Trong cuộc phỏng vấn với chương trình "Loose Women" của Anh hôm 11/9, tiến sĩ Li-Meng Yan, từng làm việc tại Trường Y tế Công cộng Hong Kong, cho biết cô đã thực hiện một số nghiên cứu sớm nhất về COVID-19 từ năm ngoái. Khi được hỏi loại virus đã giết chết hơn 900.000 người trên toàn cầu đến từ đâu, Yan trả lời qua video từ một địa điểm bí mật ở Mỹ rằng: "Nó đến từ phòng thí nghiệm ở Vũ Hán và phòng thí nghiệm do chính phủ Trung Quốc kiểm soát".
Cô cũng cho rằng thông tin virus corona có nguồn gốc từ chợ thực phẩm tươi sống Hoa Nam ở Vũ Hán chỉ là "tung hỏa mù".
"Loại virus này không phải có nguồn gốc tự nhiên", Yan khẳng định, thêm rằng cô có được thông tin từ "Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc (CDC) cũng như từ các bác sĩ địa phương".
Yan nói rằng, cấp trên của cô tại Trường Y tế Công cộng Hong Kong, từng yêu cầu cô điều tra một loại virus "giống SARS" mới ở Vũ Hán vào ngày 31/12. Yan báo cáo lại rằng các ca nhiễm dường như đang tăng theo cấp số nhân nhưng được yêu cầu "giữ im lặng và cẩn thận".
Hồi tháng 4, Yan được cho là đã rời Hong Kong và sang Mỹ. Yan cho biết đang có kế hoạch đưa ra bằng chứng khoa học để chứng minh virus được tạo ra trong phòng thí nghiệm ở Vũ Hán.
"Ngay cả khi bạn không có kiến thức sinh học, bạn có thể đọc, có thể tự mình kiểm tra và xác minh. Đây là điều quan trọng để chúng ta biết được nguồn gốc của virus. Nếu không, chúng ta không thể vượt qua, nó sẽ đe dọa tính mạng của tất cả mọi người", cô nói thêm.
Phản ứng trước tuyên bố của Yan, Giám đốc Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc Mã Hiểu Vĩ khẳng định, không có bất kỳ sự chậm trễ hay che đậy nào của Chính phủ Trung Quốc. Chính phủ đã báo cáo dữ liệu virus và thông tin liên quan cho cộng đồng quốc tế sớm nhất có thể.
"Ngay sau khi các trường hợp được xác định ở thành phố Vũ Hán, Trung Quốc đã hành động ngay lập tức để điều tra nhằm ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh", ông nói.
Trung Quốc cũng bác thông tin cho rằng sự bùng phát COVID-19 bắt nguồn từ một phòng thí nghiệm, dẫn việc WHO nhiều lần nói rằng không có bằng chứng nào cho thấy virus mới được tạo ra trong phòng thí nghiệm.
"Tiến sĩ Yan là nghiên cứu sinh trong phòng thí nghiệm của chúng tôi. Nghiên cứu của cô ấy không liên quan gì đến virus lây truyền từ người sang người. Tất cả các nhà khoa học đều không tìm thấy bằng chứng chắc chắn nào cho thấy nCoV do con người tạo ra", Leo Poon Lit-man, giáo sư từng làm việc cùng Yan tại Trường Y tế Công cộng Hong Kong, cho hay.
Viên Chí Minh, Giám đốc Viện Virus học Vũ Hán, cũng từng phủ nhận thông tin virus lọt ra từ viện này. "Không có chuyện loại virus này bắt nguồn từ chúng tôi", ông Viên nói với truyền thông nhà nước hồi tháng 4.
Phản ứng với thông tin của tiến sĩ Yan, WHO cho biết "đã công bố tình trạng y tế cộng đồng khẩn cấp quốc tế vào ngày 30/1 và đây là mức độ cảnh báo cao nhất theo luật y tế quốc tế".
"Mô tả tình hình là đại dịch không thay đổi đánh giá của WHO về mối đe doạ của virus này. Nó không thay đổi cách WHO làm việc và không thay đổi cách các nước cần hành động", WHO cho hay.
Giới chuyên gia trước đây đã nghi ngờ những tuyên bố cho rằng nCoV được tạo ra trong phòng thí nghiệm. Phần lớn các nhà khoa học đã nghiên cứu cấu tạo gene và kết luận virus có nguồn gốc tự nhiên, lây truyền sang người từ một loài động vật, có thể là dơi.
Trong bài báo nghiên cứu được xuất bản đầu năm nay, tiến sĩ miễn dịch học Kristian Andersen thuộc Viện nghiên cứu Scripps ở California cho biết: "Bằng cách so sánh dữ liệu trình tự bộ gene có sẵn cho các chủng virus corona đã biết, chúng tôi có thể xác định chắc chắn rằng nCoV có nguồn gốc từ các quá trình tự nhiên".
