Lao động chất lượng cao: Cần nhà trường và doanh nghiệp chung tay

Thị trường rộng mở

Theo thống kê của Cục Quản lý lao động ngoài nước thuộc Bộ LĐTB&XH, 5 tháng đầu năm 2018 có hơn 48.000 lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài, tăng gần 9% so với cùng kỳ năm 2017. Bà Trần Thị Vân Hà, Trưởng phòng Thông tin - Truyền thông Cục quản lý lao động cho biết, hiện nay có 4 thị trường lao động rất tiềm năng là Đài Loan, Nhật Bản, Hàn Quốc và Malaysia. Trong đó Đài Loan và Nhật Bản là 2 thị trường trọng điểm, chiếm khoảng 90% tổng số lao động đi làm việc ở nước ngoài.

“Nếu như 5 năm trước, mỗi năm Việt Nam chỉ có 5.000 lao động sang Nhật thì nay tăng rất cao, dù Nhật Bản là thị trường cực kỳ khó tính nhưng chúng ta vẫn đáp ứng được. Cục cũng bắt đầu đưa lao động sang Cô-oét; xúc tiến mở lại thị trường CH Séc, Liên bang Nga...; đang thí điểm đưa lao động sang Úc, Bồ Đào Nha, CHLB Đức…, mở rộng lĩnh vực ngành nghề lao động cung ứng cho thị trường nước ngoài như điều dưỡng, hộ lý, lao động kỹ thuật cao...” – bà Hà cho biết.

Theo bà Trần Thị Vân Hà, Trưởng phòng Thông tin - Truyền thông Cục quản lý lao động, dù lao động chúng ta đi làm việc nước ngoài tăng mạnh song vẫn chưa đáp ứng được về chất lượng

Theo PGS.TS Trần Văn Thiện, Hiệu trưởng trường ĐH Văn Hiến, Việt Nam ngày càng hội nhập một cách sâu rộng vào thị trường quốc tế, không chỉ về thị trường hàng hóa, vốn mà đặc biệt ở thị trường lao động, mang lại một nguồn lợi lớn cho đất nước.

Do đó, ông Thiện đề nghị ngay từ bây giờ các trường và doanh nghiệp cần phải hợp tác, nâng cao giải pháp để gửi đi đội ngũ lao động có chất lượng nhằm đáp ứng được những thị trường khó tính; tập trung tìm những giải pháp chủ yếu hướng đến đào tạo nghề nghiêp và giáo dục các thói quen, để lao động dễ dàng thích với công nghệ kỹ thuật cao, văn hóa của nước sở tại. “Đã  đến lúc Việt Nam không chỉ dựa vào lợi thế lao động phổ thông giá rẻ, mà phải nâng cao chất lượng lao động xuất khẩu, nâng cao hình ảnh dân tộc, thương hiệu lao động, con người Việt Nam”, ông Thiện nói.

Chia sẻ tin vui với người lao động có nhu cầu sang Nhật làm việc, bà Dương Thị Thu Cúc, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Dịch vụ Quốc tế Sài Gòn (Saigon Inserco) nói, những năm qua Nhật Bản hạ chỉ tiêu từ đại học xuống cao đẳng khi chọn kỹ sư, điều này tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người lao động. “Công ty còn liên kết các trường, hỗ trợ các em có hoàn cảnh khó khăn được vay vốn khi muốn sang Nhật. Ngoài ra, chúng tôi còn đào tạo xuất khẩu lao động ngành điều dưỡng. Công việc này tuy dễ nhưng đòi hỏi nghị lực, sự chu đáo. Nghề điều dưỡng tại Nhật có thu nhập rất cao, tới 40 triệu đồng, bên cạnh đó còn có nhiều quyền lợi khác như kết hôn với người bản xứ, được đưa gia đình sang thăm” – bà Cúc chia sẻ.

Bà Dương Thị Thu Cúc, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Dịch vụ Quốc tế Sài Gòn khẳng định, công ty bà sẵn sàng liên kết với các trường để nâng cao chất lượng lao động và tạo điều kiện để các em được đi làm việc ở nước ngoài

Bà Thu Cúc cho biết thêm, công ty đang hỗ trợ vốn vay Ngân hàng chính sách của tỉnh Bến Tre 20 tỷ đồng. Sinh viên nào quê Bến Tre đều được hỗ trợ nguồn này. Hiện nay, công ty hỗ trợ 100% vốn vay, nghĩa là các em đi xuất khẩu lao động không phải đóng tiền, công ty sẽ hỗ trợ, bảo lãnh. Khi các em qua nước ngoài làm việc, có lương chuyển trả cho ngân hàng, để ngân hàng trả lại cho công ty. Đối tượng là lao động nghèo, cận nghèo, bộ đội xuất ngũ…

Hợp tác để có nguồn lao động chất lượng cao

Chia sẻ ý kiến về đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho thị trường lao động nước ngoài, ThS. Nghiên cứu sinh Nguyễn Duy Cường, Trưởng phòng Quản lý đào tạo trường ĐH Văn Hiến đặt vấn đề: Đào tạo như thế nào để sinh viên ra trường có thể đi XKLĐ được? “Khi xây dựng chương trình đào tạo cũng phải xuất phát từ yêu cầu thực tiễn của doanh nghiệp, từ đó mới xác định dạy gì, kiến thức, thực hành ra sao. Quá trình thiết kế đào tạo phải bài bản trên cơ sở chuyên môn của doanh nghiệp. Theo tôi, hãy đào tạo theo nhu cầu xã hội sẽ nâng cao cả 2 mặt lượng và chất cho tình hình xuất khẩu lao động tại Việt Nam” – Ths Cường nói.

Thạc sĩ Nguyễn Duy Cường, Trưởng phòng Quản lý đào tạo trường ĐH Văn Hiến cho rằng, đào tạo trong nhà trường bài bản phải dựa trên cơ sở chuyên môn của doanh nghiệp

Theo các chuyên gia thị trường, người trẻ có nhu cầu đi XKLĐ hãy đặt cho mình mục đích: đi để làm gì? Đi để kiếm tiền đổi đời, hay đi để học hỏi kinh nghiệm, cái hay của những nước tiên tiến để về xây dựng quê hương?

Cho rằng người lao động có nhu cầu đi xuất khẩu lao động cần phải chuẩn bị tâm thế, PGS.TS Nguyễn Minh Đức khẳng định, nhà trường và doanh nghiệp có cùng chủ trương định hướng cho sinh viên, bản thân người đảm trách trong lĩnh vực giáo dục, tôi đi rất nhiều, có điều kiện tham khảo, học hỏi mô hình của nước ngoài. “Chúng ta nên xem việc đi làm việc ở nước ngoài là đang hội nhập quốc tế, chứ không phải xuất khẩu lao động. Đừng nghĩ đưa đi rồi đưa về là có công việc tốt, mà cần có tâm thế đủ sự chuẩn bị, kỹ năng làm việc” - PGS.TS Nguyễn Minh Đức nhấn mạnh.

Trong khi đó, Ths Phạm Thái Sơn, Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và Truyền thông Trường ĐH Công nghiệp Thực phẩm TPHCM cho biết, các chương trình đào tạo kỹ năng mềm rất được nhà trường quan tâm, Chương trình Giáo dục định hướng việc làm tại trường được xây dựng theo chu trình Learn – Built – Measure để có thể nhanh chóng cập nhật phù hợp với thực tế dựa trên một mục tiêu cuối củng là hình thành kỹ năng cho sinh viên sau khi tốt nghiệp, hiện được đưa vào tổ chức cho sinh viên hệ cao đẳng từ học kỳ 1 năm học 2018 – 2019.

Ths Phạm Thái Sơn, Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và Truyền thông Trường ĐH Công nghiệp Thực phẩm TPHCM chi sẻ mô hình đào tạo nhà trường gắn kết với doanh nghiệp, bổ sung kỹ năng mềm cho sinh viên

Chương trình được tổ chức từng học kỳ trong suốt thời gian học tập của sinh viên theo chương trình đào tạo và được quy đổi thành thành 05 tín chỉ đối với sinh viên hệ cao đẳng (Chương trình đào tạo 2,5 năm). “Trong mỗi học kỳ chương trình gồm 03 phần chính: Đào tạo kỹ năng; Huấn luyện kỹ năng qua các hoạt động; Trải nghiệm tại doanh nghiệp và thêm vào đó là tham gia các hoạt động của các câu lạc bộ, tham gia các hoạt động công tác xã hội theo quy định bắt buộc của trường, sau mỗi học kỳ các em được đánh giá thông qua bài kiểm tra nhận thức (thi trắc nghiệm online), sự tích cực tham gia hoạt động và nhận xét từ chuyên gia cố vấn kỹ năng, riêng học kỳ cuối cùng các em được đánh giá qua chương trình phỏng vấn từ doanh nghiệp”, ông Sơn nói.