Lễ trao giải nhằm tôn vinh nhà khoa học xuất sắc, các phát minh, công trình nghiên cứu mang tính đột phá đã góp phần cải thiện cuộc sống của con người, mở ra những hướng đi mới cho một tương lai tiến bộ và bền vững của nhân loại.
Dự lễ trao giải có Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Duy Ngọc; Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cùng lãnh đạo các Bộ, ngành.
Về phía quốc tế có sự hiện diện của các vị Đại sứ, đại diện các cơ quan ngoại giao các nước, cùng đại diện lãnh đạo các tổ chức quốc tế tại Việt Nam; các thành viên Hội đồng Giải thưởng, Hội đồng Sơ khảo VinFuture và các nhà khoa học, các chuyên gia nổi tiếng thế giới và Việt Nam.
Tại buổi lễ, Giải thưởng chính có giá trị 3 triệu USD đã được trao cho nhóm 4 nhà khoa học Mỹ: TS Douglas R.Lowy; TS John T.Schiller; TS Aimée R.Kreimer và GS Maura L. Gillison, với những khám phá và phát triển vắc xin HPV nhằm phòng ngừa sự phát triển của các khối u do virus Papilloma ở người gây ra.
Công trình được đánh giá có tác động rộng lớn, xuất sắc nhất trong số hơn 1.700 hồ sơ đến từ hơn 70 quốc gia và vùng lãnh thổ, gửi về VinFuture năm nay.
Phát biểu tại lễ trao giải, nhóm nhà khoa học giành Giải thưởng chính VinFuture 2025 cho biết, khi mới bắt tay vào nghiên cứu, họ cũng không dám nghĩ rằng, hành trình nghiên cứu có thể đi đến thành công, có tác động lớn đến nhiều người.
Các nhà khoa học cũng bày tỏ niềm vui, xúc động, hạnh phúc khi được trao giải thưởng, đồng thời nhấn mạnh ý nghĩa của Giải thưởng VinFuture.
Giải đặc biệt dành cho các nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển trị giá 500.000 USD được trao cho GS María Esperanza Martínez-Romero.
Nhận giải, GS. María Esperanza Martínez-Romero chia sẻ sự xúc động, cảm kích. Bà khẳng định, giải thưởng VinFuture đã đóng góp cho sự tăng cường sự hiện diện của khoa học, cũng cố niềm tin với các công trình nghiên cứu đồng thời giúp người trẻ theo đuổi sự nghiệp nghiên cứu khoa học, đặc biệt trong lĩnh vực Sinh học – Y tế.
Giải Đặc biệt dành cho nhà khoa học nữ VinFuture trị giá 500.000 USD vinh danh GS Mary – Calaire King.
GS Mary – Calaire King xúc động chia sẻ sự bất ngờ khi vinh dự được nhận giải thưởng dành riêng cho nhà khoa học nữ. Nữ GS đã có hành trình nỗ lực nghiên cứu để tìm ra giải pháp phòng ngừa ung thư vú và buồng trứng cho nhiều phụ nữ. “Chúng ta - những phụ nữ đang làm được, cần khuyến khích người trẻ và nhà khoa học nữ trẻ theo bước chúng tôi trên hành trình này”, bà nói.
Giải Đặc biệt VinFuture dành cho nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới được trao cho 5 nhà khoa học gồm: GS Venkatesan Sundaresan; GS Raphael Mercier; TS Emanuel Guiderdoni; TS Imtiyaz Khanday, TS Delphine Mieulet.
TS Emanuel Guiderdoni phát biểu nhấn mạnh giải thưởng có hai ý nghĩa, đó là sự công nhận giữa nghiên cứu cơ bản và ứng dụng, tôn vinh những giá trị với những câu hỏi chúng ta đang đặt ra.
Việt Nam mong muốn đẩy mạnh hợp tác nghiên cứu các vấn đề chung của nhân loại
Phát biểu tại Lễ trao giải thưởng VinFuture, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn thay mặt Lãnh đạo Đảng, Nhà nước Việt Nam chúc mừng các nhà khoa học được vinh danh tại Giải thưởng năm nay.
Theo Chủ tịch Quốc hội, chủ đề của Giải thưởng năm nay là “Cùng vươn mình - Cùng thịnh vượng”, như một lời kêu gọi mạnh mẽ mang tính toàn cầu về sự phát triển, trên tinh thần đoàn kết, tiến bộ, sẻ chia, tạo cơ hội cho mọi người dân, mọi quốc gia.
“Đó cũng là tinh thần vượt qua giới hạn tri thức, thúc đẩy hợp tác toàn cầu và mang lại lợi ích thiết thực cho nhân loại”, Chủ tịch Quốc hội nói.
Nhìn lại hành trình 5 năm qua, có thể khẳng định, giải thưởng không chỉ vinh danh các công trình khoa học xuất sắc mà còn tạo ra những cuộc đối thoại, diễn đàn quý báu giữa các nhà khoa học, các doanh nghiệp và nhà hoạch định chính sách. Từ đó, những tư tưởng mới, cách tiếp cận mới, mô hình hợp tác mới được khơi mở và lan tỏa rộng rãi.
Sau 5 mùa giải, đã có hơn 6.000 đề cử gửi về từ gần 110 quốc gia và vùng lãnh thổ trên cả 5 châu lục. 48 nhà khoa học kiệt xuất đã được tôn vinh, những người dẫn dắt xu hướng lĩnh vực khoa học quan trọng nhất như: trí tuệ nhân tạo, năng lượng sạch, công nghệ sinh học, vật liệu mới, y học chính xác, an ninh lương thực.
Chủ tịch Quốc hội ghi nhận, đánh giá cao sự nỗ lực bền bỉ, thực hiện cam kết và trách nhiệm cao của những người đã sáng lập Quỹ. Ông Phạm Nhật Vượng và phu nhân đã dành tâm huyết và nguồn lực lớn để thúc đẩy giải thưởng khoa học, góp phần lan tỏa giá trị nhân văn của khoa học và mang đến cho thế giới hình ảnh đất nước, con người Việt Nam giàu trí tuệ, giàu lòng nhân ái và ý chí, khát vọng phát triển.
Năm nay, Giải thưởng tiếp tục ghi nhận số lượng đề cử với 1.705 hồ sơ, gấp gần 3 lần so với mùa giải đầu tiên. Các công trình khoa học đều thể hiện tư duy đổi mới mạnh mẽ, sáng tạo tiên phong. Những công trình nghiên cứu này sẽ tiếp tục lan tỏa cảm hứng, củng cố niềm tin của xã hội vào sức mạnh của khoa học công nghệ trong việc giải quyết những vấn đề cấp bách của toàn cầu.
Chủ tịch Quốc hội chia sẻ thực tế, thế giới đang đối mặt với nhiều biến động phức tạp. Biến đổi khí hậu, dịch bệnh, an ninh năng lượng, an ninh lương thực, biến động kinh tế và cả những rủi ro chưa từng biết tới từ khoa học kỹ thuật, công nghệ mới, đòi hỏi mỗi quốc gia phải tìm ra con đường phát triển phù hợp. Khoa học chỉ thực sự phát huy mạnh mẽ khi có sự hợp tác quốc tế sâu rộng, bình đẳng và bền bỉ.
Trong thời gian qua, Đảng, Nhà nước Việt Nam đã ban hành nhiều chủ trương quan trọng có ý nghĩa lịch sử, đánh dấu mốc phát triển mới; đặc biệt Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực trọng yếu của giai đoạn phát triển mới.
Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 193, mở đường cho những cơ chế thử nghiệm đặc thù, nhằm tạo không gian sáng tạo rộng mở hơn cho đội ngũ trí thức, điều kiện thuận lợi hơn để các nhà khoa học và doanh nghiệp triển khai các ý tưởng, sáng chế, phục vụ yêu cầu của thực tiễn.
“Việt Nam mong muốn cùng cộng đồng các nhà khoa học thế giới đẩy mạnh hợp tác trong nghiên cứu các vấn đề chung của nhân loại, thúc đẩy trao đổi học thuật, đào tạo nhân lực chất lượng cao, hợp tác chuyển giao công nghệ và triển khai các mô hình phát triển xanh, phát triển bao trùm.
Chúng tôi sẵn sàng đồng hành với các quốc gia, tổ chức, viện nghiên cứu trên tinh thần cởi mở, trách nhiệm và tôn trọng lẫn nhau. Việt Nam sẽ tiếp tục là điểm đến tin cậy, hấp dẫn của các nhà khoa học để các giá trị sáng tạo được sẻ chia và lan tỏa mạnh mẽ đến cộng đồng quốc tế”, Chủ tịch Quốc hội nói.
Cũng theo Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định: phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số không chỉ là lựa chọn, mà là con đường sống còn. Việt Nam cam kết xây dựng môi trường pháp lý minh bạch, tạo điều kiện thuận lợi để các mô hình đổi mới sáng tạo được triển khai hiệu quả và an toàn, góp phần tích cực trong sự phát triển của khu vực và thế giới.
Mang đến những khám phá khoa học xuất sắc
Trước đó, phát biểu khai mạc lễ trao giải, GS. Richard Friend, Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng VinFuture chia sẻ: Hôm nay là dịp đặc biệt để nhìn lại hành trình 5 năm của Quỹ VinFuture, một hành trình được dẫn dắt bởi tầm nhìn mang khoa học phụng sự nhân loại.
"Là Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng, ngay từ những ngày đầu, tôi vô cùng tự hào được đồng hành cùng Quỹ trong sứ mệnh lớn lao, tôn vinh những phát kiến khoa học mang lại lợi ích thiết thực cho hàng triệu, thậm chí hàng tỷ người trên thế giới", ông Richard Friend nói.
Theo GS Richard Friend, các nhà khoa học được vinh danh năm 2025 sẽ mang đến những khám phá khoa học xuất sắc, góp phần tạo ra lợi ích lớn lao cho xã hội - cả về phúc lợi con người lẫn phát triển bền vững. Công trình của họ nhắc chúng ta rằng khoa học không chỉ là tri thức, mà còn là trách nhiệm đóng góp vào tương lai tốt đẹp hơn cho hành tinh và các thế hệ tiếp theo.
GS. Richard Friend cho biết, giải thưởng VinFuture ngày càng nhận được lượng đề cử lớn. Riêng năm nay là 1.705 đề cử. Trong 5 mùa giải, VinFuture đã vinh danh nhiều nhà khoa học xuất sắc, những người sau đó tiếp tục được ghi nhận bằng các giải thưởng danh giá khác của thế giới.
GS. Omar Yaghi người được vinh danh Nobel Hóa học 2025 cho các nghiên cứu về cấu trúc khung mở kim loại-hữu cơ (MOFs) mở ra các ứng dụng lớn cho năng lượng sạch. Ông là Chủ nhân Giải Đặc biệt VinFuture dành cho Nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới năm 2021. Cũng trong năm đó, hai nhà khoa học đoạt Giải thưởng Chính VinFuture - GS. Katalin Kariko và GS. Drew Weissman - sau đó đã nhận Giải Nobel Y- sinh năm 2023.
Giải thưởng cũng từng vinh danh những nhà khoa học tiên phong trong trí tuệ nhân tạo - lĩnh vực tiếp tục định hình tương lai khoa học. Giải Đặc biệt VinFuture dành cho Nhà khoa học nghiên cứu các lĩnh vực mới năm 2022 được trao cho John Jumper và Demis Hassabis (Google DeepMind) với đột phá về mô phỏng cấu trúc protein bằng AI - đưa họ đến với Giải Nobel Hóa học 2024.
Năm 2024, GS. Geoffrey Hinton được vinh danh với Giải thưởng Chính VinFuture và cũng đồng thời nhận Nobel Vật lý.
Lễ trao giải là điểm nhấn kết thúc Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture với các hoạt động và thảo luận đa ngành - từ y sinh, nông nghiệp thực phẩm, robot và tự động hóa thông minh đến khoa học vì tương lai bền vững. Chúng ta cũng đã có hội thảo quan trọng về Đạo đức và An toàn AI vì Nhân loại, với sự tham dự và chia sẻ của Lãnh đạo Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam.
Những trao đổi sâu sắc đó một lần nữa nhắc chúng ta rằng AI đang phát triển với tốc độ chưa từng có và sự kết hợp giữa học sâu, dữ liệu quy mô lớn và chip GPU đã tạo ra bước đột phá lịch sử. Chính ba trụ cột ấy đã được tôn vinh tại Lễ trao giải VinFuture năm 2024, với sự tham dự của CEO Nvidia Jensen Huang tại Hà Nội.
"Nhìn về tương lai, tôi tin rằng VinFuture đang vươn mình phát triển vượt ra khuôn khổ một giải thưởng. Như chúng ta đã chứng kiến trong tuần này: VinFuture đã kết nối tinh hoa tri thức thế giới, tinh thần trách nhiệm và khát vọng phụng sự nhân loại", GS Richard Friend nói.
