Chiếc phi cơ gặp nạn hồi tháng 10 năm ngoái là loại máy bay vận tải quân sự 4 động cơ C-130J, một biến thể của "Lực sĩ bầu trời" C-130 Hercules, được không quân Mỹ đưa vào sử dụng từ thập niên 1990, theo Washington Post. Phi cơ khi đó vừa bay từ căn cứ không quân Bagram, Afghanistan, đến căn cứ Jalalabad để bốc dỡ hàng tại đây.
Khi đang đỗ trên đường băng, cơ trưởng C-130J đã kéo cần điều khiển nâng bánh lái độ cao ở sau cánh đuôi lên, nhằm tạo không gian thông thoáng hơn cho việc vận chuyển hàng hóa xuống máy bay.
Cơ trưởng sau đó dùng một chiếc hộp nhựa đựng ống nhòm nhìn đêm chèn vào cần điều khiển bánh lái độ cao để không phải liên tục giữ nó bằng tay. Ống nhòm nhìn đêm này là thiết bị cần thiết để phi công có thể quan sát để hạ cánh trong đêm tối.
Bình thường, để máy bay có thể ngóc đầu lên hoặc chúc xuống, phi công phải điều chỉnh cần điều khiển bánh lái độ cao ở sau đuôi. Nếu bánh lái độ cao được nâng lên, lực nâng tại đuôi máy bay sẽ giảm, trong khi lực nâng tại cánh chính vẫn giữ nguyên, tạo ra mô-men làm đầu máy bay ngóc lên trên. Ngược lại, nếu bánh lái độ cao hạ xuống, máy bay cũng sẽ chúi đầu xuống.
Kết quả điều tra của không quân Mỹ công bố hồi tuần trước cho thấy "cả cơ trưởng lẫn cơ phó đều bất cẩn không lấy hộp đựng ống nhòm ra khỏi cần điều khiển bánh lái độ cao sau khi bốc dỡ xong hàng hóa".
Vì vậy, khi chiếc C-130J cất cánh, bánh lái độ cao bị khóa chặt ở vị trí chĩa lên trên, khiến chiếc "Lực sĩ bầu trời" đột ngột ngóc đầu lên cao. Chiếc máy bay ngóc lên quá nhanh và dần rơi vào trạng thái mất lực nâng. Cơ phó lại nhận định sai sự cố, dẫn đến các thao tác kỹ thuật không chính xác trong lúc lấy lại thăng bằng cho máy bay.
 |
Hộp đựng ống nhòm đêm. Ảnh minh họa: Sportsmansguide
Chỉ 28 giây sau khi cất cánh, chiếc C-130J đâm trúng một tháp canh bên ngoài căn cứ không quân, làm ba binh sĩ Afghanistan đang đứng gác thiệt mạng. 11 người khác trên máy bay, gồm 4 thành viên tổ bay, hai nhân viên an ninh không quân Mỹ cùng 5 nhà thầu dân sự, cũng tử nạn.
Phiến quân Taliban lúc bấy giờ nhanh chóng lên tiếng nhận trách nhiệm bằng tuyên bố khẳng định tổ chức này bắn rơi phi cơ C-130J.
Chiếc máy bay gặp nạn thuộc Đội Không vận 317, đóng tại căn cứ không quân Dyess, Texas, và được phân công làm nhiệm vụ trong Phi đội Viễn chinh 455 của Mỹ ở căn cứ Bagram.
Trước đó, một máy bay C-130J cũng gặp nạn khi chạy quá đường băng ở căn cứ Shank thuộc tỉnh Logar, phía nam thủ đô Kabul, Afghanistan, hồi năm 2013. Dù không ai thiệt mạng trong sự cố nhưng chiếc C-130J trị giá khoảng 74 triệu USD đã bị phá hủy hoàn toàn.
