Đây cũng là lần đầu tiên, người ứng cử, người được uỷ quyền của người ứng cử, cơ quan của người ứng cử và phóng viên có quyền được chứng kiến việc kiểm phiếu và khiếu nại về việc kiểm phiếu theo quy định mới của Luật bầu cử. Tính công khai, minh bạch của quy trình bầu cử được tăng cường, nhằm tạo điều kiện để nhân dân bầu chọn ra chính xác những người có đức có tài đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của mình.
Sáng suốt bầu chọn người “có đức, có tài” là khẩu ngữ quen thuộc suốt lịch sử các kỳ bầu cử của nước Việt Nam độc lập kể từ năm 1946. Tròn 70 năm trước, ngày 5/1/1946, một ngày trước khi diễn ra cuộc tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội của nước Việt Nam độc lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết lời kêu gọi quốc dân đồng bào hăng hái đi bỏ phiếu. Không chỉ đề cập đến những người trúng cử, Hồ Chủ tịch còn đặc biệt nhắc nhở những người không trúng cử “không nên ngã lòng. Mình đã tỏ ra hăng hái với nước với dân, thì luôn luôn phải giữ lòng hăng hái đó. Ở trong Quốc hội hay ở ngoài Quốc hội, mình cũng cứ ra sức giúp ích nước nhà. Lần này không được cử, ta cứ gắng làm cho quốc dân nhận rõ tài đức của ta, thì lần sau quốc dân nhất định cử ta”.
“Có đức, có tài” gần như chỉ là cách nói vo cho ngắn gọn, dễ nhớ dễ hiểu về phẩm chất, khả năng của các ứng cử viên. Cái “tài” của người đại diện cho nhân dân thực thi quyền lập pháp thời đại hôm nay không thể chỉ gói gọn trong vài ba câu chữ, khái niệm đơn thuần. Cũng như “đức”, không chỉ là lòng tốt chung chung, mà còn cần cả trí, dũng…
Chính vì khái niệm đức - tài quá cô đúc ngắn gọn, nên quần chúng cử tri không phải ai cũng dễ nhận ra chân giá trị của từng ứng viên. Nhiều hội nghị tiếp xúc cử tri được tổ chức, cùng với quá trình hiệp thương, cho ra một danh sách ứng viên xứng đáng nhất. Một số nơi như Hà Nội in lý lịch trích ngang của ứng viên phát về các gia đình; đăng chương trình hành động trên báo đài. Tuy nhiên, việc các ứng viên trực tiếp vận động tranh cử, trình bày chương trình hành động, thiết nghĩ cần được xúc tiến đều, rộng rãi và cởi mở hơn.
Ngày hôm nay, ngày của những lá phiếu quyết định đối với quốc kế dân sinh giai đoạn mới. Không quên yêu cầu nghiêm khắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Những người trúng cử, sẽ phải ra sức giữ vững nền độc lập của Tổ quốc, ra sức mưu sự hạnh phúc cho đồng bào. Phải luôn luôn nhớ và thực hành câu: Vì lợi nước, quên lợi nhà; vì lợi chung, quên lợi riêng. Phải làm cho xứng đáng với đồng bào, cho xứng với Tổ quốc”.
