 |
Tổng thống John F. Kennedy và Đệ nhất phu nhân Jacqueline Kennedy đi qua thành phố Dallas ngày 22/11/1963. (Ảnh: AP) |
Tài liệu của Trợ lý đặc biệt Arthur Schlesinger Jr. nêu ra đề xuất này, và đây là một trong số những tài liệu liên quan đến vụ ám sát Tổng thống Kennedy vừa được công bố.
Ông Schlesinger cho biết, 47% tham tán chính trị làm việc tại các đại sứ quán Mỹ bị CIA kiểm soát. Một số ý kiến cho rằng đây là bằng chứng cho thấy có sự ngờ vực giữa Tổng thống Kennedy với CIA, và đó là một lý do CIA không ưu tiên cao việc bảo đảm an toàn của ông Kennedy trong vụ ám sát nhà lãnh đạo này ở Dallas ngày 22/11/1963.
Một số học giả, nhà sử học và tác giả viết về cố Tổng thống Kennedy cho biết họ chưa thấy bất cứ điều gì trong 63.000 trang tài liệu vừa được công bố theo lệnh của Tổng thống Donald Trump có thể làm thay đổi kết luận rằng Lee Harvey Oswald, lính thủy đánh bộ 24 tuổi và từng sang Liên Xô, là tay súng đơn độc trong vụ ám sát.
Tổng thống Kennedy bị ám sát khi đang có chuyến thăm Dallas, trong lúc đoàn xe của ông đi qua tuyến đường ở trung tâm thành phố, và tiếng súng phát ra từ tòa nhà lưu ký sách của Trường Texas. Cảnh sát đã bắt giữ Oswald, người đã khai rằng anh ta bắn tỉa từ tầng 6. Hai ngày sau, một chủ hộp đêm tên là Jack Ruby đã bắn chết Oswald.
Morley cho biết bản ghi nhớ của Schlesinger cho thấy "câu chuyện nguyên bản" về sự ngờ vực giữa ông Kennedy và CIA.
Tổng thống Kennedy thừa hưởng kế hoạch Vịnh Con lợn từ người tiền nhiệm - Tổng thống Dwight Eisenhower, và ông mới tại nhiệm 3 tháng khi Mỹ triển khai chiến dịch này vào tháng 4/1961.
Tài liệu của Schlesinger đề ngày 30/6/1961, tức 2 tháng sau khi chiến dịch diễn ra. Schlesinger nói với Tổng thống Kennedy rằng tất cả các hoạt động bí mật nên thông qua Bộ Ngoại giao Mỹ, thay vì cho phép CIA báo cáo sau khi đã hoàn thành.
Kế hoạch không thành
Tài liệu của Schlesinger đề xuất chia CIA thành 2 cơ quan. Morley coi đó là kiến nghị để xoa dịu sự tức giận của Tổng thống Kennedy đối với sự kiện Vịnh Con lợn và là điều mà nhà lãnh đạo Mỹ khi đó đang suy ngẫm nghiêm túc.
Tuy nhiên, kế hoạch không bao giờ thành hiện thực. Larry Sabato - Giám đốc Trung tâm Chính trị Đại học Virginia, và là tác giả từng viết sách về cố Tổng thống Kenney, cho rằng nhà lãnh đạo Mỹ khi đó đơn giản là "cần CIA" vì Mỹ đang có Chiến tranh Lạnh với Liên Xô và các đồng minh như Cuba, và việc tái tổ chức cơ quan này sẽ cản trở các hoạt động tình báo.
Ông cũng cho biết, Tổng thống Kennedy và anh trai - Tổng chưởng lý Robert F. Kennedy – khi đó rất muốn lật đổ nhà lãnh đạo Cuba trước khi tái tranh cử năm 1964.
Timothy Naftali, giáo sư phụ trợ tại Đại học Columbia, gạt bỏ suy đoán cho rằng căng thẳng giữa Tổng thống Kennedy với CIA kéo dài cho đến vụ ám sát. Ông nói rằng nhà lãnh đạo Mỹ khi đó sử dụng rất nhiều hoạt động bí mật.
"Tôi thấy rằng chúng ta càng biết thêm chi tiết về giai đoạn đó thì càng thấy rằng có vẻ anh em Kennedy kiểm soát chặt chẽ cộng đồng tình báo. Có thể thấy dấu ấn của ông ấy, thấy một hệ thống mà ông ấy chỉ đạo cộng đồng tình báo. Không phải lúc nào cũng trực tiếp, nhưng ông ấy chỉ đạo nó", ông Naftali nói.
Jefferson Morley, biên tập viên của Blog JFK Facts, cho rằng tài liệu vừa công bố có ý nghĩa rất quan trọng đối với vụ ám sát ông Kennedy.
Morley nói rằng vẫn còn nhiều tài liệu chưa được giải mật, trong đó có 2.400 tệp mà FBI phát hiện ra sau khi Tổng thống Trump ký sắc lệnh công bố và tài liệu do gia đình Kennedy giữ.
