Chắc chú vừa đi bộ vào nên thế. Chú nghỉ 15 phút rồi cháu đo lại”, anh bác sỹ trẻ Viện Huyết học Truyền máu Trung ương nhìn tôi bằng ánh mắt khích lệ.
“Nhiều người đến khám để hiến máu mới phát hiện đống bệnh”, một người đàn ông bắt chuyện. Ông bê cả xấp giấy dó màu đỏ chạy trốn mưa bụi. “Mỗi người hiến xong, tôi sẽ biếu một chữ”. Ông là ông đồ Lưu Việt nước da đỏ hồng còn khoe từng hiến máu trên 20 lần.
Nhìn đồng hồ thấy gần 15 phút, tôi vội chạy lại bàn khám để trả bài. Tưởng mình vẫn thứ nhất. Ai dè đã thấy năm gương mặt trẻ măng đang lần lượt đến công đoạn cuối, hiến máu. Tôi nghiến răng nhìn cây kim chọc ven và tự nhủ như kiến cắn thôi mà. Ai dè còn êm ái hơn. Xét nghiệm nhanh 10 phút. Máu tốt. Thở phào.
Lấy máu chính thức, cây kim to như chiếc kim đan áo len lại thọc vào chỗ cũ. Chưa kịp ngấm cảm giác tưng tức khi đầu kim biến mất dạng vào thành mạch, tôi đã thấy tiếng thủ thỉ của nữ bác sỹ rằng mạch của anh to, chảy rất nhanh, rằng máu lấy xong thế này rồi về còn qua hàng loạt công đoạn xét nghiệm và xử lý để thành máu thành phẩm.
Một đơn vị máu như thế 250 ml khi trở thành hàng hóa được bán với giá 415.000 đồng, tương đương giá một lọ kháng sinh thông thường. Điều tra mới đây của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ở Việt Nam (VN) cho thấy, nếu tính đủ mọi chi phí, phải là 50-200 USD/đơn vị máu. Chính vì không tính đúng tính đủ như vậy, công tác vận động hiến máu gặp muôn vàn trở ngại.
Trở ngại lớn nhất là vận động người lần đầu hiến máu trong bối cảnh VN nằm trong nhóm ít nước có tỷ lệ dân số tham gia hiến máu thấp nhất thế giới, dưới 1% dân số.
Năm nay, chuyên ngành huyết học phấn đấu vận động được thêm 100.000-150.000 lượt người hiến máu so với 750.000 lượt năm ngoái. Gần như thành lệ từ bốn năm nay, Chủ nhật Đỏ lần này dù tổ chức vào tháng củ mật, tháng khó khăn nhất trong việc vận động người hiến máu, vẫn cứ thêm nhiều gương mặt mới.
Cầm tờ giấy chứng nhận màu đỏ in trang trọng, cô gái trong ban tổ chức bảo tôi đọc số chứng minh hoặc hộ chiếu để nếu chú phải vào bệnh viện và truyền máu, đưa giấy này ra là được truyền máu miễn phí. Tôi bảo quên mang các giấy tờ ấy chỉ vì đi hiến máu…. lần đầu. “Nhiều người cũng giống như chú”, cô cười, buộc lên trán tôi dải lụa đỏ ghi dòng Chủ nhật Đỏ tươi rói.
Áp Tết Nguyên đán năm ngoái, ông đồ Việt ra chợ chữ Văn Miếu được vài chục triệu đồng tiền chữ. Mỗi tờ ông bán 100.000 đồng. Có khách cao hứng trả ông nửa triệu đồng. Còn hôm nay, ông bảo mang chồng giấy đỏ đến để cổ vũ cho Chủ nhật Đỏ, cổ vũ cho sự kiện diễn ra đúng vào mùa khan hiếm máu.
