Nắm quyền chi phối
Tập đoàn Kokuyo (Nhật Bản) vừa phát đi thông báo sẽ thực hiện 2 giao dịch để mua Công ty CP Tập đoàn Thiên Long (mã chứng khoán: TLG) và biến doanh nghiệp này thành công ty con.
Giao dịch đầu tiên là đầu tư tiền để mua lại cổ phần của Công ty CP Đầu tư Thiên Long An Thịnh - đơn vị đang nắm giữ 46,82% cổ phần của TLG. Giao dịch thứ hai là một đợt chào mua công khai 18,19% cổ phần Thiên Long trên thị trường chứng khoán.
Nếu thành công, Kokuyo sẽ nắm tổng cộng hơn 57 triệu cổ phiếu TLG, tương đương 65,01% vốn điều lệ TLG và biến Thiên Long thành công ty con. Giá trị ước tính của thương vụ lên đến 27,6 tỷ Yên, tương đương 4.700 tỷ đồng. Mức giá tương ứng khoảng 82.000 đồng/cổ phiếu, cao hơn khoảng 28% so với thị giá TLG trên sàn chứng khoán là 67.400 đồng/cổ phiếu.
Phía Thiên Long đã lên tiếng xác nhận thương vụ này. Theo đó, công ty ghi nhận thông báo từ Hội đồng quản trị Công ty CP Đầu tư Thiên Long An Thịnh cho biết, nhóm cổ đông tại đây đang đàm phán và hoàn tất thủ tục ký kết giao dịch dự kiến với Tập đoàn Kokuyo để chuyển nhượng toàn bộ cổ phần đang nắm giữ.
Theo lộ trình, giao dịch mua Công ty CP Đầu tư Thiên Long An Thịnh dự kiến hoàn tất vào tháng 8/2026. Trong khi đó, đợt chào mua công khai diễn ra từ tháng 10 đến tháng 11/2026, tùy thuộc phê duyệt của cơ quan quản lý.
Thiên Long được thành lập từ năm 1981, do ông Cô Gia Thọ làm Chủ tịch Hội đồng quản trị và nắm 6,27% vốn điều lệ TLG. Công ty nổi tiếng với thương hiệu bút bi Thiên Long. Ngoài ra, TLG còn có hơn 1.000 sản phẩm khác dưới các thương hiệu như Thiên Long, FlexOffice, Colokit và Flexio. Thiên Long hiện đã xuất khẩu sản phẩm đến hơn 74 quốc gia.
Đáng chú ý, Công CP Đầu tư Thiên Long An Thịnh đang là cổ đông lớn nhất sở hữu 46,82% vốn điều lệ của TLG và doanh nghiệp này cũng do ông Cô Gia Thọ là người đại diện theo pháp luật, chủ tịch hội đồng quản trị kiêm tổng giám đốc.
Trong thông cáo phát đi, phía Kokuyo xem việc mua lại Thiên Long là bước mở rộng hoạt động tại ASEAN, với mục tiêu đưa khu vực này trở thành thị trường cốt lõi thứ 4 bên cạnh Nhật Bản, Trung Quốc và Ấn Độ. Tập đoàn đánh giá chuỗi phân phối của TLG tại khu vực là nền tảng phù hợp để tăng tốc hiện diện quốc tế.
Còn Thiên Long cho rằng sự xuất hiện của Kokuyo sẽ mở rộng không gian hợp tác về nghiên cứu, thiết kế và phát triển sản phẩm. Đây cũng là đối tác gia công thiết kế mà TLG đã hợp tác trong thời gian qua. Doanh nghiệp đồng thời khẳng định không có thay đổi trọng yếu về nhân sự hay chính sách đối với người lao động, khách hàng và đối tác ở thời điểm hiện tại.
Trải khắp ngành nghề
Nhìn lại vài thập kỷ qua, các tập đoàn lớn của Nhật Bản đã liên tục thực hiện các thương vụ M&A từ vài chục triệu USD đến hàng tỷ USD để thâu tóm các thương hiệu Việt trên nhiều lĩnh vực. Trong đó, lĩnh vực mà các doanh nghiệp, quỹ đầu tư Nhật Bản đổ tiền vào nhiều nhất là ngân hàng.
Cụ thể, với khoảng 6 tỷ USD đã chi ra, các tập đoàn Nhật Bản hiện đã trở thành cổ đông chiến lược của loạt định chế tài chính, từ ngân hàng lớn từ Vietcombank, Vietinbank, VPBank, OCB, TPB đến các công ty tài chính, bảo hiểm, chứng khoán như Tập đoàn Bảo Việt, Chứng khoán SSI, FPTS, FE Credit, HD Saison, MCredit...
Vào năm 2023, Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank - mã chứng khoán: VPB) ký kết thoả thuận phát hành riêng lẻ 15% vốn điều lệ cho Ngân hàng SMBC của Nhật Bản (thuộc Tập đoàn Tài chính SMFG). Thương vụ này định giá VPBank ở mức 10 tỷ USD và đưa SMBC Group trở thành nhà đầu tư chiến lược của VPBank.
Sau giao dịch, VPBank thu về 1,5 tỷ USD, tương đương 35.900 tỷ, nâng tổng vốn chủ sở hữu của VPBank lên gần 140.000 tỷ, cao thứ 2 trong hệ thống ngân hàng Việt Nam. Đây là thương vụ có giá trị kỷ lục trong lĩnh vực tài chính tại Việt Nam từ trước tới nay.
Trước đó, VPBank đã bán 49% vốn FE Credit cho SMBC với giá trị gần 1,4 tỷ USD. SMBC hiện diện ở thị trường tài chính Việt Nam gần 20 năm trước, với việc rót 225 triệu USD vào Eximbank để sở hữu 15% vốn và trở thành cổ đông chiến lược. Đến năm 2023, SMBC đã thoái vốn khỏi Eximbank để trở thành cổ đông chiến lược của VPBank.
Tương tự, Sumitomo Life đã chi 360 triệu USD để đầu tư vào Tập đoàn Bảo Việt và tiếp tục đầu tư thêm hơn 4.000 tỷ vào năm 2019. SoftBank cùng GIC rót khoảng 200 triệu USD vào VNLIFE - công ty mẹ của ứng dụng VNPAY. Cả 2 thương vụ của nhà đầu tư Nhật đều đã đưa VNLIFE và Momo trở thành các kỳ lân công nghệ.
Trong mảng ngành hàng tiêu dùng, thực phẩm, đồ uống và bán lẻ thì các doanh nghiệp Nhật cũng chi hàng trăm triệu USD để thâu tóm nhiều thương hiệu Việt. Điển hình như Unicharm mua 95% cổ phần của Diana Việt Nam với giá 184 triệu USD vào năm 2011, Earth Chemical mua Á Mỹ Gia năm 2017 với giá 80 triệu USD, Aeon mua 49% cổ phần Citimart và 30% cổ phần Fivimart vào năm 2015, Ezaki Glico mua 11% cổ phần Kinh Đô năm 2012, Nichirei Food mua 19% cổ phần Cholimex Food năm 2012, Maruha Nichiro Corporation mua 58% Saigon Food năm 2021…
Các nhà đầu tư Nhật Bản cũng nhanh chân hiện diện ở y tế, năng lượng và logistics như Zeria Pharmaceutical cũng mua 78% Dược phẩm 3/2, JX Nippon Oil & Energy mua 9% cổ phần của Petrolimex năm 2016, ANA Holdings mua 9% cổ phần của Vietnam Airlines năm 2016 với giá 2.262 tỷ đồng…
