Khởi nghiệp từ hai bàn tay trắng
Sinh ra và lớn lên trong một gia đình thuần nông, đời sống chủ yếu dựa vào nương rẫy, ruộng bậc thang, Giàng A Súa sớm thấu hiểu những khó khăn của người dân vùng cao. Sau khi tốt nghiệp Khoa Du lịch, Trường Cao đẳng Yên Bái (trước đây), anh quyết định trở về quê hương với mong muốn phát triển du lịch, tạo sinh kế cho gia đình và cộng đồng.
Năm 2017, tích lũy kinh nghiệm từ nhà trường và thực tế làm hướng dẫn viên đưa du khách tham quan, trải nghiệm các bản làng vùng cao, anh ấp ủ ý tưởng xây dựng điểm du lịch mang tên “Nhà ngô Màng Mủ”. Không ngần ngại khó khăn, anh bắt tay dựng nên một không gian mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Mông để phục vụ du khách. “Bước đầu khó khăn lắm, vì cả bản chưa ai làm du lịch, nhiều người còn chưa hiểu du lịch là gì. Đường đi lại thì khó khăn nên ngay cả người thân trong gia đình cũng còn đắn đo”, A Súa nhớ lại.
Ngay từ những ngày đầu xây dựng điểm du lịch “Nhà ngô Màng Mủ”, ngoài kiến thức học được và kinh nghiệm thực tế, anh gần như không có thêm nguồn lực nào khác. Tuy nhiên, với quyết tâm làm giàu ngay trên chính mảnh đất quê hương, tạo sinh kế và từng bước thay đổi tư duy của bà con, anh đã vận động bố mẹ cùng phục dựng lại không gian văn hóa truyền thống của đồng bào Mông. Mục tiêu là mang đến cho du khách cảm giác thoải mái, gần gũi, với những trải nghiệm giản dị, mộc mạc nhưng đầy ấn tượng.
Mảnh đất Mù Cang Chải tuy còn nhiều khó khăn, song lại được thiên nhiên ưu đãi với những thửa ruộng bậc thang hùng vĩ, gắn liền với không gian văn hóa đậm đà bản sắc của đồng bào Mông. “Bản thân tôi khi quyết định ở lại quê hương xây dựng ‘Nhà ngô Màng Mủ’ gần như không có gì trong tay, nhưng luôn ấp ủ một suy nghĩ: Tại sao quê mình đẹp như vậy mà không làm du lịch? Tại sao không cùng bà con quảng bá vẻ đẹp ruộng bậc thang quê hương để tạo sinh kế, xóa đói giảm nghèo cho gia đình và bản làng? Nên tôi đã quyết định phải làm và xây dựng điểm đến này” A Súa chia sẻ.
Không gian văn hóa phá vỡ khó khăn
Mặc dù “Nhà ngô Màng Mủ” chỉ cách trung tâm thị trấn Mù Cang Chải (huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái cũ) chưa đầy 5 km, nhưng trong giai đoạn đầu xây dựng và hoạt động, điểm du lịch này gặp muôn vàn khó khăn, đặc biệt là vấn đề giao thông. Đường đi chủ yếu là đường đất, việc di chuyển của du khách còn nhiều trở ngại. Dù khó khăn nhưng với nghị lực và sự năng động của người trẻ, A Súa đã chủ động quảng bá hình ảnh điểm du lịch trên các trang mạng xã hội cá nhân, đồng thời trực tiếp đưa đón du khách đến tham quan.
Nhờ những nỗ lực không ngừng nghỉ của bản thân và sự hỗ trợ của bạn bè, “Nhà ngô Màng Mủ” dần trở thành điểm đến quen thuộc, được nhiều du khách lựa chọn và tìm đến để trải nghiệm không gian văn hóa độc đáo mỗi khi đến với mảnh đất vùng cao Mù Cang Chải.
Để tạo sức hút và giúp du khách vượt qua khó khăn về đường sá, anh đã vận động người thân trong gia đình sắp xếp, trưng bày ngô sau mỗi vụ thu hoạch, kết hợp xây dựng không gian văn hóa gần gũi với đời sống người dân. Đồng thời, anh sưu tầm và phục dựng nhiều đồ dùng truyền thống của đồng bào Mông như: vòng quay sợi lanh, khung dệt thổ cẩm, bàn là đá, cối xây, cày, bừa cùng 1 số nhạc cụ truyền thống… Đặc biệt, du khách còn được trực tiếp trải nghiệm vẽ hoa văn trên vải bằng sáp ong, nhờ đó ngày càng thu hút đông đảo du khách đến tham quan.
Nhờ vậy, trong vài năm trở lại đây, lượng du khách đến đây ngày càng tăng, từng bước tạo dựng thương hiệu và trở thành điểm đến được nhiều người lựa chọn khi đến với vùng cao Mù Cang Chải. Trung bình mỗi tháng, điểm du lịch đón từ 5 đến 10 đoàn khách; vào mùa cao điểm, mỗi ngày có thể đón vài chục đoàn. Mỗi lượt khách tham quan, trải nghiệm gia đình được hỗ trợ 20.000 đồng; riêng hoạt động trải nghiệm vẽ hoa văn trên vải bằng sáp ong là 50.000 đồng/người, góp phần tạo nguồn thu ổn định, giúp gia đình xóa đói giảm nghèo bền vững.
Du khách đến với “Nhà ngô Màng Mủ” không chỉ là khách trong nước mà còn có nhiều du khách quốc tế. Để thuận lợi trong giao tiếp và truyền tải văn hóa một cách chân thực, mộc mạc nhất, A Súa và vợ đã không ngại khó khăn, tiếp tục theo học tiếng Anh. Chính sự nỗ lực đó đã giúp nhiều du khách có những trải nghiệm sâu sắc và ấn tượng về văn hóa đồng bào Mông.
Ông Philips, du khách đến từ Cộng hòa Liên bang Đức, chia sẻ: “Công việc này rất nặng nhọc, phải kéo, phải đẩy, không hề dễ dàng nếu không luyện tập hằng ngày. Cuộc sống của người Mông tuy khó khăn nhưng họ rất hạnh phúc, gần gũi với thiên nhiên. Họ tự làm thức ăn, tự may quần áo. Đây là một lối sống rất thú vị, tôi hy vọng họ sẽ gìn giữ được cách sống này lâu dài.”
Chia sẻ thành công với dân bản
Để tiếp cận nhiều du khách hơn và giúp bà con trong bản làng thoát nghèo, A Súa đã mạnh dạn thành lập hợp tác xã, liên kết với một số công ty du lịch trong và ngoài tỉnh để đưa đón du khách đến tham quan, trải nghiệm. Thông qua việc kết hợp đón khách tại “Nhà ngô Màng Mủ” và quảng bá hình ảnh quê hương trên mạng xã hội cũng như liên kết tour tuyến, anh luôn duy trì được lượng khách khá ổn định quanh năm.
Đáp ứng nhu cầu đi lại của du khách, A Súa đã vận động một số thanh niên cùng người dân trong bản tham gia hướng dẫn và đưa đón khách đến các điểm tham quan. Vào mùa cao điểm, mỗi ngày có từ 15–20 người tham gia hỗ trợ, qua đó tạo thêm nguồn thu và sinh kế cho nhiều hộ dân ngay tại quê nhà.
“Trước đây chỉ biết làm ruộng, làm nương, ngoài cái ăn ra thì rất khó khăn, nhất là tiền cho con cháu đi học và sửa sang đồ dùng trong nhà. Từ khi đi cùng Súa chở khách, gia đình có thêm thu nhập, cuộc sống tốt hơn nhiều so với trước.” Anh Vàng A Dà, thôn Màng Mủ, xã Mù Cang Chải, chia sẻ.
Không dừng lại ở đó, đầu năm 2025, để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của du khách trong và ngoài nước, A Súa đã quyết định vay vốn ngân hàng mua ô tô phục vụ vận chuyển khách theo tour, tuyến. Những nỗ lực không ngừng nghỉ ấy đã giúp anh và gia đình, cũng như nhiều hộ dân trong bản làng, từng bước thoát nghèo bền vững.
Với những đóng góp tích cực, Giàng A Súa được các cấp, ngành ghi nhận, trở thành gương thanh niên tiêu biểu học tập và làm theo Bác năm 2023; hướng dẫn viên du lịch tiêu biểu huyện Mù Cang Chải năm 2024; được UBND tỉnh Yên Bái khen thưởng năm 2024.
Ông Nguyễn Đức Hải – Phó Chủ tịch UBND xã Mù Cang Chải, tỉnh Lào Cai, đánh giá: “Trong những năm gần đây, một bộ phận thanh niên đã đóng vai trò tiên phong trong phát triển du lịch, ứng dụng công nghệ số và mạng xã hội để quảng bá hình ảnh địa phương. Tiêu biểu như A Súa ở thôn Màng Mủ, góp phần lan tỏa hình ảnh con người và nét văn hóa địa phương, tiếp cận hiệu quả thị trường khách trong nước và quốc tế. Đưa du lịch Mù Cang Chải dần trở thành hướng phát triển kinh tế đầy tiềm năng, đóng góp tích cực vào công tác xóa đói giảm nghèo của địa phương”.
Nhờ phát triển du lịch gắn với vai trò nòng cốt của thanh niên tiêu biểu như A Súa, năm 2025 xã đón trên 117.000 lượt khách, doanh thu du lịch đạt hơn 123 tỷ đồng; tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm 6,37%, đưa Mù Cang Chải trở thành một trong những địa bàn đặc biệt khó khăn có tốc độ giảm nghèo nhanh.