Khánh Hòa chuyển mình vào kỷ nguyên mới

Theo báo cáo mới nhất của tỉnh Khánh Hòa, sau hơn ba năm thực hiện các Nghị quyết, địa phương đã ghi dấu bằng nhiều thành tựu nổi bật, tạo tiền đề vững chắc cho chặng đường phát triển bứt phá:

Tốc độ tăng trưởng GRDP giai đoạn 2021 - 2024 đạt bình quân 8,1%/năm, phản ánh nội lực mạnh mẽ và khả năng phục hồi ấn tượng của Khánh Hòa sau đại dịch COVID-19.

GRDP trong ba năm liên tiếp từ 2022 đến 2024 đều tăng trưởng ở mức hai con số, trong đó năm 2022 tăng 18,9% - cao nhất cả nước.

Có thể khẳng định, với những chủ trương mới, cơ chế đột phá, chính sách đặc thù, các Nghị quyết của Bộ Chính trị và Quốc hội đã khơi thông tiềm năng và giải tỏa những điểm nghẽn tồn tại lâu nay, từ đó đặt nền tảng vững chắc cho Khánh Hòa bứt phá mạnh mẽ, vươn lên tầm cao mới, hướng tới mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2030, như kỳ vọng trong Nghị quyết 09-NQ/TW.

Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa Nghiêm Xuân Thành từng nhiều lần khẳng định: “Khánh Hòa đang đứng trước vận hội lớn chưa từng có”.

Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa nhấn mạnh: Việc sáp nhập Khánh Hòa - Ninh Thuận là tầm nhìn chiến lược, mở rộng không gian phát triển về lợi thế so sánh, về sức mạnh nội sinh, đánh thức tiềm năng, hiện thực hóa vận hội to lớn của vùng đất duyên hải Nam Trung bộ. Từ đó, tạo nền tảng cho tỉnh Khánh Hòa mới tăng tốc, bứt phá, nâng tầm phát triển nhanh, bền vững, toàn diện, trở thành cực tăng trưởng cao của cả nước, nhân dân có mức sống cao, hiền hòa và hạnh phúc như Nghị quyết 09 của Bộ Chính trị đã xác lập cho tỉnh Khánh Hòa.

Khánh Hòa là một tỉnh có nhiều lợi thế về điều kiện tự nhiên, vị trí địa lý, tài nguyên thiên nhiên, nhất là cảnh quan môi trường sinh thái biển để phát triển kinh tế du lịch. Theo báo cáo của Sở Văn hoá - Thể thao và Du lịch Khánh Hòa, tổng lượng khách du lịch đến Khánh Hòa giai đoạn 2022-2024 đạt 20.732.100 lượt khách, trong đó khách quốc tế đạt 7.463.900 lượt khách và khách nội địa đạt 13.268.200 lượt khách. Tổng thu từ du lịch của Khánh Hòa giai đoạn 2022 - 2024 đạt hơn 101 nghìn tỷ đồng.

Khánh Hòa đã và đang tích cực triển khai hiệu quả mô hình chính quyền địa phương hai cấp, xem đây là khâu đột phá thể chế quan trọng trong tiến trình hiện đại hóa bộ máy quản lý Nhà nước. Mô hình này phù hợp với: Tính chất đô thị hóa nhanh, không gian phát triển ngày càng mở rộng của Khánh Hòa mới; Yêu cầu tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả điều hành, giảm tầng nấc trung gian; Nâng cao năng lực phản ứng chính sách, cải thiện chất lượng dịch vụ công; Và nhất là phù hợp với mô hình đô thị trực thuộc Trung ương hiện đại, theo tinh thần đổi mới của Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Phát biểu chào mừng, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hoà Trần Quốc Nam trân trọng gửi lời chào mừng nồng nhiệt và cảm ơn chân thành đến Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng, lãnh đạo các tỉnh, thành phố, các chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp trong và ngoài nước, cùng các cơ quan báo chí đã tham dự Hội thảo “Khánh Hòa – Hiện thực hóa tầm nhìn thành phố trực thuộc Trung ương và các bước đột phá trong kỷ nguyên mới”.

Ông Trần Quốc Nam nêu, Khánh Hòa là tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ, có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về quốc phòng – an ninh, là cửa ngõ giao thương quốc tế với tài nguyên thiên nhiên phong phú, bờ biển dài, nhiều vịnh đẹp nổi tiếng, cảng biển nước sâu, sân bay quốc tế, các khu công nghiệp lớn và hạ tầng giao thông kết nối đa dạng, hiện đại. Sau khi sắp xếp đơn vị hành chính, không gian phát triển của tỉnh được mở rộng, tiềm năng và lợi thế được cộng hưởng và bổ trợ, hình thành vùng động lực kinh tế mới cực kỳ quan trọng với cấu trúc phát triển đa ngành, liên kết chặt chẽ và toàn diện.

“Trong giai đoạn 2021–2025, tốc độ tăng trưởng kinh tế của tỉnh luôn đạt ở mức cao, từ 8% trở lên; quy mô nền kinh tế sau sắp xếp đạt trên 175.000 tỷ đồng; cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực; tỷ lệ hộ nghèo giảm dưới 2%. Tỉnh đang từng bước đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng cân bằng, bền vững, phát huy tối đa các nguồn lực. Hệ thống kết cấu hạ tầng được tập trung đầu tư đồng bộ, hiện đại với nhiều công trình giao thông trọng điểm như cao tốc Bắc – Nam, đường ven biển, các tuyến đường liên vùng, các cảng nước sâu phục vụ xuất nhập khẩu, công nghiệp và du lịch”, ông Trần Quốc Nam nói.

Theo Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hoà, để hiện thực hóa khát vọng phát triển nhanh và bền vững, Khánh Hòa nhận diện rõ ba điểm nghẽn lớn cần tập trung tháo gỡ: Hoàn thiện đồng bộ hạ tầng chiến lược; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và kiên quyết xử lý dứt điểm các công trình, dự án tồn đọng kéo dài. Đây cũng chính là lý do Hội thảo hôm nay được tổ chức, nhằm tạo diễn đàn để các đồng chí lãnh đạo, các chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp cùng trao đổi, hiến kế những giải pháp đột phá, khả thi, giúp tỉnh tháo gỡ khó khăn, phát huy hiệu quả các tiềm năng, lợi thế sẵn có.

“Hội thảo diễn ra trong thời điểm có ý nghĩa đặc biệt, khi cả nước đang tích cực thi đua lập thành tích chào mừng Đại hội Đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2025–2030, tiến tới Đại hội toàn quốc lần thứ XIV của Đảng và kỷ niệm 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Tỉnh Khánh Hòa đang nỗ lực triển khai đồng bộ các nhiệm vụ theo Nghị quyết số 09-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 01-NQ/TU của Tỉnh ủy về tăng trưởng kinh tế hai con số và đạt mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2030”, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hoà nêu, đồng thời nhấn mạnh, với tinh thần cầu thị và quyết tâm hành động, hy vọng hội thảo hôm nay sẽ là diễn đàn rộng mở để quý đại biểu hiến kế, đóng góp cho tỉnh Khánh Hoà.

Ông Trần Quốc Nam gợi ý, các đại biểu dự hội thảo đề xuất các giải pháp tổng thể, đột phá để hiện thực hóa mục tiêu đưa Khánh Hòa trở thành thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2030; đồng thời nghiên cứu mô hình tổ chức chính quyền đô thị và quy hoạch phát triển không gian phù hợp với điều kiện đặc thù của tỉnh.

Thứ hai, kiến nghị các cơ chế, chính sách mới để tháo gỡ các nút thắt lớn hiện nay liên quan đến đầu tư công, phát triển hạ tầng, đào tạo nguồn nhân lực, khoa học – công nghệ và quản trị hiệu quả khu vực công.

Thứ ba, góp ý các phương án phát triển liên kết vùng, tổ chức không gian đô thị theo hướng xanh – thông minh – bền vững, đáp ứng yêu cầu phát triển dài hạn.

Thứ tư, hiến kế các mô hình thu hút đầu tư và hợp tác chiến lược, nhất là trong các lĩnh vực then chốt như: công nghiệp công nghệ cao, năng lượng tái tạo, du lịch chất lượng cao, logistics và kinh tế số.

“Tỉnh Khánh Hòa luôn trân trọng, lắng nghe và tiếp thu các ý kiến tâm huyết, xây dựng. Chúng tôi cam kết hành động để chuyển hóa các sáng kiến, mô hình đổi mới, đột phá được đề xuất tại hội thảo thành các chính sách thực tiễn. Tôi tin tưởng rằng, với sự đồng hành của lãnh đạo các cấp, chuyên gia, nhà khoa học và cộng đồng doanh nghiệp, Hội thảo hôm nay sẽ đánh dấu bước chuyển quan trọng trên tiến trình phát triển mạnh mẽ, bền vững của tỉnh trong thời gian đến”, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hoà Trần Quốc Nam nói thêm.

Phát biểu tại hội thảo, ông Trần Hòa Nam - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa, cho biết, tỉnh Khánh Hòa với vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về quốc phòng - an ninh, được thiên nhiên ưu đãi những điều kiện tự nhiên hết sức thuận lợi, giàu tiềm năng, mạnh lợi thế. Bên cạnh đó, tỉnh có sự quan tâm lớn từ Trung ương, được cụ thể hóa qua Nghị quyết số 09-NQ/TW ngày 28/01/2022 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Các cơ chế, chính sách đặc thù tại Nghị quyết số 55/2022/QH15 của Quốc hội là những điều kiện cần, động lực lớn cho sự bứt phá phát triển mạnh mẽ của tỉnh trong những năm trở lại đây và tương lai gần sắp đến.

Mục tiêu được ưu tiên trên hết là đưa Khánh Hòa trở thành thành phố trực thuộc Trung ương thứ 7 của cả nước vào năm 2030. Mục tiêu này càng khả thi hơn khi vừa qua, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết sắp xếp tỉnh Ninh Thuận và tỉnh Khánh Hòa thành tỉnh Khánh Hòa, mở ra không gian phát triển rộng hơn, tiềm năng phát triển lớn hơn cho vùng đất được mệnh danh là “rừng trầm, biển yến” này.

Theo ông Trần Hoà Nam, trong những năm gần đây, tốc độ tăng trưởng kinh tế của tỉnh Khánh Hòa nói chung luôn đạt mức cao và tích cực (giai đoạn 2021 - 2025, tăng trưởng kinh tế bình quân tỉnh Khánh Hòa cũ ước đạt 8,2%; tăng trưởng kinh tế bình quân tỉnh Ninh Thuận cũ đạt 9,76%). Quy mô nền kinh tế tăng từng bước bền vững, năm 2024 tính chung cả 2 tỉnh đạt trên 175.000 tỷ đồng. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế gắn với đổi mới hiệu quả mô hình tăng trưởng theo hướng cân bằng, đa dạng hóa và phát triển vững chắc các nguồn lực. Cơ sở hạ tầng nhanh chóng được đầu tư phát triển đồng bộ, hiện đại, nhất là hạ tầng giao thông với các tuyến đường bộ cao tốc, đường liên vùng, đường ven biển, các cảng biển nước sâu phục vụ xuất nhập khẩu, phát triển công nghiệp và hoạt động du lịch quốc tế… giúp thu hẹp khoảng cách giữa các địa phương trong tỉnh, giữa Khánh Hòa với các tỉnh, thành trong nước và quốc tế.

Ông Trần Hoà Nam nhấn mạnh, Khánh Hòa hôm nay bước sang giai đoạn chuyển mình vào kỷ nguyên mới; sau sắp xếp, không gian phát triển của tỉnh được rộng mở, mạng lưới giao thông thuận lợi với đầy đủ loại hình giao thông đường bộ, đường sắt, đường biển, đường hàng không. Tỉnh có đường bờ biển dài hơn 490 km - dài nhất cả nước, diện tích mặt biển rộng với khoảng 200 đảo lớn, nhỏ và nhiều vịnh biển đẹp, nổi tiếng như vịnh Nha Trang, vịnh Cam Ranh, vịnh Vĩnh Hy, vịnh Vân Phong; có nhiều cảng biển quốc tế nước sâu nhất cả nước, gồm: cảng Vân Phong, cảng Cam Ranh, cảng Cà Ná; tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam đi qua địa bàn tỉnh dài nhất trong số các tỉnh, thành phố; tương lai sẽ là tỉnh có nhiều sân bay nhất cả nước với 04 sân bay.

“Nguồn tài nguyên dồi dào và phong phú là lợi thế rất lớn để tỉnh tăng tốc phát triển kinh tế, đặc biệt là kinh tế biển; các tiềm năng, lợi thế của mỗi vùng đất, mỗi địa phương trong tỉnh sẽ được cộng hưởng và phát huy tối đa, bổ trợ nhau để phát triển; việc kết hợp hai nền kinh tế tương đồng sẽ bổ sung cho cơ cấu ngành nghề, tạo ra các chuỗi liên kết toàn diện và mở rộng, thúc đẩy các động lực tăng trưởng mới hiệu quả, nhanh chóng hơn”, ông Trần Hoà Nam nói.

Trong nhóm các nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm hướng tới thành phố trực thuộc Trung ương, theo ông Trần Hoà Nam, tỉnh đã chủ động rà soát, xây dựng lộ trình thực hiện các chỉ tiêu đáp ứng tiêu chuẩn thành phố trực thuộc Trung ương. Hiện nay, trong tình hình mới với mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp sẽ có những điều chỉnh về tiêu chí để trở thành thành phố trực thuộc trung ương.

Trước tình hình này, tỉnh sẽ khẩn trương khởi động lại việc xây dựng Đề án xây dựng tỉnh Khánh Hòa trở thành thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2030, xác định rõ lộ trình, nhiệm vụ cụ thể; thống kê, đánh giá toàn diện các yếu tố, tiêu chí để có giải pháp tập trung thực hiện đúng trọng tâm, trọng điểm vào các tiêu chí chưa đạt, đồng thời tiếp tục giữ vững và hoàn thành ở mức cao hơn đối với các tiêu chí đã đạt được.

Tỉnh xác định tập trung mọi nguồn lực vừa phát triển kinh tế, vừa đảm bảo phát triển xã hội hài hòa với bảo vệ môi trường, nâng cao chất lượng đời sống Nhân dân; xây dựng Khánh Hòa trở thành thành phố trực thuộc Trung ương với thương hiệu điểm đến của một đô thị thông minh, năng động, bản sắc.

Theo ông Nam, tỉnh hướng tới phát triển đô thị thông minh, hiện đại, bền vững; phát triển kinh tế - xã hội bền vững và đổi mới mô hình tăng trưởng; đặc biệt là cải cách hành chính mạnh mẽ và cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh.

Tỉnh xác định phát triển kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng nhất của nền kinh tế, là một trong những lực lượng tiên phong trong phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Triển khai mạnh mẽ việc cung cấp dịch vụ công cho doanh nghiệp không phụ thuộc vào địa giới hành chính; tạo điều kiện thuận lợi cho kinh tế tư nhân tiếp cận các nguồn lực về tài nguyên, vốn, nhân lực chất lượng cao và các cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, bảo đảm theo nguyên tắc thị trường và tuân thủ các cam kết quốc tế.

Tỉnh cũng xác định nâng cao trách nhiệm, hiệu quả thực thi công vụ và chất lượng phục vụ nhân dân; gắn kết tăng trưởng kinh tế với phát triển bền vững, tiến bộ xã hội, quốc phòng, an ninh và bảo vệ môi trường.

“Sự phát triển của Khánh Hòa ngày hôm nay, bên cạnh sự quan tâm đặc biệt từ Trung ương, sự nỗ lực, quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị tỉnh, người dân và cộng đồng doanh nghiệp còn có một phần đóng góp đáng trân trọng của các tỉnh, thành bạn, người dân Khánh Hòa trong và ngoài nước, các địa phương nước ngoài và các cơ quan thông tấn, báo chí đã đặt trọn niềm tin, khát vọng và tình yêu với mảnh đất này, tiếp thêm động lực để tỉnh bứt phá vươn lên, đưa hình ảnh Khánh Hòa, người dân Khánh Hòa đến với bạn bè trong nước và quốc tế”, ông Trần Hoà Nam nói.

Tham luận tại hội thảo với chủ đề “Bộ máy tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực hiệu quả hướng đến thành phố trực thuộc Trung ương”, ông Nguyễn Hữu Thành - Phó Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương, Bộ Nội vụ, nhấn mạnh, Khánh Hòa có tiềm năng rất lớn để trở thành một thành phố trực thuộc trung ương với nền kinh tế mạnh mẽ, một bộ máy chính quyền hiện đại và hiệu quả, gắn liền với xu hướng chuyển đổi số và đô thị thông minh. Tuy nhiên, sau khi sắp xếp, hợp nhất với tỉnh Ninh Thuận, bên cạnh những thuận lợi, tỉnh Khánh Hòa cũng có những khó khăn nhất định. Trước hết, quy hoạch hiện chưa đồng bộ với mục tiêu phát triển thành thành phố trực thuộc trung ương, nhất là sau khi hợp nhất với tỉnh Ninh Thuận.

Về tổ chức bộ máy, do hợp nhất từ hai đơn vị hành chính cấp tỉnh và thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp nên có sự khác biệt về quy mô dân số, diện tích, năng lực hành chính và hạ tầng phát triển giữa các đơn vị hành chính, giữa các khu vực gây khó khăn trong phân bổ nguồn lực và điều phối chính sách.

Việc quản lý hành chính trải dài từ Bắc Cam Ranh đến Nam Phan Rang, từ biển đảo đến miền núi, đòi hỏi bộ máy phải có khả năng điều hành linh hoạt và hiệu quả trong một địa bàn rộng lớn, đa dạng. Để hiện thực hóa tầm nhìn thành phố trực thuộc trung ương, tỉnh cần tiếp tục thực hiện tổng rà soát tổ chức bộ máy cấp tỉnh, cấp xã, xác định rõ nhiệm vụ, chức năng, số lượng và cơ cấu tổ chức cần giữ lại, sáp nhập hoặc giải thể.

Trong công tác cán bộ, cần ưu tiên bố trí những cán bộ có năng lực, phẩm chất, tinh thần đổi mới và sẵn sàng làm việc trong môi trường số. Tổ chức thi tuyển cạnh tranh vào các vị trí lãnh đạo cấp phòng, cấp sở trên toàn tỉnh để lựa chọn người xứng đáng. Tạo cơ chế đặc thù để thu hút nhân tài, chuyên gia trẻ, cán bộ kỹ thuật cao về công tác tại Khánh Hòa mới, nhất là trong lĩnh vực công nghệ, quản trị công, và quy hoạch đô thị thông minh.

Khánh Hòa cũng cần chú trọng tổ chức đào tạo, bồi dưỡng tập trung cho cán bộ, công chức, đặc biệt về kỹ năng quản trị hiện đại, công nghệ thông tin, quản lý đô thị, quản trị số và trí tuệ nhân tạo (AI). Xây dựng cơ sở dữ liệu nhân sự toàn tỉnh trên nền tảng số, kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về cán bộ, công chức. Sử dụng AI và phân tích dữ liệu lớn để dự báo nhu cầu nhân sự, phân tích hiệu quả công việc, xây dựng lộ trình đào tạo và thăng tiến minh bạch. Về cơ chế, tỉnh cần đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; loại bỏ những chức năng, nhiệm vụ không còn phù hợp, đồng thời, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và cải thiện môi trường đầu tư, tạo sự thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân.

Tham luận tại hội thảo, bà Trần Thu Hằng - Vụ trưởng Vụ Quy hoạch - Kiến trúc, Bộ Xây dựng, cho rằng, Khánh Hòa đang mang một sứ mệnh lớn lao, với một tầm vóc mới sau quyết định hợp nhất chiến lược hai tỉnh Khánh Hòa và Ninh Thuận. Việc này tạo nên một thực thể hành chính, kinh tế và không gian phát triển mở rộng, được kỳ vọng trở thành cực tăng trưởng của cả khu vực duyên hải miền Trung. Khánh Hòa mới hướng tới mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2030, là trung tâm kinh tế biển, du lịch, dịch vụ và đổi mới sáng tạo của cả nước.

Trong bức tranh phát triển tổng thể ấy, công tác quy hoạch giữ vai trò hạt nhân. Bộ Xây dựng đánh giá cao nỗ lực của tỉnh trong việc triển khai Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 – một quy hoạch mang tầm chiến lược không chỉ cho Khánh Hòa mà còn cho cả vùng Nam Trung Bộ.

Đặc biệt, tỉnh đã đề ra chiến lược đầu tư đồng bộ hệ thống hạ tầng liên vùng thông qua mở rộng cao tốc Bắc – Nam, hình thành trục ven biển kết nối từ Vạn Ninh đến Thuận Nam; nâng cấp cảng nước sâu Bắc Vân Phong và cảng tổng hợp Cà Ná; hiện đại hóa sân bay quốc tế Cam Ranh và nghiên cứu khai thác dân dụng sân bay Thành Sơn.

Song song đó, các tuyến đường kết nối đông – tây từ vùng duyên hải lên Tây Nguyên cũng được quy hoạch mở rộng, nhằm hoàn thiện mạng lưới giao thông đa chiều, thúc đẩy thương mại nội vùng và liên kết vùng.

Từ góc độ quản lý, Bộ Xây dựng đề nghị tỉnh Khánh Hòa tiếp tục nâng cao chất lượng công tác quy hoạch và điều chỉnh quy hoạch linh hoạt, phù hợp với thực tiễn phát triển nhanh chóng của địa phương. Cùng với đó, đẩy nhanh tiến độ đầu tư hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội theo hướng đồng bộ, hiện đại và bền vững, ưu tiên các công trình liên vùng, công trình động lực.

Tiếp tục kêu gọi đầu tư theo hình thức PPP vào các lĩnh vực hạ tầng giao thông, cấp thoát nước, nhà ở xã hội và tái thiết đô thị; bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và người dân.

Phát triển các cơ chế thử nghiệm (sandbox) cho đô thị biển, đô thị sinh thái, đặc biệt tại các khu vực như Cam Lâm, Cam Ranh, Thuận Nam – tạo tiền đề nhân rộng mô hình ra toàn vùng.

Bộ Xây dựng cam kết luôn đồng hành cùng tỉnh trong việc rà soát, điều chỉnh quy hoạch; triển khai các chương trình trọng điểm về phát triển đô thị, nhà ở, hạ tầng kỹ thuật; đồng thời hỗ trợ địa phương về cơ chế, chính sách và nguồn lực. Mục tiêu hướng đến, Khánh Hòa không chỉ là một tỉnh ven biển nữa, mà là một thực thể kinh tế – xã hội mới, đủ tầm vóc để giữ vai trò trung tâm của cả dải duyên hải miền Trung.

Với quy mô, nguồn lực, vị trí chiến lược và sự dẫn dắt của các nghị quyết lớn của Trung ương, tỉnh có đầy đủ điều kiện để bứt phá, tăng trưởng bền vững và đột phá ở mức trên 10%/năm.

PGS.TS Nguyễn Tấn Vinh - Phó Giám đốc Học viện Chính trị khu vực II (Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh) chia sẻ: Bối cảnh chuyển đổi số, chính quyền hai cấp và yêu cầu về phát triển bền vững đang tác động mạnh mẽ đến hoạt động quản trị Nhà nước. Khánh Hòa đang hướng tới mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, do đó việc nâng cao năng lực quản trị Nhà nước theo hướng hiện đại trở thành yêu cầu cấp thiết.

Để đạt được mục tiêu này, Khánh Hòa cần xây dựng được một nền quản trị Nhà nước hiện đại - minh bạch, hiệu lực, hiệu quả, năng động và gắn với yêu cầu phát triển bền vững.

Giai đoạn từ 2022 – 2024, tỉnh Khánh Hoà có những bước chuyển biến rõ rệt trong năng lực quản trị công và cải cách hành chính với các sáng kiến nổi bật: “30 ngày không giấy”, trả hồ sơ đúng hạn, ứng dụng số hóa… Từ đó cho thấy, Khánh Hoà đã đạt được 5 thành tựu: Tăng trưởng ổn định và đều đặn; Minh bạch và trách nhiệm giải trình cải thiện rõ nét; Chuyển đổi số cơ bản, đang được nâng cấp; Nỗ lực cải thiện thứ hạng PCI; Nâng cao kỹ năng cho đội ngũ cán bộ.

Hiện, Khánh Hoà có những lợi thế khi là cửa ngõ ra biển của Tây Nguyên, trung tâm kết nối Bắc – Nam và đặc biệt là địa bàn duy nhất quản lý quần đảo Trường Sa – yếu tố quan trọng về quốc phòng và phát triển kinh tế biển đảo; Có sân bay quốc tế Cam Ranh, cảng biển nước sâu Vân Phong, hệ thống giao thông kết nối mạnh với các khu vực kinh tế trọng điểm và vùng Tây Nguyên.

Cùng với đó, Khánh Hoà sở hữu tài nguyên biển, du lịch, công nghiệp và dân số trẻ là những yếu tố thúc đẩy tăng trưởng; Sau sáp nhập được kết nối hệ sinh thái năng lượng tái tạo, du lịch, nông nghiệp công nghệ cao của Ninh Thuận.

Bên cạnh thuận lợi, Khánh Hoà mới cũng đối mặt với nhiều thách thức, như: Năng lực quản trị đô thị chưa bám sát với tốc độ đô thị hóa nhanh; Chuyển đổi số trong quản trị chưa cao, hạ tầng số chưa đồng đều giữa các khu vực; Chất lượng đội ngũ cán bộ công chức còn chưa đồng đều và chưa theo kịp yêu cầu quản trị hiện đại; Phát triển chưa đồng bộ giữa các khu vực.

PGS.TS Nguyễn Tấn Vinh đưa ra các dẫn chứng cách quản trị Nhà nước hiện đại của các nước trên thế giới như Estonia, Singapore… từ đó nhận định rằng việc quản trị rất quan trọng, là xu thế cũng là nền tảng cốt lõi để Khánh Hòa có thể nâng cao năng lực điều hành, hướng tới mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trong tương lai gần.

Những yêu cầu đặt ra đối với năng lực quản trị Nhà nước hiện đại như: Đổi mới tư duy quản trị: Từ “quản lý hành chính” sang “dẫn dắt phát triển”, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm của mọi quyết sách. Thực hiện chuyển đổi số mạnh mẽ trong quản trị công.

Quản trị liên vùng và liên ngành hiệu quả: Kết nối chiến lược phát triển của Khánh Hòa với Tây Nguyên, Duyên hải Nam Trung Bộ.

Để khắc phục những khó khăn trên, Khánh Hoà cần hoàn thiện thể chế, đặt nền tảng pháp lý cho việc tổ chức lại bộ máy tự quản linh hoạt, gọn nhẹ, tinh gọn. Xây dựng chính quyền số - nền tảng của quản trị hiện đại. Chính quyền số là trụ cột của quản trị nhà nước hiện đại. Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ, công chức. Nguồn nhân lực chính là "xương sống" của quản trị hiện đại…

PGS.TS Nguyễn Tấn Vinh kiến nghị cần phân quyền và tự chủ mạnh mẽ hơn cho Khánh Hòa: Trao quyền quản lý tài chính – đầu tư – nhân sự tương ứng với đô thị loại đặc biệt. Tăng tính chủ động trong hợp tác quốc tế, đặc biệt là khai thác thế mạnh biển đảo. Trung ương sớm ban hành cơ chế đặc thù cho Khánh Hòa, đặc biệt trong giai đoạn chuyển tiếp…

Tham luận tại hội thảo, bà Ngô Thị Hương - Phó Tổng Giám đốc Kinh doanh và Marketing Công ty CP Vinpearl, cho rằng, sau khi sát nhập cùng Ninh Thuận, Khánh Hòa hiện nay được hình thành từ hai vùng đất có nhiều nguồn tài nguyên du lịch đa dạng, đầy tiềm năng để trở thành trung tâm du lịch hấp dẫn bậc nhất Đông Nam Á.

Trong bối cảnh du lịch toàn cầu đang chuyển mình mạnh mẽ, công nghệ số, thị hiếu du khách và yêu cầu về phát triển bền vững đang định hình lại toàn bộ chuỗi giá trị ngành du lịch. Đây chính là thời điểm lý tưởng để Khánh Hòa định hình lại chiến lược phát triển du lịch thông minh với những trụ cột quan trọng về công nghệ, hạ tầng số, giúp tối ưu hóa vận hành, tiết kiệm nguồn lực; tính bền vững, thân thiện với môi trường, liên kết giữa cộng đồng và xã hội…

Thời gian qua, tại châu Á, nhiều quốc gia đã sớm triển khai chiến lược phát triển du lịch thông minh theo hướng toàn diện, không chỉ ứng dụng công nghệ hiện đại mà còn chú trọng xây dựng hệ sinh thái du lịch thông minh đa tầng như Singapore, Nhật Bản… và phát huy được hiệu quả.

Điều này cho cho thấy, du lịch thông minh không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn là lợi thế cạnh tranh mới cho các điểm đến. Sau sáp nhập, Khánh Hòa đang đứng trước “cơ hội vàng” để chuyển mình mạnh mẽ. Bên cạnh tiềm năng sẵn có, tỉnh còn hội tụ nhiều yếu tố thuận lợi để phát triển đột phá. Trong đó, du lịch thông minh là “chìa khóa” thành công kéo du khách đến với Khánh Hòa.

Để thực hiện được việc này, Khánh Hòa cần xây dựng và ban hành quy hoạch tổng thể về phát triển du lịch thông minh quy mô cấp tỉnh, đồng thời định hình liên kết vùng chặt chẽ giữa Nha Trang – Cam Lâm – Ninh Thuận để tạo nền tảng phát triển đồng bộ và bền vững. Tạo cơ chế, chính sách ưu tiên, khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ du lịch, đưa du lịch xanh thông minh vào hành trình trải nghiệm khách hàng…

Trong tham luận gửi tới hội thảo, TS. Lê Quang Trung – Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (VIMC) nhấn mạnh, Khánh Hòa đang sở hữu những lợi thế rất đặc biệt mà ít địa phương nào có được: Một nền kinh tế đa dạng, tốc độ tăng trưởng nhanh, ổn định ở mức cao (đạt mức tăng trưởng GRDP 10,16% năm 2024).

Với mục tiêu tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2025–2030, Khánh Hòa đã và đang tập trung vào các lĩnh vực có lợi thế vượt trội, trong đó đặc biệt là kinh tế biển và logistics – lĩnh vực được xác định là động lực phát triển chính của tỉnh trong tương lai gần.

TS. Lê Quang Trung nêu, tỉnh Khánh Hoà nằm ở trung tâm Duyên hải Nam Trung Bộ, với hơn 385 km đường bờ biển, Khánh Hòa có đầy đủ các yếu tố để trở thành cửa ngõ giao thương quốc tế, trung tâm logistics hàng đầu cả nước. Nổi bật là Cảng Cam Ranh – với độ sâu tự nhiên từ -22 đến -30m, khả năng tiếp nhận các tàu quốc tế trọng tải lớn đến 70.000 DWT, là cửa ngõ lý tưởng cho các luồng hàng thương mại quốc tế.

Với sản lượng 3 triệu tấn hàng hóa thông qua hàng năm, Cảng Cam Ranh thể hiện rõ vai trò kết nối chuỗi logistics quốc gia, khu vực và quốc tế. Dự báo đến năm 2030, tổng sản lượng hàng hóa thông qua hệ thống cảng biển trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa có thể đạt từ 8 đến 10 triệu tấn/năm, đặc biệt khi các dự án hạ tầng giao thông và khu công nghiệp như khu kinh tế Vân Phong, khu công nghiệp Nam Cam Ranh, đường ven biển và cao tốc Bắc – Nam hoàn thiện. Điều này mở ra dư địa rất lớn cho việc phát triển dịch vụ logistics, cảng cạn, trung tâm phân phối quy mô vùng.

Với vai trò là doanh nghiệp nhà nước hàng đầu Việt Nam trong lĩnh vực cảng biển và logistics, TS. Lê Quang Trung cho biết, VIMC cam kết sẽ đóng vai trò chủ lực và đồng hành chặt chẽ cùng tỉnh Khánh Hòa trên hành trình thực hiện các mục tiêu chiến lược đã đề ra, hướng tới sự phát triển bền vững, dài hạn.

TS. Lê Quang Trung kiến nghị, cần nâng cấp Cảng Cam Ranh trở thành cảng xanh, thông minh hàng đầu khu vực. VIMC cam kết đầu tư mạnh mẽ vào hệ thống trang thiết bị sử dụng năng lượng sạch (điện, LNG), ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), IoT, Big Data để tối ưu hóa quy trình vận hành. Với định hướng này, hiệu quả khai thác cảng dự kiến sẽ tăng lên 20–30%, đồng thời giảm thiểu tối đa lượng khí thải carbon ra môi trường, đóng góp tích cực vào mục tiêu chung của tỉnh và quốc gia về phát triển xanh.

Ông Trung cũng kiến nghị xây dựng mạng lưới logistics tích hợp đa phương thức, kết nối Cảng Cam Ranh với hệ thống giao thông hiện đại. VIMC đề xuất hợp tác với tỉnh xây dựng trung tâm logistics hiện đại, đồng thời phát triển các dịch vụ chuỗi vận tải hàng hóa đa dạng (đường biển, đường sắt, đường bộ, hàng không). Theo tính toán, một mô hình logistics đa phương thức như vậy có thể giúp giảm chi phí logistics từ mức hiện nay (12–15%) xuống dưới 10%, tăng cường năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp địa phương và thu hút các nhà đầu tư quốc tế.

Thảo luận về giải pháp tháo gỡ các điểm nghẽn để Khánh Hòa phát triển, ông Phan Đức Hiếu - Ủy viên chuyên trách Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, cho rằng, Nghị quyết 198 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân đã phân quyền rất nhiều cho HĐND, UBND các tỉnh, thành phố. Ví dụ về giá đất, tiền thuê đất, Nghị định 103 của Chính phủ đã cho phép địa phương thực hiện linh hoạt.

Nếu địa phương cho phép thu tiền thuê đất cao thì rất khác nhưng thu thấp hơn thì giá đất, tiền thuê đất sẽ rất khác. Như vậy, địa phương hoàn toàn có thể chủ động thực hiện và tháo gỡ được nhiều vướng mắc.

Tại Nghị quyết 01 của tỉnh về tăng trưởng kinh tế hai con số giai đoạn 2025 - 2030 cũng nói đến tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc đối với các dự án chậm tiến độ, đình trệ, gặp vướng mắc bởi các quy định của pháp luật.

Quốc hội cũng đã ban hành Nghị quyết thí điểm để Khánh Hòa tháo gỡ khó khăn cho các dự án gặp vướng mắc. Tuy nhiên, tỉnh cần rà soát cụ thể xem còn bao nhiêu dự án đã và đang triển khai vướng mắc, cái gì trong thẩm quyền địa phương thì tự tháo gỡ; cái gì vượt thẩm quyền thì đề xuất Chính phủ xem xét và có giải pháp tháo gỡ.

Vấn đề thứ ba là cần nâng cao chất lượng quy hoạch, làm sao quy hoạch phải thực tế và linh hoạt. Thời gian là cơ hội. Cho nên Khánh Hòa cần tận dụng các cơ hội mở ra để phát triển. Càng chậm trễ thì cơ hội càng trôi đi nên phải nhanh chóng tận dụng.

PGS.TS Nguyễn Chu Hồi - Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Thủy sản Việt Nam, Đại biểu Quốc hội khóa XV, cho biết, khi sáp nhập giữa Ninh Thuận với Khánh Hoà, đã mở ra nhiều tiềm năng, cơ hội cho địa phương phát triển các loại hình kinh tế gắn với biển.

PGS.TS Nguyễn Chu Hồi cho biết, trước khi sáp nhập, hai tỉnh Khánh Hoà và Ninh Thuận vốn đã có những tiềm năng, lợi thế về không gian, không gian vùng ven biển, tài nguyên, địa - chính trị. Bây giờ hai tỉnh sáp nhập lại thì những tiềm năng đó sẽ càng tăng lên.

PGS.TS Nguyễn Chu Hồi chia sẻ thêm, trước đây chúng ta chỉ nói đến vịnh, ven biển, ít nói đến thềm lục địa. Nay, Khánh Hoà mới cần khai thác tiềm năng đa dạng sinh học này, nhất là vị thế về đỉnh của tam giác san hô, có rất nhiều giá trị đặc biệt. Hiện nay đang cho đề tài cấp Nhà nước nghiên cứu, đánh giá tiềm năng về đỉnh san hô tại địa phương này.

Khánh Hoà cũng là địa phương sở hữu vùng biển lớn nhất, do đó, PGS.TS Nguyễn Chu Hồi cho hay, cần tiếp tục phát huy, đánh thức tiềm năng này.

Cùng với đó, Khánh Hoà có nhiều tiềm năng về biển, đảo song công tác bảo tồn, khai thác hiện nay chưa nhiều. Trong khi địa phương đang hướng đến nền kinh tế xanh, bền vững. Do vậy, theo PGS.TS Nguyễn Chu Hồi, cần khai thác tiềm năng này, bảo tồn không phải nhìn ngắm mà cần khai thác để phục vụ phát triển kinh tế.

Hiện, đô thị hoá trung bình của tỉnh chưa đạt 50%, trong khi mục tiêu phấn đấu đến năm 2030, Khánh Hoà trở thành thành phố trực thuộc Trung ương. Do vậy, theo PGS.TS. Nguyễn Chu Hồi cần phải đẩy nhanh lĩnh vực này trong thời gian tới.

Một điểm nữa Khánh Hoà cần chú ý khai thác đó chính là dịch vụ chế biến, chế tạo như đóng tàu biển. Lĩnh vực này rất có tiềm năng để khai thác về hàng hải.

Ông Chu Thúc Đạt - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Bộ Khoa học và Công nghệ, nhấn mạnh, để đưa khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số thành động lực phát triển của tỉnh Khánh Hòa, thời gian tới địa phương cần tập trung thực hiện một số vấn đề: Tỉnh cần xác định đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số để nhằm vào mục tiêu cuối cùng là tăng năng lực cạnh tranh của địa phương và quốc gia, đóng góp vào phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân. Phải đo lường, đánh giá được sự đóng góp của khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số vào tăng trưởng kinh tế và đặt ra mục tiêu. Tránh việc chỉ nhấn mạnh vào chi đầu tư cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số mà không đặt mục tiêu đo lường hiệu quả. Phân bổ nguồn lực khoa học công nghệ cho các cơ sở nghiên cứu phải dựa trên hiệu quả. Tỉnh phải kết nối đưa bộ 3 khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số bằng cơ chế quản lý, giải pháp điều hành và phân bổ nguồn lực.

Trong bộ ba này, khoa học công nghệ là nền tảng tạo ra tri thức và công cụ mới. ĐMST là động lực, chuyển hóa các tri thức, công cụ mới thành ý tưởng và giải pháp để giải quyết các bài toán kinh tế - xã hội. Chuyển đổi số tạo ra môi trường và công cụ để hiện thực hoá các ý tưởng, giải pháp đổi mới sáng tạo, thành các sản phẩm, dịch vụ, quy trình, mô hình kinh doanh mới và phổ cập vào cuộc sống để tạo ra giá trị thực tế đóng góp cho phát triển kinh tế - xã hội.

Theo ông Chu Thúc Đạt, có ba giải pháp đột phá: Một là, chuyển đổi số (CĐS): Thúc đẩy CĐS thì chủ yếu là các quyết định hành chính, chuyển mọi hoạt động lên môi trường số và thay đổi hoạt động của các tổ chức bằng công nghệ, nhất là AI, đây không phải vấn đề công nghệ mà chủ yếu là thể chế và các quyết định hành chính, có thể làm nhanh được. Hai là, về đổi mới sáng tạo (ĐMST): Thúc đẩy đổi mới công nghệ của các doanh nghiệp để tăng năng suất lao động thì chủ yếu là thông qua cơ chế vay ưu đãi, giảm thuế; thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo các mô hình kinh doanh mới, công nghệ mới thì chủ yếu thông qua quỹ đầu tư mạo hiểm và cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox). Ba là, về khoa học công nghệ (KHCN): chủ yếu là đầu tư nâng cấp hạ tầng KHCN, đưa nghiên cứu cơ bản về các đại học, viện nghiên cứu (vì đây là nơi tập trung nhân lực nghiên cứu cơ bản: các giáo sư, tiến sĩ và nghiên cứu sinh…), phát triển công nghệ thì tập trung vào các viện công nghệ và doanh nghiệp; có chính sách chiết khấu thuế cho các khoản chi phát triển KHCN của doanh nghiệp, để kích thích các doanh nghiệp phát triển KHCN, đạt mục tiêu 60-80% chi cho KHCN là từ doanh nghiệp. KHCN tập trung chủ yếu vào các công nghệ chiến lược, là các công nghệ tạo ra sự phát triển đột phá, phát triển chất lượng cao, có giá trị gia tăng cao, tạo nền tảng cho các ngành công nghiệp khác.

Đánh giá cao những mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số mà Khánh Hòa đề ra, bà Hà Thu Giang - Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, khẳng định sẽ tiếp tục hướng tín dụng vào các ngành, lĩnh vực thế mạnh, trụ cột kinh tế của tỉnh như: Công nghiệp; Năng lượng; Du lịch dịch vụ và xây dựng đô thị. Trong đó chú trọng vào các dự án trọng điểm như: Dự án Khu đô thị mới Cam Lâm, Dự án nhà máy điện hạt nhân, Dự án đầu tư Cao tốc Bắc Nam, các dự án đầu tư vào ngành dịch vụ và du lịch, năng lượng tái tạo, kinh tế biển, logistics, công nghiệp chế biến, giúp kích hoạt các động lực tăng trưởng mới.

Ngân hàng Nhà nước cũng sẽ ưu tiên nguồn vốn tín dụng cho doanh nghiệp tư nhân, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo vay để đầu tư máy móc, thiết bị, công nghệ mới, chuyển đổi xanh, chuyển đổi số.

Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước phối hợp với các sở, ban, ngành của tỉnh tăng cường kết nối, lắng nghe, nắm bắt các khó khăn, vướng mắc để kịp thời tháo gỡ cho người dân, doanh nghiệp có nhu cầu vay vốn ngân hàng. Để nguồn vốn tín dụng ngân hàng phát huy hiệu quả, Ngân hàng Nhà nước đề nghị tỉnh, chỉ đạo các sở, ban, ngành trên địa bàn tích cực phối hợp, hỗ trợ các công việc liên quan, tháo gỡ khó khăn trong các lĩnh vực đất đai, thuế, cơ sở hạ tầng..., tạo nền tảng để các tổ chức tín dụng cấp tín dụng phục vụ tăng trưởng kinh tế.

PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Phương - Viện trưởng Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam (VICAST), nhấn mạnh, tỉnh Khánh Hòa có 1.089 di tích lịch sử, văn hóa và danh lam thắng cảnh (bao gồm cả dấu hiệu di tích). Trữ lượng di sản văn hóa phi vật thể, qua kiểm kê trên địa bàn toàn tỉnh đến nay hiện có 1.591 số lượng của 7 loại hình di sản văn hóa, có 5 di chỉ khảo cổ học có niên đại khoảng trên 3.000 năm và trên 12 địa điểm có dấu hiệu di chỉ khảo cổ học.

Ninh Thuận có 239 di tích được đưa vào danh mục kiểm kê, đã có 65 di sản văn hóa đã được lập hồ sơ xếp hạng ở các cấp. Với sự tương đồng về điều kiện địa lý, tương đồng về bản sắc văn hóa và chủ thể văn hóa văn hóa thì việc hợp nhất 2 tỉnh là chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước nhằm phát triển Khánh Hòa với vai trò trung tâm kinh tế, quốc phòng an ninh và du lịch của vùng Nam Trung Bộ.

Khánh Hòa nằm ở trung tâm vùng Nam Trung Bộ, có vị trí chiến lược về địa chính trị, kinh tế biển và văn hóa. Với thành phố Nha Trang là trung tâm, Khánh Hòa kết nối hiệu quả với tam giác phát triển Bắc Trung Bộ - Tây Nguyên - Đông Nam Bộ, đồng thời đóng vai trò là cửa ngõ giao thương quốc tế thông qua hệ thống cảng biển, sân bay và hành lang kinh tế ven biển trọng điểm.

“Khánh Hòa có hệ sinh thái văn hóa phong phú với nhiều lớp di sản: Chăm – Việt, nghề truyền thống như chế tác trầm hương, đánh bắt hải sản, yến sào; lễ hội biển đảo như Cầu Ngư, Am Chúa, và thiết chế văn hóa đang được nâng cấp như Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh, Bảo tàng tỉnh, Quảng trường 2/4... Tập hợp các yếu tố này tạo điều kiện lý tưởng để Khánh Hòa phát triển mô hình đô thị văn hóa ven biển có bản sắc và sáng tạo, đồng thời là nơi thí điểm mô hình thể chế văn hóa mềm trong bối cảnh hành chính tinh gọn”, PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Phương nói.

Nêu một số thách thức, theo PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Phương, nếu không có tư duy tích hợp, quá trình tinh gọn sẽ vô tình đẩy văn hóa ra khỏi hệ điều hành đô thị mới. Nhưng nếu được thiết kế lại theo hướng thể chế văn hóa mềm, linh hoạt, có sự tham gia của cộng đồng và chủ thể sáng tạo, Khánh Hòa hoàn toàn có thể dẫn đầu trong việc biến cải cách hành chính thành cơ hội kiến tạo mô hình đô thị văn hóa sáng tạo và bản sắc.

“Trong bối cảnh bộ máy hành chính địa phương được vận hành theo mô hình hai cấp (cấp tỉnh và cấp xã/phường), việc thiết kế lại hệ thống quản trị văn hóa không thể chỉ dừng lại ở tinh giản bộ máy mà cần đi kèm với tư duy thể chế mới. Đây là cơ hội để chuyển đổi từ mô hình quản lý văn hóa tập trung, hành chính hóa sang mô hình phân quyền linh hoạt, dựa trên sự tham gia của cộng đồng, doanh nghiệp sáng tạo và các thiết chế đa tác nhân”, PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Phương nhấn mạnh.

Theo TS. Hoàng Sỹ Thân - Viện Năng lượng nguyên tử, điện hạt nhân có vai trò hết sức quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội của địa phương. Nhất là trong bối cảnh chúng ta đang hướng tới hiện đại hóa nền kinh tế, đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững và tỉnh Khánh Hòa trong thời gian tới xác định là Thủ phủ năng lượng sạch của Việt Nam. Dưới đây là một số vai trò (đóng góp) chính của điện hạt nhân cho địa phương:

Thứ nhất: Điện hạt nhân góp phần bảo đảm an ninh năng lượng cho địa phương. Điện hạt nhân là nguồn năng lượng ổn định, hiệu quả cao, không bị phụ thuộc vào điều kiện thời tiết. Việc triển khai nhà máy điện hạt nhân sẽ giúp địa phương bảo đảm được nguồn định ổn định, chất lượng điện cao, đáp ứng nhu cầu phát triển công nghiệp, dịch vụ, nông nghiệp công nghệ cao, cũng như sinh hoạt của người dân, khách du lịch.

Thứ hai, tạo cú hích mạnh mẽ cho phát triển kinh tế - xã hội. Một dự án điện hạt nhân thường kéo theo hành loạt hoạt động đầu tư cơ sở hạ tầng như: giao thông, cảng biển, đường dây truyền tải, viễn thông…

Bên cạnh đó, nhà máy điện hạt nhân còn tạo ra hàng nghìn việc làm trực tiếp và gián tiếp, thúc đẩy đào tạo, chuyển giao công nghệ, hình thành đội ngũ nhân lực kỹ thuật cao tại chỗ, góp phần nâng cao dân trí và năng lực lao động địa phương.

Theo kinh nghiệm thì khi triển khai một dự án điện hạt nhân, việc làm trực tiếp tại công trường khoảng 3000-5000 người/năm tại thời điểm thi công cao điểm (như xây móng, lắp đặt thiết bị, đường ống, hệ thống an toàn…). Bao gồm: công nhân xây dựng, kỹ sư cơ khí – điện – hạt nhân, kỹ thuật viên lắp đặt, giám sát,… Việc làm gián tiếp khoảng 8000-12000 người/năm, thuộc các lĩnh vực: cung ứng vật liệu, thiết bị, hậu cần, bảo vệ công trường, bảo trì thiết bị phụ trợ…. Tổng khoảng 11000-17000 lao động/năm. Lao động địa phương có thể ưu tiên chiếm khoảng 40-60% nếu như địa phương có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng ngay từ bây giờ.

Thứ ba, nâng cao năng lực sản xuất chế tạo thiết bị phục vụ xây dựng nhà máy điện hạt nhân. Trong quá trình xây dựng, các doanh nghiệp địa phương có thể tham gia cung cấp vật tư, thiết bị. Năng lực sản xuất chế tạo thiết bị của các doanh nghiệp địa phương sẽ được nâng cao để phục vụ quá trình xây dựng và vận hành nhà máy.

Thứ tư, đóng góp cho ngân sách địa phương và thu hút đầu tư. Điện hạt nhân là ngành công nghiệp năng lượng có quy mô lớn. Khi vận hành thì nhà máy sẽ đóng góp đáng kể vào thu ngân sách địa phương qua thuế, phí, dịch vụ. Đây là cơ sở quan trọng để đầu tư lại vào y tế, giáo dục, phúc lợi xã hội cho người dân.

Ngoài ra, khi có dự án nhà máy điện hạt nhân cũng giúp thu hút đầu tư tạo thêm các ngành công nghiệp phụ trợ, công nghệ cao từ các nhà đầu tư trong và ngoài nước, tạo hệ sinh thái phát triển đa ngành.

Thứ năm, thúc đấy phát triển năng lượng xanh và bền vững. Điện hạt nhân là một trong những nguồn điện phát thải khí carbon thấp, góp phần làm giảm ô nhiệm không khí, đóng góp tích cực vào nỗ lực ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu và hướng tới cam kết Net Zero vào năm 2050.

Để phát huy tối đa vai trò của nhà máy điện hạt nhân, Khánh Hòa cần chủ động chuẩn bị kỹ lưỡng từ quy hoạch đất đai, đền bù giải phóng mặt bằng, cơ sở hạ tầng, nâng cao năng lực cung cấp vật tư và chế tạo thiết bị, đẩy mạnh đào tạo nguồn nhân lực (bao gồm cả nguồn nhân lực chất lượng cao), nâng cao năng lực quản lý và làm tốt công tác thông tin, truyền thông cho người dân.

Hiến kế giải pháp để Khánh Hòa hiện thực được mục tiêu tăng trưởng hai con số, PGS. TS. Trần Đình Thiên - Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng đánh giá, Khánh Hòa đang có khí thế mới, động lực mới để thực hiện được việc mục tiêu này.

Theo ông, mục tiêu tăng trưởng hai con số không chỉ để “biễu diễn” trong ngắn hạn mà hướng tới mục tiêu lâu dài, bảo đảm sự bền vững trong kỷ nguyên mới. Tuy nhiên, đây cũng là một thách thức lớn, vì trên thế giới, chưa có nước nào có thể đạt được mức tăng trưởng cao kéo dài 10- 20 năm. Hơn nữa, tăng trưởng cao bền vững không phải là “chạy” ngắn hạn mà phải chuẩn bị lâu bền, với động lực mạnh.

Việc đặt ra mục tiêu tăng trưởng hai con số trong một chu kỳ dài là thách thức lớn, tính bất khả thi cao nhưng Khánh Hòa có thể làm được. Lý do là sau khi sáp nhập với Ninh Thuận, Khánh Hòa có thêm những lợi thế khi quy mô lớn hơn, không gian lớn hơn.

Thứ hai, Khánh Hòa sau sáp nhập có những lợi thế đạc biệt, không nơi nào có được. Lợi thế đó không phải là ghép cơ học mà là sự cộng hưởng các lợi thế lại với nhau tạo ra sức mạnh lớn. Vấn đề quan trọng là làm sao phát huy được những lợi thế, sự cộng hưởng đó?

Để tạo đột phá phát triển, Khánh Hòa cần tích hợp lại các điều kiện phát triển, cần làm lại quy hoạch phát triển, trong đó nhấn mạnh những đột phá ưu tiên, không dàn trải. Ngoài ra, đây là một mục tiêu tăng trưởng phi thường, chứ không bình thường được nên cách làm cũng phải khác thường.

Khánh Hòa cần đi tiên phong tạo ra hình mẫu phát triển, trong đó chú trọng phát triển nguồn nhân lực và trí tuệ, sáng tạo. Khi con người sáng tạo và trí tuệ nhân tạo kết hợp lại với nhau sẽ tạo ra sức bật lớn cho phát triển.

Phát biểu bế mạc hội thảo, nhà báo Phùng Công Sưởng – Tổng Biên tập báo Tiền Phong nhấn mạnh, hội thảo đã diễn ra nghiêm túc, trách nhiệm và thành công tốt đẹp. “Hội thảo không chỉ là nơi gặp gỡ, kết nối giữa các nhà hoạch định chính sách, các chuyên gia, doanh nghiệp và lãnh đạo địa phương, mà còn là diễn đàn cởi mở để trao đổi những ý tưởng lớn, tầm nhìn chiến lược, những hiến kế thiết thực nhằm hiện thực hóa mục tiêu đưa Khánh Hòa trở thành thành phố trực thuộc Trung ương vào năm 2030, đúng với tinh thần Nghị quyết 09 của Bộ Chính trị”, nhà báo Phùng Công Sưởng nói.

Theo Tổng Biên tập báo Tiền Phong, hội thảo đã có các tham luận làm rõ những câu hỏi: Làm thế nào để xây dựng Khánh Hòa thành đô thị hiện đại, năng động nhưng vẫn giữ được bản sắc riêng? Làm sao để phát triển nhanh nhưng không đánh đổi sự bền vững? Làm sao để đạt được sự hài hòa giữa bảo tồn và phát triển, giữa yếu tố tự nhiên và nhân tạo, giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường sinh thái?... “Đây không chỉ là những câu hỏi mang tính kỹ thuật hay quy hoạch, mà còn là mệnh đề lớn đòi hỏi tư duy đột phá, tầm nhìn dài hạn, và đặc biệt là những giải pháp đồng bộ, khả thi, phù hợp với thực tiễn địa phương”, nhà báo Phùng Công Sưởng nói thêm.

Theo Tổng Biên tập báo Tiền Phong, tại hội thảo, các chuyên gia, diễn giả - tập trung vào nhiều trụ cột then chốt trong tiến trình phát triển của Khánh Hòa, như: Xây dựng bộ máy quản trị hiệu quả, tinh gọn; Quy hoạch đô thị thông minh, phát triển hạ tầng đồng bộ; Đổi mới mô hình tăng trưởng, phát triển kinh tế biển, thúc đẩy chuyển đổi số; Nâng cao năng lực quản lý nhà nước, quản trị đô thị hiện đại; Khơi thông và huy động nguồn lực tài chính.

“Đây là những đóng góp có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc, góp phần định hình rõ nét con đường đưa Khánh Hòa phát triển nhanh, bền vững - trở thành cực tăng trưởng năng động, hiện đại, hội nhập sâu rộng với quốc tế, đúng với tầm vóc và kỳ vọng của Đảng, Nhà nước và Nhân dân”, Tổng Biên tập báo Tiền Phong nói.

Tổng Biên tập báo Tiền Phong gửi lời cảm ơn chân thành tới các đồng chí lãnh đạo ban, bộ, ngành Trung ương; lãnh đạo UBND tỉnh Khánh Hòa đã đồng hành và tạo điều kiện thuận lợi để hội thảo diễn ra thành công; các diễn giả, chuyên gia, nhà nghiên cứu, doanh nghiệp đã dành thời gian tham dự và đóng góp ý kiến sâu sắc; các đơn vị tài trợ, đối tác đồng hành tổ chức sự kiện; các cơ quan báo chí, truyền thông quan tâm đưa tin, lan tỏa thông tin từ hội thảo.

“Là một trong những cơ quan báo chí tiên phong trong tổ chức các sự kiện chính luận, báo Tiền Phong không chỉ là kênh truyền thông uy tín, mà luôn nỗ lực đồng hành cùng các địa phương trong việc kết nối nguồn lực, khơi thông tư duy phát triển và thúc đẩy các sáng kiến chính sách, mà hội thảo hôm nay là một minh chứng”, nhà báo Phùng Công Sưởng nhấn mạnh.