Taliban đăng các video và bức ảnh lên mạng để chứng tỏ họ đã kiểm soát được Ghazni, thủ phủ tỉnh Ghazni. Trong khi đó, Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani nhấn mạnh sẽ cố gắng tổ chức các cuộc phản công dựa vào lực lượng đặc biệt, đội dân quân của các lãnh chúa và không lực của Mỹ trước khi Mỹ và NATO rút đi vào cuối tháng này.
Tuy thủ đô Kabul chưa bị đe dọa trực tiếp nhưng đà tiến nhanh chóng của các tay súng Taliban đang đặt ra câu hỏi rằng chính phủ Afghanistan có thể cầm cự ở những phần còn lại của đất nước được bao lâu nữa, trong khi hàng ngàn người dân mất nhà đang chạy về Kabul và ăn ở tạm bợ trên các bãi đất trống và công viên. Amanullah Kamrani, một ủy viên hội đồng tỉnh Ghazni, nói với AP rằng tỉnh trưởng, cảnh sát trưởng của tỉnh này đã đầu hàng và thỏa thuận với Taliban để bỏ chạy. Video và hình ảnh mà Taliban đăng lên mạng cho thấy đoàn xe của tỉnh trưởng đi qua mặt các tay súng Taliban mà không bị chặn lại.
Thất bại ở Ghazni là một bước lùi chiến lược nữa đối với chính phủ Afghanistan. Tỉnh này nằm dọc đường cao tốc Kabul-Kandahar, một tuyến đường quan trọng nối thủ đô với các tỉnh miền nam đất nước. Tình thế hiện nay sẽ gây phức tạp cho các hoạt động tiếp tế và di chuyển quân của chính phủ, đồng thời có thể ngắt kết nối giữa Kabul với miền nam.Taliban trước đó đã chiếm được 9 thủ phủ các tỉnh trên cả nước. Nhiều tỉnh trong số đó nằm ở phía bắc, vì thế cũng đe doạ ngắt kết nối giữa thủ đô với vùng đông bắc đất nước.
Vì chính phủ Afghanistan rất hạn chế về sức mạnh trên không nên Mỹ vẫn đang duy trì các chiến dịch không kích để hỗ trợ. Dữ liệu theo dõi hoạt động của máy bay cho thấy các máy bay ném bom B-52, tiêm kích F-15, máy bay không người lái và các loại khác đã tham gia cuộc chiến tối 11/8 trên khắp Afghanistan, hãng an ninh The Cavell Group ở Úc cho biết. Chưa rõ chiến dịch ném bom của Mỹ gây thương vong mức độ nào. Bộ chỉ huy trung tâm của Không quân Mỹ tại Qatar chưa phản hồi đề nghị bình luận.
Thế thượng phong của Taliban đặt ra câu hỏi rằng liệu họ có định tái tham gia tiến trình đàm phán hoà bình bế tắc từ lâu ở Qatar để Afghanistan có một chính phủ lâm thời như phương Tây hy vọng hay không. Thay vào đó, Taliban có thể lên nắm quyền bằng vũ lực, hoặc quốc gia này sẽ bị “chia 5 xẻ 7” như thời kỳ sau khi Liên Xô rút vào năm 1989.
Khó đảo ngược quyết định
Tại Doha, phái viên Mỹ Zalmay Khalilzad đã gặp các nhà ngoại giao từ Trung Quốc, Pakistan và Nga nhằm cảnh báo Taliban rằng lực lượng này có thể bị coi là kẻ thù quốc tế một lần nữa nếu tiếp tục chiến dịch tấn công, Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price cho biết. Ông Khalilzad cũng có kế hoạch sẽ gặp đại diện chính phủ Aghanistan và Taliban khi giao tranh không có dấu hiệu giảm bớt.
Tại Đức, Ngoại trưởng Heiko Maas cảnh báo Taliban chớ lập ra một nhà nước Hồi giáo ở Afghanistan. Ông Maas nói với đài truyền hình Đức TV ZDF rằng nếu Taliban làm như vậy, Afghanistan sẽ không nhận được “một xu” viện trợ phát triển nào từ Đức. Đức hiện viện trợ hơn 500 triệu USD cho Afghanistan mỗi năm.
Đánh giá tình báo mới nhất của Mỹ cho rằng Kabul sẽ bị Taliban ép tứ phía trong vòng 30 ngày nữa. Và nếu xu hướng hiện nay tiếp tục, Taliban có thể kiểm soát hoàn toàn đất nước sau vài tháng tới. Trong bối cảnh đó, Tổng thống Mỹ Joe Biden được cho là đang điều chỉnh thông điệp gửi tới người dân Mỹ. Trước đây, ông khẳng định rằng 2 thập kỷ hậu thuẫn của Mỹ đã giúp lực lượng an ninh Afghanistan có đủ sức tự bảo vệ mình. Nhưng nay, ông Biden và các trợ lý muốn nhấn mạnh thông điệp lạnh lùng hơn: Nếu họ không thể làm điều đó thì đó không phải vấn đề của chúng ta.
Theo Politico, các trợ lý của ông Biden đang cố theo kịp tình hình thay đổi nhanh chóng trên chiến trường. Giới chức Mỹ tin rằng Kabul có thể bị bao vây hoặc rơi vào tay Taliban trong vài tuần nữa, và thậm chí tương lai của đại sứ quán không khác gì pháo đài của Mỹ cũng bị đe doạ đến mức phải sơ tán. Ông Biden vẫn kiên định rằng quyết định rút hết quân Mỹ khỏi quốc gia này là đúng đắn, vì tin rằng đó là điều các cử tri đã mệt mỏi với chiến tranh mong muốn. “Tôi không tiếc vì quyết định của mình. Các lãnh đạo Afghanistan phải tập hợp lại với nhau. Họ phải tự chiến đấu vì mình, vì đất nước mình”, ông Biden nói với báo chí hôm 10/8.
Các nhà phân tích cho rằng dù có bị chỉ trích, chính quyền Biden sẽ không nghĩ lại việc rút quân, mà thay vào đó sẽ thực hiện những biện pháp khác như trừng phạt kinh tế và hạn chế đi lại đối với Taliban nếu lực lượng này trở lại nắm quyền điều hành đất nước.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan ngày 12/8 cho biết ông có thể gặp thủ lĩnh của lực lượng Taliban trong nỗ lực cứu vãn hòa bình ở Afghanistan. Trả lời phỏng vấn kênh truyền hình CNN, ông Erdogan nhấn mạnh: “Những diễn biến mới nhất và tình hình người dân ở Afghanistan thực sự đáng lo ngại. Có lẽ tôi sẽ cần gặp người đứng đầu của họ (Taliban)”.
