Cáo trạng của Viện Kiểm sát thành phố Thiên Tân cáo buộc: trong thời gian từ năm 2002 đến 2017, Tôn Chính Tài lợi dụng tiện lợi khi nắm giữ các chức vụ Bí thư quận ủy Thuận Nghĩa, Ủy viên thường vụ thành ủy, Tổng thư ký thành ủy Bắc Kinh, Bộ trưởng Nông nghiệp, Bí thư tỉnh ủy Cát Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư thành ủy Trùng Khánh để mưu lợi cho các đơn vị và cá nhân trong nhận thầu công trình, kinh doanh xí nghiệp, điều chỉnh chức vụ…rồi nhận hối lộ số tiền và vật lên tới 170 triệu NDT (trên 595 tỷ VND). Chỉ tiến hành xét xử trong chưa đầy một ngày, phiên tòa kết thúc với việc Tôn Chính Tài đọc lời phát biểu đã chuẩn bị sẵn với nội dung cho rằng ông ta “đã được xét xử nghiêm minh trước pháp luật, mình làm mình chịu, đáng bị trừng phạt về những tội đã gây ra và bày tỏ thành thật nhận tội, hối tội, không kháng tố”. Chánh án tuyên bố sẽ nghị án theo pháp luật, nhưng việc tuyên bố mức án sẽ được tiến hành vào dịp khác.
Phạm nhiều tội nhưng chỉ xử một
Sau khi Tôn Chính Tài bị miễn chức Bí thư thành ủy Trùng Khánh hôm 15/7/2017 rồi bị công bố điều tra hôm 24/7, ngày 29/9/2017 ông ta bị Hội nghị Bộ Chính trị quyết định khai trừ đảng, cách chức và chuyển sang cơ quan tư pháp điều tra xét xử theo pháp luật. Theo văn bản chính thức được Tân Hoa xã phát đi thì Tôn Chính Tài vi phạm 6 tội lỗi nghiêm trọng, trong đó có 2 dấu hiệu vi phạm pháp luật là nhận hối lộ và tiết lộ bí mật tổ chức.
Ngày 12/4/2018 trang weibo của Tòa án Thiên Tân đăng tin: “nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Bí thư thành ủy Trùng Khánh Tôn Chính Tài sẽ bị xét xử vì tội nhận hối lộ”; rất nhiều cơ quan báo chí sau đó đưa tin trên trang nhất với tiêu đề “Tôn Chính Tài bị xét xử về các tội nhận hối lộ và tiết lộ bí mật tổ chức”, nhưng sau đó vội vã gỡ xuống hoặc sửa lại. Điển hình là trang “Chính sự nhi” của tờ “Tân Kinh báo”, sáng sớm đã chạy tin “Tôn Chính Tài bị Tòa án số 1 Thiên Tân xét xử về các tội nhận hối lộ và tiết lộ bí mật tổ chức”, được rất nhiều người xem và chia sẻ, nhưng hơn 10 phút sau thì khi vào địa chỉ này chỉ là: “404 - nội dung này đã bị gỡ bỏ”. Có người chỉ ra: “Luật Hình” Trung Quốc không có tội “tiết lộ bí mật tổ chức” mà chỉ có tội “cố ý tiết lộ bí mật quốc gia”, việc khép cho Tôn Chính Tài một tội không có trong luật gây nên bàn cãi, phỏng đoán trong dư luận. Theo phỏng đoán thì có thể có liên quan đến điều chỉnh nhân sự và xử lý quan chức. Trước khi những thông tin liên quan được chính thức thông báo thì Tôn Chính Tài là Ủy viên Bộ Chính trị, đã nắm được nên thông báo trước cho người liên quan. Ngoài ra có thể liên quan đến vụ án nguyên Phó Thị trưởng Trùng Khánh Mộc Hoa Bình- người tâm phúc của Tôn Chính Tài - kết giao với nữ gián điệp. Có thể Mộc Hoa Bình nắm được những thông tin mật từ Tôn Chính Tài rồi tiết lộ cho ả bạn gái này nên Tôn Chính Tài trở thành người gián tiếp tiết lộ bí mật. Trước đây, Lệnh Kế Hoạch đã bị xét xử tội “đoạt lấy bí mật cốt lõi”, còn Tôn Chính Tài tiết lộ bí mật gì và cho ai sẽ mãi là một điều bí ẩn vì tội này đã không được đưa ra xét xử.
Sẽ nhận mức án “tử hoãn”?
Theo bản luận tội của cơ quan công tố, “trong thời gian từ năm 2002 đến 2017, Tôn Chính Tài lợi dụng tiện lợi khi nắm giữ các chức vụ Bí thư quận ủy Thuận Nghĩa, Ủy viên thường vụ thành ủy, Tổng thư ký thành ủy Bắc Kinh, Bộ trưởng Nông nghiệp, Bí thư tỉnh ủy Cát Lâm, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư thành ủy Trùng Khánh để mưu lợi cho các đơn vị và cá nhân trong nhận thầu công trình, kinh doanh xí nghiệp, điều chỉnh chức vụ…rồi nhận hối lộ số tiền và vật tới 170 triệu NDT”.
Mức án dành cho Tôn Chính Tài chưa tuyên, nhưng đang trở thành đề tài bàn luận. Có ý kiến dự đoán, ông ta sẽ phải nhận án “tử hoãn” (tử hình, hoãn thi hành, sau đó chuyển thành tù chung thân).
Qua màn hình tivi trong bản tin thời sự, người ta thấy Tôn Chính Tài tinh thần suy sụp, phải nhờ đến cảnh sát tư pháp dìu đến ghế bị cáo, tiều tụy, thường cúi đầu. Ông ta bị cáo buộc nhận hối lộ 170 triệu NDT trong thời gian từ 2002 tới 2017, tức trong suốt thời gian giữ các chức vụ từ cấp quận ở Bắc Kinh, Bộ trưởng Nông nghiệp, Bí thư Cát Lâm, Bí thư Trùng Khánh; có nghĩa là toàn bộ quá trình làm quan đều nhận hối lộ. Năm ngoái, khi Tân Hoa xã thông báo về “6 tội” của Tôn Chính Tài, báo chí đã cho rằng: tội của ông ta lớn và nghiêm trọng hơn mọi người tưởng tượng; vượt trên tội lỗi của Chu Vĩnh Khang và Lệnh Kế Hoạch- những người đã phải nhận án tù chung thân, từ đó suy đoán Tôn Chính Tài sẽ phải nhận mức án nặng hơn. Chưa hết, tại Đại hội 19, ông ta còn bị cáo buộc thêm tội “âm mưu cướp đảng đoạt quyền”, vì thế mức án “tử hoãn” là điều được nhiều người dự đoán.
Tuy nhiên, đó chỉ là phỏng đoán. Phải đến khi mức án được tòa án chính thức công bố, người ta mới thực sự biết được số phận Tôn Chính Tài ra sao…
Vụ đại án Tôn Chính Tài được dư luận đặc biệt quan tâm bởi đây là lần đầu tiên một Ủy viên Bộ Chính trị bị quật ngã ngay khi tại chức, tuổi còn trẻ, từng được coi là ứng cử viên của “thế hệ lãnh đạo thứ 6”, bị Ủy ban Kiểm tra kỷ luật trung ương kết luận phạm tới 6 tội nghiêm trọng… bị đưa ra xét xử. Vì vậy, mặc dù phiên tòa đã kết thúc nhưng các tình tiết xung quanh phiên tòa và số phận Tôn Chính Tài vẫn tiếp tục là đề tài bàn tán sôi nổi.