> Người Việt trẻ làm toán ở Mỹ rất triển vọng
Xem Chương trình đối thoại chính sách phát trên VTV1 tối 3-10, thấy cả hai vị khách mời là Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Quân và Viện trưởng Viện Khoa học xã hội Việt Nam Nguyễn Xuân Thắng đều trăn trở trước những bất cập trong cơ chế, chính sách với đội ngũ khoa học nước nhà.
Chuyện các GS Việt Nam được tiêu chuẩn đi dự hội thảo khoa học ở nước ngoài hàng năm, kinh phí do Bộ Tài chính cấp, như GS Vũ Hà Văn chắc còn xa vời. Đa phần họ chỉ dám đi khi được phía bạn mời, bao luôn cả vé máy bay, ăn ở.
Đáng giật mình khi ông Viện trưởng Viện Khoa học xã hội Việt Nam cho biết, lương bình quân của các nhà khoa học ở viện ông chỉ có 2,6 triệu đồng/tháng.
Chua xót thay, mức lương trên của các nhà khoa học còn thua cả thu nhập của bà bán nước chè ở gốc cây hay bác bơm vá xe bên vỉa hè Hà Nội.
Phóng sự trên VTV1 cũng chiếu cận cảnh chiếc bàn phím máy tính cũ rích của PGS - TS Phạm Đức Chính đang ngồi làm việc tại Viện Cơ học Việt Nam, cũ thế mà phải hai nhà khoa học mới được dùng chung một máy.
Bộ trưởng Nguyễn Quân cho biết: Do cơ chế tài chính lạc hậu hiện nay, nhà khoa học phải nói dối mới thanh toán được tiền đề tài hay hội thảo.
“Nhà khoa học không phải nói dối mới là chuyện lạ, nó trái với lương tâm và tính chất nghề nghiệp của các nhà khoa học”, ông Quân nói.
Hiện chúng ta mới dành khoảng 700 triệu USD hằng năm (2% tổng chi ngân sách quốc gia theo luật định) cho nghiên cứu khoa học, số tiền này chưa bằng quỹ đầu tư nghiên cứu 1 tỷ USD/năm của một tập đoàn Hoàn Quốc là Samsung.
Ấy vậy mà, không hiểu sao số tiền nhỏ nhoi đó hiện vẫn còn “thừa” tới 400 tỷ đồng tại Kho bạc nhà nước.
Dùng “công nghệ” sao chép để làm đẹp báo cáo đánh giá tác động môi trường trong các dự án thủy điện vừa qua là không thể chấp nhận được, bởi mức độ nguy hiểm mà sự dối trá của nó gây ra.
Nhưng trong trường hợp này, để các nhà khoa học buộc phải nói dối như Bộ trưởng Nguyễn Quân thừa nhận “không phải nói dối mới là chuyện lạ”, rõ ràng cơ chế, chính sách dành cho họ đang có vấn đề.
Muốn khoa học-công nghệ trở thành động lực, nền tảng của sự phát triển, xin đừng để các nhà khoa học buộc phải nói dối phổ biến, trái với lương tâm của họ như vậy.
