Các nhóm hoạt động nhân quyền nói quyết định của Tòa án thành phố Daejeon giúp bảo vệ quyền của người thiểu số tính dục, nhưng cho rằng, công lý đã bị trì hoãn quá lâu đối với Byun Hui-su (sinh năm 1988 ở thành phố Cheongju, nhập ngũ năm 2016) - người đã phản đối việc quân đội loại ngũ mình.
Hàn Quốc cấm người chuyển giới nhập ngũ, nhưng không có luật cụ thể về hành xử đối với người trải qua phẫu thuật chuyển đối giới tính trong khi họ tại ngũ.
Đang là lính lái xe tăng, cấp bậc trung sĩ, Byun bị loại ngũ vào tháng 1/2020 sau khi quân đội kết luận rằng, việc phẫu thuật chuyển giới của cô có thể là một lý do khiến cô phải rời khỏi quân ngũ.
Quân đội viện dẫn một luật cho phép loại ngũ những người bị khiếm khuyết về thể chất hoặc tinh thần nếu những vấn đề đó không phát sinh trong chiến đấu hoặc khi thi hành nhiệm vụ. Quân đội cho rằng việc Byun bị mất bộ phận sinh dục nam là một dạng khiếm khuyết.
Byun trải qua phẫu thuật chuyển giới ở Thái Lan hồi tháng 11/2019 sau khi bị trầm cảm về bản dạng tính dục của mình. Cô bày tỏ nguyện vọng được tiếp tục phục vụ quân đội, nhưng bị một hội đồng quân sự từ chối.
Tháng 8/2020, Byun nộp đơn kiện quyết định loại ngũ của quân đội. Sau đó, người thân của Byun tiếp tục theo kiện sau khi lính cứu hỏa ngày 3/3/2021 phát hiện cô đã tử vong không rõ nguyên nhân trong nhà mình ở Cheongju, Yonhap đưa tin. Căn cứ tình trạng phân hủy của cơ thể, người ta xác định cô đã chết cách đó vài ngày. Nhân viên Trung tâm Sức khỏe tâm thần quốc gia Sangdanggu (nơi Byun từng điều trị) không liên lạc được với cô từ ngày 28/2 nên nhờ lính cứu hỏa tới nhà cô kiểm tra.
 |
Trước khi bị loại ngũ, Byun Hui-su là lính lái xe tăng. Nguồn: Global Military Review. |
Lập luận của tòa án
Tòa án Daejeon nói rằng, quyết định loại ngũ của quân đội không thể biện minh về mặt pháp lý vì nó dựa trên sự khẳng định rằng Byun là nam giới. Tòa án chỉ ra rằng, trước khi quyết định loại ngũ Byun, quân đội biết cô đã đăng ký thực hiện các thủ tục pháp lý tại Tòa án thành phố Cheongju để đổi giới tính từ nam thành nữ. Vài tuần sau khi Byun bị loại ngũ, Tòa án Cheongju phê chuẩn đơn xin đổi giới tính của cô.
“Khi quyết định xem trường hợp của Byun Hui-su có thể được coi là khuyết tật về thể chất và tinh thần theo định nghĩa của luật quân nhân hay không, rõ ràng là quyết định phải dựa trên tiền đề rằng Byun là phụ nữ sau khi chuyển đổi giới tính”, Tòa án Daejeon giải thích phán quyết của mình.
“Do đó, kết luận của quân đội rằng việc Byun Hui-su mất bộ phận sinh dục nam của cô ấy dẫn đến khuyết tật về thể chất và tinh thần dựa trên tiền đề Byun Hui-su là nam giới ngay cả sau khi phẫu thuật chuyển đổi giới tính chắc chắn là bất hợp pháp, nên bị hủy bỏ”, tòa ra phát quyết.
 |
Trung sĩ Byun Hui-su phát biểu tại một cuộc họp báo ngày 22/1/2020 ở thủ đô Seoul. Ảnh: AP. |
Vụ việc của cô Byun đã gây chấn động ở Hàn Quốc, nơi người chuyển giới và các nhóm thiểu số tính dục khác thường phải đối mặt tình trạng quấy rối, lạm dụng, phân biệt đối xử, khiến nhiều người bị trầm cảm.
Các nhóm hoạt động kêu gọi quân đội không kháng cáo phán quyết của Tòa án Daejeon. Họ cho rằng, phán quyết này tạo ra hy vọng cho các nhóm thiểu số tính dục.
Trong một văn bản gửi tới các phóng viên, quân đội tuyên bố họ tôn trọng phán quyết của tòa án và sẽ tổ chức các cuộc thảo luận toàn diện về cách phản ứng. Quân đội cho biết họ vẫn chưa quyết định có kháng cáo hay không.
Thời điểm cô Byun Hui-su qua đời, Bộ Quốc phòng Hàn Quốc bày tỏ lời chia buồn, nhưng cho biết quân đội hiện không có cuộc thảo luận nào về việc cho phép người chuyển giới phục vụ trong quân ngũ.
