Vụ kiện hành chính này liên quan đến tranh chấp giữa Cty An Hòa với Cty cổ phần thương mại - dịch vụ Uông Bí (gọi tắt là Cty Uông Bí).
“Đi từ dưới lên” và “đi từ trên xuống”
 |
| Khu đất đang có tranh chấp tại thị xã Uông Bí |
Cả hai Cty kinh doanh than này đều phải di dời các khu vực tập kết than ra khỏi TX Uông Bí. Cty An Hòa đã tìm đến khu vực đầm nuôi tôm ở gần cảng Điền Công. Đầm tôm này là của ông Đỗ Đức Đã, thuê của Nhà nước trong 30 năm.
Ông Đã đồng ý chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho Cty An Hòa. Phương án xây dựng bãi tập kết than mới của Cty An Hòa được TX Uông Bí chấp nhận, hồ sơ xin thuê đất được chuyển lên tỉnh. Doanh nghiệp này đã bồi thường cho ông Đã và tiến hành hút cát để san nền.
Về phía mình, Cty Uông Bí cũng... thích cái đầm tôm của ông Đã. Nhưng Cty Uông Bí không làm theo cách của Cty An Hòa, mà lại đi từ trên cao xuống: Nộp hồ sơ xin thuê đất thẳng cho tỉnh Quảng Ninh. Ngày 20/12/2004, UBND tỉnh Quảng Ninh đã ra Quyết định số 4616/QĐ-UB, thu hồi đất của ông Đã, và giao cho Cty Uông Bí thuê.
Khi Cty Uông Bí có được quyết định thu hồi đất của tỉnh, thì cũng là lúc Cty An Hoà đã trả tiền đền bù cho ông Đã hơn 700 triệu đồng, và đã hút được hơn 7.000 tấn cát đổ vào đầm tôm.
Có quyết định giao đất của tỉnh trong tay, Cty Uông Bí liền “xông vào” tiếp quản lô đất của Cty An Hoà. Cty An Hoà cũng cương quyết giữ đất, tình hình khu vực này trở nên rất phức tạp.
Đâu là căn cứ pháp lý?
Trong vụ việc này, cái “lý” của Cty An Hoà là đầm tôm của ông Đã đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, vì vậy ông Đã có quyền chuyển nhượng. Việc Cty An Hoà đền bù cho ông Đã để được thuê lại Đất là phù hợp với Luật Đất đai 2003 đã có hiệu lực thi hành.
Phía Cty Uông Bí lại dựa vào quyết định của UBND tỉnh Quảng Ninh. Thực chất là Cty Uông Bí đã xin được thuê đất theo cách mà các doanh nghiệp làm dự án trước khi có Luật Đất đai 2003 vẫn làm: Lập dự án, trình lên các sở chuyên môn của tỉnh thẩm định, sau đó trình UBND tỉnh ra quyết định thu hồi đất và giao đất. Khi đó mới “áp giá” để đền bù cho người đang sử dụng đất và giải phóng mặt bằng.
Điều nhạy cảm trong vụ tranh chấp này là thời điểm UBND tỉnh Quảng Ninh ra quyết định thu hồi đất thì Luật Đất đai 2003 và Nghị định 181/2004/NĐ-CP hướng dẫn thi hành đã có hiệu lực, song các địa phương trong cả nước đang tạm thời “án binh bất động”, không thu hồi đất và giao đất, bởi còn chờ thông tư của Bộ Tài nguyên Môi trường hướng dẫn chi tiết hơn để thi hành.
Khởi kiện ra tòa
Cty An Hoà đã gửi đơn khiếu nại đến UBND tỉnh Quảng Ninh, đề nghị thu hồi Quyết định 4616/QĐ-UB. Ngày 31/12/2006, UBND tỉnh Quảng Ninh ra Quyết định 4269/QĐ-UB giải quyết khiếu nại.
Quyết định này không chấp nhận yêu cầu của Cty An Hoà và ghi rõ: “Việc UBND tỉnh Quảng Ninh thu hồi đất của ông Đỗ Đức Đã giao cho Cty Uông Bí thực hiện dự án là đúng theo quy định tại Thông tư số 01/2005/TT-BTNMT ngày13/4/2005 của Bộ Tài Nguyên Môi trường “hướng dẫn thực hiện một số điều của Nghị Định 181/2004/NĐ-CP của Chính phủ về thi hành Luật Đất đai”.
Không đồng ý với giải quyết khiếu nại nêu trên, Cty An Hoà đã nộp đơn khởi kiện UBND tỉnh ra trước TAND tỉnh Quảng Ninh. Trong đơn khởi kịên, Cty An Hoà nêu rõ: Quyết định thu hồi đất và cấp đất số 4616 của UBND tỉnh Quảng Ninh được ban hành ngày 20/12/2004, trong khi Thông tư số 01 của Bộ Tài nguyên Môi trường được ban hành ngày 13/4/2005. Rõ ràng Quyết định của UBND tỉnh có trước
Thông tư nhiều tháng, nên Thông tư không thể là căn cứ để UBND tỉnh ra quyết định nêu trên. Mặt khác, Thông tư 01 chỉ cho phép các địa phương giải quyết việc “giao đất” cho các tổ chức kinh tế để làm dự án vào lúc giao thời giữa luật cũ và luật mới, chứ không quy định việc “thu hồi” đất vào thời điểm nhạy cảm này.
Được biết, Toà hành chính TAND tỉnh Quảng Ninh đã nhận đơn khởi kiện của Cty An Hòa, và đã thu án phí ngày 24/1/2007. Đến nay đã quá thời hiệu giải quyết vụ án hành chính, song quý toà vẫn chưa mở toà để xét xử vụ kiện.
