Nhật Bản sở hữu một trong những hệ sinh thái đổi mới sáng tạo phát triển hàng đầu thế giới với khoảng 3,7 triệu doanh nghiệp đang hoạt động, liên tục tìm kiếm các giải pháp công nghệ tiên tiến và cơ hội hợp tác xuyên biên giới. Trong khi đó, bối cảnh khởi nghiệp tại Việt Nam tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ với gần 178.000 doanh nghiệp thành lập mới chỉ trong 11 tháng đầu năm 2025, phản ánh xu thế chuyển đổi số toàn diện cùng sự trỗi dậy của các mô hình deep-tech và AI.
Năm 2025 cũng đánh dấu cột mốc hai năm Việt Nam và Nhật Bản nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện, nhấn mạnh hợp tác trong đổi mới sáng tạo, chuyển đổi xanh và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Trong bối cảnh đó, đổi mới sáng tạo mở trở thành cơ chế quan trọng kết nối nhu cầu của doanh nghiệp với các giải pháp công nghệ linh hoạt và có khả năng mở rộng từ cộng đồng startup, góp phần đẩy nhanh thương mại hóa và mở ra những cơ hội hợp tác song phương mới.
Tuy nhiên, startup vẫn gặp nhiều rào cản trong tiếp cận thị trường sớm và xây dựng hợp tác với doanh nghiệp lớn; trong khi đó, nhiều doanh nghiệp chưa có các kênh phù hợp để thử nghiệm và ứng dụng công nghệ mới trong nước. Đổi mới sáng tạo mở giúp thu hẹp khoảng cách này bằng cách kết nối trực tiếp các bài toán thực tế với giải pháp khả thi từ hệ sinh thái khởi nghiệp.
Lấy cảm hứng từ nghi thức trà đạo Kuchikiri-no-chaji - biểu trưng cho khoảnh khắc mở đầu mùa mới, sự kiện mở màn bằng nghi lễ “khai trà” mang tính biểu tượng, trước khi bước vào phần tham luận về hiện trạng và tiềm năng hợp tác của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Việt Nam - Nhật Bản.
Sự kiện tiếp nối kết quả của hợp tác đổi mới sáng tạo Việt Nam – Nhật Bản được tăng cường trong thời gian qua. Hiện có 22 startup công nghệ tiềm năng đang được hỗ trợ trong khuôn khổ hai sáng kiến trọng điểm do NIC triển khai cùng các đối tác Nhật Bản, gồm: (i) Dự án “Nâng cao năng lực hỗ trợ đổi mới sáng tạo của Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia” do Chính phủ Nhật Bản tài trợ, UNDP và NIC đồng thực hiện; và (ii) Chương trình VietLeap AI Accelerator, một sáng kiến chiến lược của NIC phối hợp với JICA, BCG và Đại sứ quán Nhật Bản nhằm thúc đẩy hệ sinh thái AI tại Việt Nam. Hơn 50 phiên kết nối kinh doanh chuyên sâu giữa các starup và tập đoàn hàng đầu hai nước, khẳng định hiệu quả của mô hình “bài toán - giải pháp” trong giảm rủi ro ứng dụng công nghệ, tăng tốc triển khai thử nghiệm PoC và mở rộng cơ hội thương mại hóa.
Trong khuôn khổ các phiên Vòng tròn Đổi mới sáng tạo mở, các doanh nghiệp hàng đầu của Nhật Bản và Việt Nam đã trực tiếp chia sẻ những thách thức vận hành cần đổi mới và làm việc cùng các startup để khám phá giải pháp phù hợp. Những ý tưởng hợp tác hình thành từ Phòng thí nghiệm Đồng sáng tạo (Co-creation Lab) được kỳ vọng sẽ tiếp tục phát triển thành các thử nghiệm PoC, mô hình hợp tác thí điểm và tiến tới hợp tác dài hạn trong khuôn khổ Chương trình Thách thức Đổi mới sáng tạo Việt Nam - Nhật Bản 2025.
Với tinh thần khởi nghiệp của Việt Nam cùng năng lực công nghệ và quy mô doanh nghiệp của Nhật Bản, nền tảng Đổi mới sáng tạo mở Việt Nam - Nhật Bản định vị một động lực hợp tác mạnh mẽ, hướng tới đồng kiến tạo các giải pháp có thể mở rộng trên thị trường khu vực và toàn cầu. Khai trà - khai phá - một kỷ nguyên hợp tác mới đã bắt đầu.
