Japan Times dẫn lời phát ngôn viên Hạm đội 7 cho biết 2 tàu khu trục USS Spruance và USS Preble đã “triển khai các chiến dịch tự do hàng hải trên biển Đông” bằng chuyến đi vào vùng 12 hải lý của quần đảo Trường Sa của Việt Nam.
Chuyến tuần tra này được thực hiện “nhằm thách thức những đòi hỏi chủ quyền trên biển quá mức và duy trì khả năng tiếp cận các tuyến hàng hải như quy định của luật quốc tế”, Phát ngôn viên Hạm đội 7 Joe Keiley nói.
Hạm đội 7 không nói cụ thể hai tàu khu trục đã tiến gần cấu trúc nào của quần đảo Trường Sa. Reuters dẫn lời một quan chức Mỹ giấu tên cho biết hai tàu Mỹ đã vào gần đá Vành Khăn. Cấu trúc này đã bị Trung Quốc cải tạo quy mô lớn, xây dựng một đường băng cấp độ quân sự. Các báo cáo gần đây cho biết Trung Quốc đã đưa ra đây tên lửa, xây dựng các kho chứa quy mô lớn và hệ thống theo dõi vệ tinh, thông tin liên lạc.
Trung Quốc luôn nói những hạ tầng đó cũng như trên các thực thể khác mà nước này chiếm đóng trên biển Đông là vì mục đích phòng vệ, nhưng các chuyên gia quốc tế khẳng định đó là một phần của nỗ lực nhằm kiểm soát thực tế vùng biển quan trọng này.
Trong lúc đó, Mỹ và Trung Quốc vẫn đang nỗ lực đạt được một thỏa thuận trước thời hạn 1/3 tới, trước khi Mỹ tăng thuế đối với lượng hàng hóa trị giá 200 tỷ USD của Trung Quốc từ 10 lên 25%.
Những cuộc thương lượng cấp thấp hơn giữa hai nước diễn ra tại Bắc Kinh hôm 11/2, trước khi Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer và Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin đến đàm phán vào thứ 5 và 6 tuần này.
Một số nhà quan sát cho rằng việc Mỹ triển khai chiến dịch tự do hàng hải vào thời điểm này là nhằm gia tăng áp lực lên Bắc Kinh trước thềm đàm phán thương mại. Nhưng Mỹ phủ nhận đánh giá này. “Chúng tôi tiến hành các chuyến tự do hàng hải thường xuyên và định kỳ, vì chúng tôi trước đây đã làm như vậy và sẽ tiếp tục làm như vậy trong tương lai. Tuần tra tự do hàng hải không nhằm vào bất kỳ nước nào, cũng như không nhằm đưa ra tuyên bố chính trị nào”, Phát ngôn viên Keiley nói.
Đây là lần thứ hai trong năm nay Mỹ thực hiện tuần tra tự do hàng hải trên biển Đông. Tháng 1 vừa qua, tàu khu trục USS McCampbell đi vào vùng 12 hải lý quanh quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam.
Tàu sân bay Anh sẽ đến biển Đông
Báo Anh Daily Express hôm qua dẫn lời nguồn tin quân sự nước này nói rằng tàu sân bay mới của Anh HMS Queen Elizabeth sẵn sàng trở thành trung tâm của một lực lượng đặc nhiệm đa quốc gia nhằm thách thức sự kiểm soát của Trung Quốc trên biển Đông.
Thông tin được đưa ra sau khi có báo cáo mới của tổ chức tư vấn chính sách Henry Jackson Society về kế hoạch 7 điểm nhằm bảo đảm Trung Quốc không thể kiểm soát tuyến thương mại hàng hải quan trọng này. Hơn 12% thương mại của Anh, tương đương 92 tỷ bảng, đi qua biển Đông mỗi năm. Tháng 9 năm ngoái, tàu tấn công đổ bộ HMS Albion được phái đến biển Đông để thực hiện huấn luyện tự do hàng hải.
Kế hoạch 7 điểm còn đề xuất thành lập lực lượng NATO trên Thái Bình Dương nhằm “ngăn cản các cuộc tấn công vào những nước nhỏ muốn duy trì pháp quyền trên biển”; đề xuất Hải quân Hoàng gia Anh thành lập căn cứ lâu dài ở Singapore và/hoặc Brunei, cũng như đầu tư cơ sở mới “để đối phó các hệ thống chống xâm nhập/chống tiếp cận ngày càng phức tạp của các đối thủ tiềm năng”.
Bộ Ngoại giao Việt Nam nhiều lần khẳng định Việt Nam có đủ bằng chứng lịch sử và căn cứ pháp lý để khẳng định chủ quyền đối với 2 quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Việc duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải hàng không ở biển Đông vừa là lợi ích vừa là trách nhiệm chung của tất cả các nước trong và ngoài khu vực. Mọi hoạt động ở biển Đông của các nước cần phải tiến hành phù hợp với luật pháp quốc tế trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 và đóng góp vào mục tiêu chung này. Việt Nam tiếp tục thúc đẩy và hoan nghênh những sáng kiến nào đóng góp vào việc duy trì môi trường hòa bình ở biển Đông.
