 |
| Nước suối từ phía các lò vàng chảy vào sông Rào Mọn |
Con sông Rào Mọn (qua địa phận xã Kỳ Sơn, huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh ) nơi có những hầm đào đãi vàng đã hoạt động nhiều năm, nguồn nước bị nhiễm độc nghiêm trọng theo mùa.
Vùng rừng Moòng Coòng - Khe Su thuộc xã Kỳ Sơn, Kỳ Anh có một mỏ vàng trữ lượng không lớn, trước đây Cty Khoáng sản và Thương mại Hà Tĩnh đã tổ chức khai thác trong vòng khoảng 5 năm, hiệu quả kinh tế không cao, đã nhượng lại cho một Cty tư nhân từ địa phương khác đến đây.
Theo dân địa phương, trung bình số lượng nhân lực đào đãi khu vực này khoảng 60 người. Quá trình phân kim từ đất đá để lấy vàng phải dùng đến các loại hoá chất mạnh. Lượng nước thải được chứa trong các hồ nội bộ. Những ngày nắng, lượng nước thải này thấm vào lòng đất.
Hễ có những trận mưa rào lớn, nước nhiễm độc chảy xuống khe suối, rồi đổ vào sông Rào Mọn làm cho cá giữa rào chết trắng. Người dân còn phát hiện ra những con cá chình nặng 20-30kg từ trong hang ngoi ra chết tấp vào bờ.
Gia đình anh Phạm Ngọc Tiểm và chị Lê Thị Huy đóng trại ở xứ này cho biết: Không khí và nước ở vùng này đều bị nhiễm độc. Mỗi khi trời đang nắng hễ có mưa giông là người hắt hơi liên tục và sổ mũi thường xuyên. Đêm nằm ngủ đau nhức cả mình.
Đàn gia súc ở đây không phát triển được. Phần lớn trâu bò sinh sản khi có chửa gần sinh đều bị sẩy thai. Không những trâu bò mà ngay chó nuôi trong nhà cũng có hiện tượng tương tự.
Do tình trạng môi trường bị ô nhiễm quá nặng, vợ chồng anh Tiểm phải bán bò dời trại lên sát đường 12 gần biên giới Việt - Lào. Một số bà con có trâu bò uống phải nước nhiễm độc bị chết nhưng vì tiếc của khi làm thịt ra họ phải giấu đi, nói là chết do kéo gỗ để còn bán thu gom được ít tiền.
Gần 10 năm về trước, sông Rào Mọn hai bờ um tùm những cây cổ thụ, dòng chảy trong xanh có nhiều vực lớn sâu hàng chục mét như Sim Dài, Sim Tròn, Nơ Nớ, Vực Pheo...
Mùa hè nước xanh thẳm, chèo thuyền qua đây nhìn xuống thấy ngợp. Nhiều năm những cánh rừng đầu nguồn bị tàn phá, hủy hoại, con sông này dòng chảy bị lấp dần hẹp lại.
Mấy năm lại đây, thêm nạn đào đãi vàng với quy mô lớn như đã nói ở trên khiến dòng sông này nước bị nhiễm độc theo mùa gây ảnh hưởng cho người dân các xóm Sơn Trung, Mỹ Lạc, Mỹ Lợi, Mỹ Thuận.
