Giai đoạn 2021-2025, Quảng Ninh đã huy động trên 120.000 tỷ đồng để thực hiện Nghị quyết “Về phát triển bền vững kinh tế - xã hội gắn với bảo đảm vững chắc quốc phòng - an ninh ở các xã, thôn, bản vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030” và 3 chương trình mục tiêu quốc gia.
Điều đặc biệt là nguồn vốn xã hội hóa chiếm tới 84%, chủ yếu từ vốn tín dụng. Doanh số cho vay phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn tỉnh đạt trên 97,4 nghìn tỷ đồng, tạo lực đẩy cho hàng loạt mô hình sinh kế mới ở vùng khó.
Các chương trình hỗ trợ sản xuất, chuyển giao khoa học kỹ thuật, đào tạo nghề được triển khai linh hoạt theo điều kiện từng địa phương, từng nhóm đối tượng. Ở vùng cao, vùng biên, trọng tâm là hỗ trợ phát triển nông – lâm nghiệp, du lịch cộng đồng, sản phẩm OCOP. Ở vùng ven biển, hải đảo gắn với kinh tế biển, dịch vụ hậu cần nghề cá, du lịch trải nghiệm. Từ sự tiếp sức về vốn và kỹ thuật, nhiều hộ đồng bào dân tộc thiểu số mạnh dạn đầu tư mô hình sản xuất, dịch vụ, chuyển từ tư duy “làm để đủ ăn” sang “làm để làm giàu chính đáng”.
Chị Nguyễn Thị Tuyến (thôn Đồng Đặng, phường Hoành Bồ) là một trong những hộ được vay vốn ưu đãi 100 triệu đồng từ Ngân hàng Chính sách xã hội, gia đình chị đã mạnh dạn mở rộng sản xuất, đầu tư làm du lịch sinh thái ngay trên mảnh đất quê hương.
“Trước đây, chúng tôi chỉ trông vào trồng trọt, chăn nuôi nhỏ lẻ, thu nhập bấp bênh. Nay có thêm dịch vụ đón khách, homestay, trải nghiệm vườn đồi, bình quân mỗi tháng thu nhập mang lại 8-10 triệu đồng/người và ngày càng có sự tích lũy…”, chị Tuyến chia sẻ. Những mô hình như gia đình chị đang ngày một nhiều hơn, tạo nên “mạch ngầm nội lực” trong tiến trình giảm nghèo bền vững ở Quảng Ninh.
Nhằm khuyến khích hộ nghèo, hộ cận nghèo vươn lên thoát nghèo, tỉnh đặc biệt chú trọng đào tạo nghề cho lao động nông thôn, nhất là ở các huyện miền núi, hải đảo. Nhiều lớp đào tạo nghề ngắn hạn gắn với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp, thị trường lao động đã được tổ chức, giúp người dân có việc làm ổn định trong các ngành dịch vụ, du lịch, công nghiệp phụ trợ.
Thành quả giảm nghèo từ nội lực còn được thể hiện qua sự “trỗi dậy” của các sản phẩm bản địa. Miến dong Bình Liêu, một trong những sản phẩm OCOP tiêu biểu của vùng cao, là ví dụ sinh động: từ cây dong riềng trên nương đồi, qua bàn tay, kinh nghiệm của đồng bào dân tộc, cộng với hỗ trợ về vốn, công nghệ, xúc tiến thương mại của tỉnh, sản phẩm đã vươn ra thị trường rộng lớn hơn, trở thành nguồn thu ổn định cho nhiều hộ gia đình. Câu chuyện miến dong Bình Liêu cũng là câu chuyện chung của nhiều sản phẩm OCOP vùng miền núi, biên giới, hải đảo trên địa bàn tỉnh.
Song song với phát triển sinh kế, Quảng Ninh triển khai quyết liệt chủ trương xóa nhà tạm, nhà dột nát, một trong những “nút thắt” của nghèo đa chiều. Đặc biệt, sau cơn bão Yagi, trên 1.000 hộ bị ảnh hưởng và các hộ khó khăn về nhà ở đã được hỗ trợ xây dựng, sửa chữa lại nhà với sự tham gia của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và người dân.
Nhờ cách tiếp cận tổng thể và đồng bộ, các chỉ số giảm nghèo của Quảng Ninh chuyển biến ấn tượng. Theo báo cáo của UBND tỉnh, tỷ lệ hộ nghèo đầu năm 2021 là 0,41%, tương đương 1.526 hộ nghèo. Đến năm 2022 giảm còn 0,067%, tương đương 258 hộ nghèo và đến cuối năm 2023, toàn tỉnh không còn hộ nghèo, không có xã nghèo, không còn xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo theo chuẩn nghèo quốc gia. Thu nhập bình quân đầu người vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo đạt 83,79 triệu đồng/năm, tăng 40,09 triệu đồng so với năm 2020, cao hơn khoảng 1,4 lần so với bình quân cả nước.
Với kết quả này, năm 2022, Quảng Ninh được Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương ghi nhận là địa phương đầu tiên trên cả nước hoàn thành mục tiêu giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, sớm hơn 3 năm so với lộ trình quốc gia. Đây không chỉ là thành tích về con số, mà còn là minh chứng rõ nét cho hiệu quả của sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt từ cấp ủy, chính quyền đến các tổ chức chính trị - xã hội, cùng sự đồng thuận, nỗ lực vươn lên của người dân.