TS Vũ Minh Đức, Cục trưởng Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục, Bộ GD&ĐT cho biết, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 95 nhất trí thông qua đề xuất của Bộ về sự cần thiết ban hành Luật Nhà giáo. Trong đó có 5 chính sách đối với nhà giáo bao gồm: định danh nhà giáo; tiêu chuẩn và chức danh nhà giáo; tuyển dụng, sử dụng và chế độ làm việc của nhà giáo; đào tạo, bồi dưỡng, đãi ngộ và tôn vinh nhà giáo; quản lý nhà nước về nhà giáo.
Các nội dung này được Bộ GD&ĐT giới thiệu trong hội thảo tham vấn chuyên môn của đại diện 30 cơ sở giáo dục ĐH về việc xây dựng luật Nhà giáo được tổ chức vừa qua.
 |
| Giảng viên Trường ĐH Công nghệ - ĐH Quốc gia Hà Nội trong phòng nghiên cứu. Ảnh: Minh họa |
Đáng chú ý, lần này, Bộ GD&ĐT lần đầu tiên đề xuất việc cấp giấy chứng nhận nghề nghiệp nhà giáo.
Ông Minh Đức cho biết, giấy chứng nhận nghề nghiệp nhà giáo là văn bản do cơ quan quản lý giáo dục có thẩm quyền của Việt Nam cấp cho người đạt chuẩn nghề nghiệp nhà giáo, đáp ứng yêu cầu để hoạt động nghề nghiệp nhà giáo. Giấy này thay thế cho quyết định công nhận hoàn thành chế độ tập sự và chứng chỉ bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp nhà giáo hiện nay. Ông Đức cho hay, giấy chứng nhận nghề nghiệp nhà giáo được cấp miễn phí và có giá trị sử dụng trong toàn quốc.
Ví dụ, nhà giáo đã được cấp giấy chứng nhận nghề nghiệp khi trúng tuyển vào làm nhà giáo tại cơ sở giáo dục công lập hoặc khi thuyên chuyển và ký hợp đồng tại cơ sở giáo dục khác không cần phải thực hiện chế độ tập sự. Nhà giáo đã nghỉ hưu và vẫn tham gia giảng dạy tại cơ sở giáo dục theo hình thức hợp đồng lao động; nhà giáo nước ngoài nếu đáp ứng điều kiện theo quy định của cơ quan quản lý giáo dục có thẩm quyền cũng thuộc diện được cấp giấy chứng nhận.
Giấy chứng nhận nghề nghiệp nhà giáo có giá trị sử dụng trong suốt thời gian nhà giáo hoạt động giảng dạy, giáo dục trừ trường hợp bị thu hồi hoặc tạm đình chỉ.
Nguy cơ chồng chéo
Hiện nay, cả nước có gần 80.000 giảng viên ĐH, CĐ với hơn 48.000 thạc sĩ, hơn 24.000 tiến sĩ, gần 5.000 giáo sư, phó giáo sư. Chuẩn nghề nghiệp với giáo viên hiện theo Luật Giáo dục năm 2019 và các hướng dẫn của Bộ GD&ĐT.
Ở mỗi bậc học, giáo viên, giảng viên tùy theo năm công tác, có chứng chỉ chức danh nghề nghiệp và đáp ứng các tiêu chí của bộ sẽ được phân hạng, từ hạng I đến hạng III. Đây là cơ sở để xếp lương trong các trường công lập.
Những giáo viên, giảng viên trường tư khi chuyển sang khu vực công lập phải thi tuyển viên chức, học và thi chứng chỉ chức danh nghề nghiệp cùng một số quy định khác.
GS.TS Bùi Anh Thủy, Trưởng khoa Luật, Trường ĐH Văn Lang tỏ ra băn khoăn khi Bộ GD&ĐT đưa ra quy định giấy chứng nhận nghề nghiệp nhà giáo. Theo ông Thủy, giáo sư đang công tác trong các trường ĐH, viện nghiên cứu tham gia giảng dạy là những người có uy tín về lĩnh vực học thuật. Vậy cơ sở đào tạo cần làm thủ tục gì và ai cấp giấy chứng nhận nghề nghiệp này cho họ.
Trước đây bộ cấp bằng thạc sĩ, tiến sĩ nhưng từ lâu, các trường ĐH đã thực hiện việc cấp văn bằng cho thang học vấn cao nhất. Nếu Bộ GD&ĐT đưa ra quy định cấp giấy chứng nhận nghề nghiệp thì cần phân cấp thực hiện ra sao, có xung đột với các chức danh, học hàm, học vị hiện có hay không?
“Quy định này khó khả thi với người được cấp giấy chứng nhận nhà giáo không cần qua chế độ tập sự khi được nhận vào cơ sở khác, thuyên chuyển giữa các địa phương. Vì hệ thống các trường ĐH công lập hiện có những trường tự chủ hoàn toàn, họ có quyền nhận hoặc không nhận ai và các trường tư cũng vậy. Quy định này sẽ gặp những trở ngại ngay với các trường công lập được tự chủ”, ông Thủy nói.
Những năm trước, dư luận đã phản ứng mạnh mẽ khi Bộ GD&ĐT đưa ra yêu cầu phải có chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm khi giảng viên thi thăng hạng. Bởi thực tế rất khó thực hiện khi ai có quyền cấp chứng chỉ nghiệp vụ cho các giáo sư, phó giáo sư đã tham gia giảng dạy, đào tạo. Chính vì vậy, dự kiến đưa yêu cầu cấp giấy chứng nhận nghề nghiệp cho nhà giáo vào Luật Nhà giáo đang khiến nhiều người băn khoăn, lo ngại sẽ xảy ra tình trạng "giấy phép con".
Trả lời báo chí về những lo ngại này, ông Nguyễn Minh Đức khẳng định giấy chứng nhận nghề nghiệp sẽ được cấp theo hướng đơn giản, thuận lợi cho nhà giáo, không đòi hỏi hay phát sinh nhiều thủ tục, không thu phí. Trường học chỉ cần lập danh sách các nhà giáo đang tham gia giảng dạy và cơ quan quản lý giáo dục cấp giấy chứng nhận.
Giấy chứng nhận nghề nghiệp là căn cứ để xác nhận một người có đủ năng lực, kỹ năng làm giáo viên. Nhiều ngành nghề khác ở Việt Nam như luật sư, bác sĩ cũng đã có quy định về chứng chỉ hành nghề. Chứng chỉ là minh chứng người đó đủ năng lực để làm công việc đó. Giấy chứng nhận nghề nghiệp cũng là sự công nhận và vinh danh nhà giáo.
Theo đề xuất, giấy chứng nhận nghề nghiệp bị thu hồi khi nhà giáo bị cơ quan có thẩm quyền đánh giá không hoàn thành nhiệm vụ 2 năm liên tục; hoặc nhà giáo vi phạm kỷ luật ở mức độ buộc thôi việc, sa thải; hoặc hồ sơ đề nghị cấp giấy chứng nhận nghề nghiệp không đúng quy định.
