Một nguồn tin từ quân đội Trung Quốc nói rằng đã có hiểu nhầm khi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đề nghị đối thoại với Phó Chủ tịch Quân uỷ trung ương Trung Quốc Hứa Kỳ Lượng, khiến Bộ Quốc phòng Trung Quốc cảm thấy bị xúc phạm.
Nguồn tin giấu tên nói rằng người đồng cấp của ông Austin phải là Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Nguỵ Phượng Hoà chứ không phải ông Hứa – nhân vật số hai trong Quân uỷ, chỉ sau Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
“Cả ông Hứa và ông Nguỵ đều báo cáo lên ông Tập, nhưng theo nghi thức lễ tân, người đồng cấp của ông Austin là ông Nguỵ”, nguồn tin nói.
Financial Times dẫn nguồn tin từ Bộ Quốc phòng Mỹ nói rằng Bắc Kinh đã ba lần từ chối đề nghị của ông Austin về việc thực hiện cuộc điện đàm với ông Hứa. Ngày 25/5, Thời báo Hoàn cầu của Trung Quốc nói rằng Lầu Năm góc “không tuân thủ quy tắc lễ tân”.
Các chuyên gia về quan hệ quốc tế nói rằng những kênh liên lạc giữa hai chính phủ và hai quân đội Mỹ - Trung gần như đã gián đoạn từ sau cuộc đối thoại nảy lửa giữa các nhà ngoại giao hàng đầu của hai nước tại Alaska hồi tháng 3.
Trong cuộc gặp đó, Uỷ viên Bộ Chính trị Trung Quốc Dương Khiết Trì, người có chức vụ cao hơn Ngoại trưởng Vương Nghị, nói với Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và Cố vấn an ninh Nhà Trắng Jake Sullivan rằng Trung Quốc sẽ không chấp nhận những cáo buộc không có cơ sở của Mỹ.
Những nhà quan sát khác không đồng ý rằng đề nghị của ông Austin trái với quy tắc lễ tân và là nguyên nhân khiến các kênh liên lạc thất bại. Zhu Feng, một giáo sư về quan hệ quốc tế tại ĐH Nam Kinh, cho rằng bối cảnh quan trọng hơn chức vụ.
“Hai quốc gia sẽ quan tâm đến chức vụ chính thức của đối tác đàm phán mà là quyền lực của họ. Những mâu thuẫn hiện nay cho thấy hai nước đã đến giai đoạn cần phải hoà hợp hơn”, GS Zhu nói.
Shi Yinhong, giáo sư về quan hệ quốc tế tại ĐH Nhân dân Bắc Kinh, cho rằng sự chia rẽ sâu sắc giữa ông Tập với người đồng cấp Mỹ Joe Biden khiến các kênh liên lạc bị ngưng trệ.
“Có thể hiểu được việc Bộ Quốc phòng Trung Quốc gạt đề nghị từ đồng cấp Mỹ khi hai bên đang cạnh tranh gay gắt, vì Bắc Kinh cảm thấy rằng Mỹ đang thách thức giới hạn của họ”, GS Shi nói về việc Mỹ tăng cường quan hệ với Đài Loan và trừng phạt Bắc Kinh với cáo buộc vi phạm nhân quyền ở Tân Cương.
