Vị thế mới của y tế Việt Nam
GS.BS Vitor Mendes Pereira, Bệnh viện St. Michael’s University of Toronto, Canada - Trưởng ban đào tạo tại hội nghị, mô tả LINNC là chuỗi hội nghị được thiết kế để kết nối cộng đồng can thiệp thần kinh toàn cầu, với bốn phiên bản tổ chức tại Mỹ, Paris, Trung Quốc và châu Á. Theo ông, việc Việt Nam được lựa chọn đăng cai lần đầu tiên là chỉ dấu quan trọng cho thấy năng lực chuyên môn của khu vực đã đạt đến mức trưởng thành.
GS Pereira cho biết bản chất của LINNC không nằm ở lý thuyết mà ở việc thảo luận ca bệnh thực tế. Tại hội nghị các bác sĩ đến từ nhiều quốc gia sẽ trình bày hàng chục tham luận và thảo luận về cách tiếp cận, phân tích chiến lược điều trị, chia sẻ sai sót và giải pháp khắc phục đối với từng ca bệnh cụ thể. Đây là mô hình đào tạo trực tiếp đặc thù mà không phải hội nghị nào cũng tổ chức được. Sự tham gia của Việt Nam trong vai trò chủ nhà cho thấy đội ngũ bác sĩ trong nước hiện đủ khả năng đứng ngang hàng với các trung tâm hàng đầu thế giới.
Trao đổi với phóng viên về đánh giá dành cho y tế Việt Nam, GS Pereira đặc biệt nhấn mạnh ba yếu tố. Thứ nhất là tốc độ phát triển vượt bậc của các trung tâm can thiệp, thể hiện qua hạ tầng được đầu tư bài bản và số lượng bác sĩ được đào tạo tăng nhanh trong những năm gần đây. Thứ hai là khả năng hội nhập quốc tế. Các bác sĩ trẻ của Việt Nam tham gia trao đổi, thảo luận bằng tiếng Anh khá tự tin, điều mà trước đây chưa phổ biến. Thứ ba là dấu ấn thực chất qua những ca bệnh phức tạp được thực hiện tại Việt Nam, trong đó có những ca từng được truyền hình trực tiếp sang Hội nghị LINNS tại Paris, cho thấy năng lực điều trị không chỉ tốt lên mà còn đủ sức chia sẻ kinh nghiệm với cộng đồng quốc tế.
TS.BS Trần Chí Cường, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Quốc tế S.I.S Cần Thơ kiêm Trưởng ban đào tạo trong nước tại Hội nghị LINNS cho biết, việc lựa chọn địa điểm tổ chức được cân nhắc kỹ trong nhiều năm. Đà Nẵng được chọn vì có hạ tầng hội nghị phù hợp, cảnh quan thuận lợi và nhận được sự hỗ trợ tích cực của địa phương. Việc đặt chân đến Việt Nam khiến quy mô đăng ký tăng vượt dự kiến, với hơn 350 chuyên gia tham dự, cao hơn nhiều so với các kỳ tổ chức tại Singapore trước đây. Theo TS.BS Cường, đây là kỳ hội nghị thu hút nhất trong thập niên gần đây.
Giải pháp nào đẩy lùi đột quỵ trong cộng đồng?
GS.BS Vitor Mendes Pereira cảnh báo đột quỵ tiếp tục nằm trong nhóm nguyên nhân tử vong hàng đầu trên toàn thế giới và đang tạo ra gánh nặng ngày càng tăng, ngay cả tại những hệ thống y tế phát triển. Ông cho biết nhiều quốc gia châu Á ghi nhận sự gia tăng nhanh số ca đột quỵ do dân số già hóa, đô thị hóa, lối sống thiếu lành mạnh và đặc biệt là xu hướng bệnh xảy ra nhiều hơn ở người trẻ. Theo GS Pereira, vấn đề nan giải nhất hiện nay là sự chênh lệch lớn về năng lực điều trị giữa các vùng, khiến không ít bệnh nhân mất cơ hội can thiệp kịp thời dù “thời gian vàng” là yếu tố then chốt quyết định sống còn.
TS.BS Trần Chí Cường nhận định Việt Nam nằm trong xu hướng gia tăng nhanh các ca đột quỵ, với hơn 200.000 bệnh nhân mỗi năm. Phần lớn trong số này rơi vào nhóm tắc mạch máu lớn vốn không đáp ứng với thuốc tiêu sợi huyết, buộc phải can thiệp nội mạch khẩn cấp. Tuy vậy, nhiều bệnh nhân vẫn đến viện muộn hoặc bị chậm chuyển tuyến do hiểu sai về mức phí điều trị giữa bệnh viện công và tư, dẫn đến bỏ lỡ thời điểm can thiệp tối ưu. TS.BS Cường cho rằng thực trạng này khiến tỷ lệ tử vong và di chứng nặng vẫn duy trì ở mức cao, dao động từ 30 đến 80–90% trong các ca nặng.
Để cải thiện kết quả điều trị, ông nhấn mạnh Việt Nam cần mở rộng mạng lưới can thiệp đột quỵ theo hướng đồng đều hơn, đảm bảo mỗi vùng đều có trung tâm đủ năng lực tiếp nhận ca cấp cứu trong thời gian ngắn nhất. Việc này đòi hỏi chuẩn hóa đào tạo, nâng cao trình độ đội ngũ tuyến trước và phát triển hệ thống phản ứng nhanh từ cấp cứu ngoại viện đến quy trình chuyển tuyến ưu tiên. Trong cấp cứu hiện nay, thuốc tiêu sợi huyết chỉ giải quyết được tối đa khoảng 30% ca nhồi máu não mạch nhỏ, trong khi 70% trường hợp còn lại liên quan đến tắc mạch lớn hoặc xuất huyết não, buộc phải can thiệp bằng kỹ thuật cao.
GS Pereira đánh giá sự hợp tác quốc tế, đặc biệt thông qua các diễn đàn như LINNC, sẽ giữ vai trò quan trọng trong việc thu hẹp khoảng cách điều trị giữa các quốc gia. Việc bác sĩ Việt Nam tham gia thảo luận trực tiếp các ca bệnh thực, tiếp cận kỹ thuật mới và kết nối chuyên môn với các trung tâm lớn trên thế giới không chỉ nâng cao năng lực điều trị mà còn giúp chuẩn hóa thực hành theo tiêu chuẩn quốc tế. Ông tin rằng nếu duy trì tốc độ phát triển hiện nay, Việt Nam có thể trở thành điểm đào tạo can thiệp đột quỵ cho khu vực trong thời gian không xa.
Các chuyên gia chỉ ra rằng, để đẩy lùi đột quỵ chiến lược lâu dài phải dựa vào dự phòng, tầm soát sớm, chẩn đoán từ xa và đầu tư hợp lý, trong đó phát triển nhân lực phải đi trước mua sắm công nghệ. Cộng đồng cần kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, nhận biết sớm dấu hiệu đột quỵ, gọi cấp cứu ngay, đến đúng cơ sở có năng lực điều trị chuyên sâu thì tỷ lệ tử vong và di chứng mới có thể giảm bền vững trong những năm tới.