưng lẽ sống của bố mẹ chính là các con và tình yêu của cha mẹ dành cho các con là vô bờ bến” – anh nói.

NSƯT Xuân Bắc cũng hài hước cho biết anh thường xuyên tới các trường học để làm việc với các bạn học sinh và thấy rằng làm việc với các bạn cấp 1 và cấp 3 thì rất dễ nhưng với các bạn học sinh cấp 2 ‘ẩm ương’ thì lại rất khó làm việc.

Tham gia diễn đàn, NSƯT Xuân Bắc cũng dành cho các bạn học sinh của Trường THCS Giảng Võ những câu hỏi đầy tâm lý như “Bao nhiêu bạn có cảm giác nhiều lúc bố mẹ không hiểu gì mình?”, “Có bao nhiêu chuyện mà các em nói với bố mẹ mà bố mẹ không quan tâm đầy đủ?”…. Đó cũng chính là những lý do mà NSƯT Xuân Bắc và Ban tổ chức tổ chức diễn đàn ngày hôm nay.

TS. Nguyễn Thanh Sơn - Phó Chủ tịch Hội Tâm lý giáo dục TP. Hà Nội, chia sẻ: "Tôi cho rằng diễn biến áp lực tâm lý sau dịch COVID-19 chỉ là nhất thời, quan trọng là tuổi học đường lúc nào cũng đều gặp áp lực, vấn đề là chúng ta nhìn nhận, phát hiện, giải quyết ra sao.

Áp lực lớn nhất chính là từ gia đình, cha mẹ nào cũng mong con giỏi giang nhưng các em đừng oán thán bố mẹ bởi đó là một mong ước rất chính đáng. Chỉ có điều, mong muốn đó vô hình chung đã tạo áp lực cho các con vì bố mẹ hiện nay không hiểu hết con mình. Bất kỳ mong muốn nào cũng phải xuất phát từ năng lực thực tế của các cháu.

Áp lực thứ hai là từ phía nhà trường. Trường nào cũng đều có quy chuẩn của mình và đòi hỏi học sinh phải đem về những đỉnh cao cho trường mình, đó cũng là điều rất bình thường. Các em phải tự mình điều chỉnh mình để phù hợp với yêu cầu của nhà trường.

Tiếp theo là áp lực từ cuộc sống. Các em hiện nay được tiếp cận với quá nhiều luồng thông tin trong một ngày, nhiều thú vui như trò chơi công nghệ mà đôi khi những cái xấu lôi kéo dễ hơn những cái tốt. Mình thắng được mình là điều không dễ.

Áp lực từ chính các em. Ngày xưa vượt khó vươn lên để thành công nhưng hiện tại xã hội đời sống đã rất cao và sẽ có một bộ phận phải vượt sướng để thành công, mà điều đó sẽ khó hơn vượt khó rất nhiều vì sướng quá sẽ không còn động lực để phấn đấu. Thắng được chính mình sẽ càng khó hơn. Tôi nghĩ rằng các em phải bình tĩnh, nhìn nhận vấn đề đầy đủ xem mình đang bị áp lực từ phía nào và tìm hướng giải quyết. Nếu áp lực từ phía phụ huynh thì phải mạnh dạn nói chuyện, trình bày ý muốn nguyện vọng với bố mẹ để bố mẹ căn chỉnh cho phù hợp.

Trong cuộc sống sẽ không ai thương mình bằng bố mẹ đâu, luôn yêu thương các con vô điều kiện. Nếu là áp lực từ phía nhà trường thì hãy chọn thầy cô nào mà mình thấy gần gũi nhất để mạnh dạn tâm sự, chia sẻ những suy nghĩ của mình và các thầy cô sẽ căn chỉnh, hướng ta đến cái tốt đẹp hơn.

Với điều kiện sống hiện nay, các em đang có rất nhiều thuận lợi từ công nghệ, các em có điều kiện tốt hơn để học tập, phấn đấu. Tuổi trẻ của các em rất đẹp, lớn lên trong lúc đất nước ta đang rất phát triển, điều kiện sống rất tốt, tương lai sáng lạn. Tôi mong muốn các em hãy học tập làm việc hết mình, mở lòng đón nhận những cái tốt của xã hội"

Cô Tô Thị Hải Yến - Hiệu trưởng Trường THCS Giảng Võ chia sẻ: "Mong muốn được nhà trường tổ chức các buổi dã ngoại, các hoạt động ngoại khóa là mong muốn rất chính đáng và thường thấy ở học sinh. Là một nhà quản lý, tôi đánh giá rất cao những hoạt động ngoài không gian lớp học vì khi đó các em học được rất nhiều điều thú vị hay những kỹ năng từ những tình huống thực tế.

Ngày 21/3/2022, Trường THCS Giảng Võ đã tổ chức cho học sinh khối 9 đi học tập truyền thống và dâng hương tại Khu di tích lịch sử Đền Hùng, sắp tới học sinh khối 6, 7, 8 sẽ được tham gia các hoạt động quy mô lớn tại sân trường.

Những hoạt động ngoại khóa phải bảo đảm sự an toàn, tính phù hợp và đặc biệt phải có tính đồng thuận".

Trò chuyện tại diễn đàn, Hoa hậu Đỗ Thị Hà chia sẻ: "Hiện tại đã gần cuối tháng 5 cũng là thời điểm mà Hà đang bước vào kỳ thi cuối kỳ nên cũng rất bận rộn. Hà thấy rằng đây là một diễn đàn vô cùng ý nghĩa, là nơi để các em có thể nói lên tiếng lòng của mình vì hiếm khi các con có thể bày tỏ tâm sự với bố mẹ.

Bản thân Hà cũng phải nỗ lực cân bằng giữa việc học và trách nhiệm của một hoa hậu. Có thể nói Hà vô cùng áp lực bởi mình mới chỉ 21 tuổi, những bạn bằng tuổi mình thì chỉ tập trung vào việc học tuy nhiên Hà lại gánh trên vai trọng trách của một Hoa hậu, chính vì vậy Hà đã phải sắp xếp thời gian hợp lý để có thể cân bằng mọi thứ.

Trong 2 năm vừa qua, Hà học online nên có thể linh hoạt về thời gian, cũng giống như các bạn lúc đầu mình cảm thấy rất vui vì không phải chịu cảnh tắc đường khi đi học hay không phải mặc đồng phục nhưng sau một thời gian thì lại cảm thấy rất buồn chán vì không được giao tiếp với bạn bè, xã hội… Tuy nhiên, đấy là những điều chúng ta cần phải vượt qua vì dịch bệnh là điều không ai mong muốn, việc của chúng ta là phải thích nghi. Sau khi dịch được kiểm soát, cuộc sống trở lại bình thường thì Hà rất vui vì được gặp bạn bè, trò chuyện".

Một bạn học sinh đặt câu hỏi với Hoa hậu Đỗ Thị Hà: Khi còn là học sinh, chị có gặp khó khăn gì trong việc học tập và mối quan hệ với bố mẹ?.

Hoa hậu Đỗ Thị Hà cho biết thời cấp 2 là thời vui nhất và cô cũng có áp lực đồng trang lứa khi hay bị so sánh với các bạn khác.

“Nhưng mỗi chúng ta là một cá thể riêng biệt, không nên so sánh với người khác mà hãy lấy người giỏi hơn mình làm mục tiêu cố gắng” – Hoa hậu Việt Nam 2020 nói.

Hoa hậu Đỗ Thị Hà chia sẻ cô khá ít chia sẻ suy nghĩ và những áp lực của mình với bố mẹ. “Chúc mừng các bạn có bố mẹ tâm lý luôn thấu hiểu các em, còn các bạn kém may mắn hơn khi bố mẹ chưa thực sự hiểu mình thì đừng buồn vì bố mẹ nào cũng yêu các con nhưng cách thể hiện của bố mẹ đôi khi hơi khô khan mà thôi” – Hà tâm sự.

Đỗ Thị Hà cũng cho biết khi lớn hơn thì cô thấy việc học giỏi sẽ là niềm vui của bố mẹ nên luôn cố gắng phấn đấu như một món quà dành cho bố mẹ.

Hoa hậu Việt Nam 2020 Đỗ Thị Hà mong diễn đàn ngày hôm nay sẽ được duy trì thường xuyên để các em có thể nói lên tiếng lòng của mình và có môi trường học tập tốt hơn.

Bà Trần Lưu Hoa - Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Nội, bày tỏ tin tưởng, các đại biểu, học sinh tham dự diễn đàn "Điều em muốn nói" sẽ có những kỷ niệm khó quên. Từ những diều chia sẻ của các khách mời, đại biểu trong diễn đàn, các em sẽ có cách ứng xử, xử lý và cách nhận biết các tình huống xảy ra trong cuộc sống hằng ngày theo hướng tích cực nhất.

Bà Trần Lưu Hoa hy vọng đại diện phòng giáo dục, các trường phổ thông sẽ căn cứ điều kiện thực tế tại địa phương lan tỏa, tổ chức diễn đàn như diễn đàn "Điều em muốn nói" hôm nay để làm cầu nối giữa học sinh với nhà trường, gia đình để lắng nghe các em chia sẻ, đồng hành và làm chỗ dựa vững chắc cho các em.