Hội thảo ‘Chính sách mới - Trợ lực thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển’

Phát biểu tại hội thảo, ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội bất động sản TPHCM cho rằng, việc tháo gỡ được những vướng mắc pháp lý sẽ giúp cho nguồn cung ứng dồi dào, nguồn cung tăng lên thì tự nó sẽ điều chỉnh xu hướng thị trường “kim tự tháp” nhà ở bền vững.

Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội bất động sản TPHCM

Theo ông Châu, đa số nhà ở trên thị trường phải là nhà ở của người có tiền, trong đó có nhà ở xã hội mà Bộ Xây dựng đang đặt ra từ nay đến năm 2030: “Chúng ta làm sao phải kéo được giá nhà hợp lý, chứ bây giờ giá luôn tăng. Để có thể chuyển hướng sang thị trường bất động sản xanh, sinh thái, sức khỏe, thân thiện môi trường, tích hợp nhiều tiện ích… thì phải có nền tảng pháp lý đồng bộ, thống nhất”.

Ông Châu cho rằng thị trường bất động sản vẫn còn nhiều khó khăn nhưng khó khăn giảm dần và thị trường sẽ phục hồi cùng với sự cải thiện về môi trường đầu tư, kinh doanh; các doanh nghiệp không còn tìm cách lợi nhuận đơn thuần về phía mình mà luôn luôn đồng hành với nhà đầu tư, khách hàng.

Tham luận về những nội dung mới của Luật đất đai, ông Nguyễn Đắc Nhẫn, Phó Vụ trưởng Vụ Đất đai, Bộ Tài nguyên và Môi trường gửi lời của lãnh đạo Bộ cảm ơn báo Tiền Phong có sáng kiến với chủ đề hội thảo rất thiết thực. “Báo Tiền Phong là cơ quan báo chí tuyên truyền hiệu quả các chính sách pháp luật đi vào cuộc sống trong thời gian qua”- ông Nhẫn nói.

Ông Nguyễn Đắc Nhẫn, Phó Vụ trưởng Vụ Đất đai, Bộ Tài nguyên và Môi trường

Theo ông Nguyễn Đắc Nhẫn, Luật Đất đai 2024 có 180 Điều sửa đổi bổ sung của Luật đất đai năm 2013, trong đó có 80 Điều hoàn toàn mới. Luật mới quy định trong phân cấp, phân quyền về chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng. Hiện nay, giao cho Hội đồng Nhân dân tỉnh quyết định, không cần phải trình Thủ tướng Chính phủ như trước đây, việc này đẩy nhanh tiến độ các dự án, trong đó có dự án bất động sản.

Về Quy hoạch sử dụng đất, Luật đất đai 2024 thủ tục đơn giản hơn, phân quyền cho Thủ tướng Chính phủ phê duyệt thay vì trước đây phải do Quốc hội. Phân cấp, phân quyền trong định giá đất, giao thẩm quyền cho UBND cấp huyện thay vì trước đây do UBND cấp tỉnh.

Theo ông Nhẫn, điểm mới của Luật đất đai 2024 là quyền của người sử dụng đất. Luật quy định sở hữu nhà ở thông thoáng hơn, trong đó người Việt Nam định cư ở nước ngoài được đối xử như người ở Việt Nam. Quyền và nghĩa vụ của các đối tượng như nhau. Ngoài ra, đối với người gốc Việt Nam ở nước ngoài không còn quốc tịch có thể nhận quyền sở hữu nhà, quyền thừa kế theo quy định, đảm bảo quyền lợi cho người sử dụng đất.

Nhiều vấn đề quan trọng đã được đưa ra thảo luận tại Hội thảo

Đặc biệt, Luật đất đai mới quy định, đơn vị công lập được chuyển đổi mục đích sử dụng một phần diện tích trong khu đất đang sử dụng hoặc cho thuê. Quyền thuê trong hợp đồng thuê đất, quyền của người sử dụng đất được chuyển nhượng, được phát sinh khi tổ chức kinh tế thuê đất trả tiền thuê đất hàng năm thì khi bán tài sản gắn liền với đất thuê có kèm theo đất, thay vì trước đó nhà nước thu hồi đất, làm các thủ tục tiếp theo mới có thể chuyển nhượng đất.

Theo Luật đất đai mới, không yêu cầu phải đưa mục đích sử dụng đất trong diện tích đất ở của mỗi hộ gia đình vào diện tích quy hoạch. Đất nông nghiệp nằm trong diện tích đất ở trước đây phải đưa vào quy hoạch sử dụng đất nhưng hiện nay không cần đưa vào mà người sử dụng đất có quyền chuyển đổi mục đích diện tích đó.

Cũng theo ông Nhẫn, theo luật mới, thu hồi đất để xây dựng dự án đầu tư xây dựng đô thị Điều 27 quy định rõ phải đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, đấu giá nếu đất sạch, đấu thầu nếu đất phải thu hồi. Muốn đấu giá để sử dụng đất thì phải có quy hoạch, phương án bồi thường, tái định cư phải được cơ quan nhà nước phê duyệt.

“Luật mới đã bỏ khung giá đất, HĐND tỉnh quyết định bảng giá đất. Chế độ sử dụng đất được điều chỉnh theo hướng khơi thông nguồn lực. Ví dụ: Nhà ở phố được kinh doanh, đất nông nghiệp được sử dụng sản xuất. Đất trồng lúa phải sử dụng đất lúa nhưng không giới hạn diện tích. Mở rộng đối tượng nhận chuyển nhượng, kể cả cán bộ cũng được mua trong hạn mức, tới 3 ha; ngoài 3 ha vẫn được nhận chuyển nhượng thêm diện tích nhưng sử dụng đúng mục đích”- ông Nhẫn chia sẻ thêm.

Chia sẻ tại Hội thảo, thừa ủy quyền của ông Nguyễn Đức Lệnh, Phó giám đốc NHNN chi nhánh TPHCM, ông Nguyễn Văn Nguyện, Phó trưởng phòng tổng hợp kiểm soát nội bộ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Chi nhánh TPHCM, trình bày tham luận liên quan đến nguồn vốn: Thị trường tài chính phát triển, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp bất động sản có thể huy động vốn bằng những hình thức khác nhau để sử dụng hiệu quả cho kế hoạch kinh doanh. Tuy nhiên hiện nay, vốn tín dụng ngân hàng vẫn giữ vai trò quan trọng.

ông Nguyễn Văn Nguyện, Phó trưởng phòng tổng hợp kiểm soát nội bộ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Chi nhánh TPHCM

Theo đại diện NHNN Việt Nam Chi nhánh TPHCM, trong bối cảnh hấp thụ vốn trong nền kinh tế còn thấp, sự tăng trưởng của thị trường này sẽ có tác động tích cực và hiệu ứng đến những ngành lĩnh vực khác, trong đó có hoạt động tín dụng ngân hàng. Những chuyển biến từ thị trường bất động sản trong những tháng gần đây và tăng trưởng tín dụng bất động sản đã phản ánh các yếu tố tác động này và xu hướng tăng trưởng trong thời gian tới.

Cụ thể: tín dụng bất động trên địa bàn TPHCM duy trì tốc độ tăng trưởng dương trong 3 tháng gần đây. Tháng 3 tăng 0,96%; tháng 4 tăng 1,15% và tháng 5 tăng trưởng 1,15%; đạt mức dư nợ 992,8 nghìn tỷ đồng, chiếm 28% so với tổng dư nợ tín dụng trên địa bàn và tăng 2,78% so với cuối năm, cao hơn mức tăng trưởng tín dụng chung trên địa bàn.

Về tín dụng nhà ở, ông Nguyện cho rằng, cho vay với mục đích mua nhà để ở, mục đích tự sử dụng vẫn chiếm tỷ trọng cao nhất, chiếm 67,78% so với tổng dư nợ tín dụng bất động sản trên địa bàn. Trong đó xuất hiện điểm tích cực ở phân khúc này, khi tín dụng nhà ở tăng trưởng trở lại, tăng 1,2% so với tháng 4/2024 (các tháng trước đó tăng trưởng âm). Đây là bộ phận tín dụng chiếm tỷ trọng cao, vì vậy tín dụng phân khúc này tăng trưởng không chỉ thúc đẩy tăng trưởng tín dụng bất động sản mà còn có ý nghĩa xã hội rất lớn, cho vay đáp ứng nhu cầu nhà ở của người dân, qua đó tác động tích cực đến thị trường bất động sản và tăng trưởng kinh tế.

Ông Nguyễn Văn Nguyện cho biết, tín dụng bất động sản để phát triển hạ tầng khu chế xuất, khu công nghiệp văn phòng cho thuê tiếp tục duy trì xu hướng tăng trưởng và tăng trưởng cao nhất so với lĩnh vực khác. Trong đó tín dụng khu chế xuất, khu công nghiệp tăng 9,47% và tín dụng văn phòng, cao ốc tăng 11,2% so với cuối năm 2023. Mặc dù tỷ trọng dư nợ đối với lĩnh vực này thấp so với tổng dư nợ tín dụng BĐS, song tín dụng lĩnh vực này tăng đã phản ánh xu hướng phát triển của lĩnh vực này và là yếu tố tích cực tác động trực tiếp đến hoạt động sản xuất kinh doanh và tăng trưởng kinh tế.

“Ở góc độ quản lý, với những yếu tố thuận lợi về cơ chế chính sách như: lãi suất thấp, khả năng đáp ứng tốt nhất nhu cầu vốn của các tổ chức tín dụng; đưa ra các gói tín dụng ưu đãi cho nhà ở xã hội; luật bất động sản; luật nhà ở và kinh doanh bất động sản có hiệu lực thi hành sớm, cùng với những hành động cụ thể thông qua hoạt động của các tổ công tác để tháo gỡ khó khăn cho thị trường và những chuyển biến tích cực trên, sẽ là cơ sở, là yếu tố thúc đẩy để thị trường BĐS duy trì những điểm tích cực, tạo điều kiện để phục hồi và tăng trưởng trở lại trong thời gian tới”, đại diện NHNN Việt Nam Chi nhánh TPHCM cho hay.

Chia sẻ tại hội thảo, ông Võ Hồng Thắng, Giám đốc Đầu tư DKRA Group cho rằng, thị trường bất động sản từ cuối tháng 4/2022 bắt đầu lao dốc. Về tổng thể, đến hiện tại vẫn có những khó khăn nhất định, tuy nhiên qua theo dõi thị trường, trong khoảng 5 tháng đầu năm 2024 bắt đầu có tín hiệu tích cực hơn nhưng không đồng đều ở các phân khúc.

“Trong giai đoạn năm 2022 -2023, nhà đầu tư cắt lỗ nhiều, trong 5 tháng đầu năm 2024 dấu hiệu này bắt đầu chững lại. Có một bộ phận nhà đầu tư “bắt đáy”, tuy nhiên chưa rõ nét và vẫn còn tâm lý chờ” - ông Thắng nói.

Ông Võ Hồng Thắng, Giám đốc Đầu tư DKRA Group

Theo ông Thắng, trong 3 phần khúc là đất nền, căn hộ và biệt thự. Phân khúc căn hộ có triển vọng hơn so với 2 phân khúc trên, chủ yếu tập trung ở hạng B (mức giá từ 35 – 60 triệu đồng/m2) chiếm 43%.

Ông Thắng dẫn chứng có 4 thách thức lớn cho thị trường bất động sản. Đầu tiên là các cuộc khủng hoảng địa chính trị trên toàn cầu như chiến sự, bất ổn kinh tế thế giới như tăng trưởng toàn cầu 2024 dự báo giảm so với năm 2023; lạm phát kéo dài; nguy cơ khủng hoảng nợ toàn cầu.

Vấn đề thứ hai là thị trường lệch pha cung cầu về phân khúc giá; sức cầu thị trường mặc dù tăng nhưng vẫn ở mức thấp; tâm lý “chờ” của nhà đầu tư (gửi ngân hàng thay vì đầu tư bất động sản).

Thứ ba về chính sách pháp lý, chủ yếu là vướng mắc trong khâu cấp phép dự án; Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Bất động sản sắp có hiệu lực; khâu tính tiền sử dụng đất chiếm đến 60 – 70% các vướng mắc pháp lý dự án. Và cuối cùng là vấn đề nguồn vốn, hiện chúng ta đang giải quyết vấn đề của 5 năm trước khi phải giải quyết áp lực đáo hạn trái phiếu 300.000 tỷ đồng.

Dù nhiều khó khăn, thách thức nhưng ông Thắng vẫn tự tin thị trường sẽ có hồi phục. “Cơ sở của phục hồi là tăng trưởng GDP Việt Nam dự kiến tăng 5,5%; vốn FDI, xuất nhập khẩu tăng; lãi suất cho vay duy trì ở mức thấp; các dự thảo luật mới có nhiều ưu điểm” - ông Thắng nói và cho biết, việc phục hồi sẽ tập trung ở loại hình bất động sản nhà ở phục vụ nhu cầu thực, nhà ở vừa túi tiền (căn hộ hạng B, C). Tuy nhiên, để thị trường bứt phá thì có thể sẽ vào khoảng thời gian quý 2/2025 khi các thông tư, nghị định của các luật mới có hiệu lực.