Phát biểu tại phiên họp toàn thể Hội nghị Cấp cao ASEAN 24, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã nhấn mạnh vấn đề biển Đông. Người đứng đầu Chính phủ Việt Nam khẳng định: Hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở biển Đông- mối quan tâm chung của ASEAN, của khu vực và thế giới đang bị đe dọa nghiêm trọng.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng thông báo, từ ngày 1/5/2014 Trung Quốc đã ngang nhiên đưa giàn khoan nước sâu cùng hơn 80 tàu vũ trang, tàu quân sự và máy bay hộ tống đi vào vùng biển Việt Nam và đã hạ đặt giàn khoan này tại vị trí nằm sâu trên 80 hải lý trong thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam theo Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982.
Các tàu vũ trang hộ tống bảo vệ giàn khoan của Trung Quốc đã rất hung hăng bắn vòi nước có cường độ mạnh và đâm húc thẳng vào các tàu công vụ, tàu dân sự của Việt Nam, gây hư hại nhiều tàu và làm nhiều người bị thương.
Đây là lần đầu tiên Trung Quốc ngang nhiên đưa giàn khoan vào hạ đặt tại địa điểm nằm sâu trong thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của một nước trong ASEAN, là sự vi phạm đặc biệt nghiêm trọng luật pháp quốc tế, Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 và cũng là sự vi phạm đặc biệt nghiêm trọng Tuyên bố về Ứng xử của các bên trên biển Đông (DOC) mà Trung Quốc là một bên tham gia ký kết.
“Hành động cực kỳ nguy hiểm này đã và đang đe dọa trực tiếp đến hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở Biển Đông”, Thủ tướng nói.
“Hành động cực kỳ nguy hiểm này đã và đang đe dọa trực tiếp đến hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở biển Đông”
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho biết, Việt Nam đã hết sức kiềm chế, bày tỏ mọi thiện chí, sử dụng mọi kênh đối thoại, giao thiệp với các cấp khác nhau của Trung Quốc để phản đối và yêu cầu Trung Quốc rút ngay giàn khoan và các tàu vũ trang, tàu quân sự ra khỏi vùng biển của Việt Nam. Tuy nhiên, đến nay Trung Quốc không những không đáp ứng yêu cầu chính đáng của Việt Nam mà còn vu khống, đổ lỗi cho Việt Nam và tiếp tục gia tăng các hành động vi phạm ngày càng nguy hiểm và nghiêm trọng hơn.
“Việt Nam đặc biệt coi trọng và luôn làm hết sức mình để gìn giữ và tăng cường quan hệ hữu nghị tốt đẹp với Trung Quốc. Việt Nam luôn chân thành mong muốn cùng với Trung Quốc giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn định của khu vực và thế giới. Song, Việt Nam cực lực phản đối các hành động xâm phạm và kiên quyết bảo vệ chủ quyền quốc gia và lợi ích chính đáng của mình phù hợp với luật pháp quốc tế”, Thủ tướng nhấn mạnh.
Người đứng đầu Chính phủ Việt Nam trân trọng cám ơn và khẩn thiết kêu gọi các nước ASEAN, các nước trên thế giới, các cá nhân và Tổ chức quốc tế tiếp tục lên tiếng phản đối hành động vi phạm nghiêm trọng nêu trên và ủng hộ yêu cầu hợp pháp, chính đáng của Việt Nam.
Trước tình hình đặc biệt nghiêm trọng này, Việt Nam đề nghị ASEAN tăng cường đoàn kết, khẳng định lại mạnh mẽ các nguyên tắc đã được nêu tại Tuyên bố 6 điểm về biển Đông, đồng thời yêu cầu Trung Quốc tuân thủ luật pháp quốc tế, Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982, phải đặc biệt tôn trọng thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý của các quốc gia ven biển và thực hiện đầy đủ, nghiêm túc Tuyên bố Ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) và cùng ASEAN thương lượng thực chất về Bộ Quy tắc ứng xử COC.
“Việt Nam đề nghị ASEAN chúng ta đưa các nội dung nêu trên về vấn đề biển Đông vào Tuyên bố của Hội nghị và Tuyên bố của Chủ tịch Hội nghị Cấp cao ASEAN lần này”, Thủ tướng đề xuất.
Việt Nam đánh giá cao việc các bộ trưởng ngoại giao ASEAN, ngày 10/5/2014, đã nhất trí thông qua một Tuyên bố riêng về tình hình nghiêm trọng hiện nay ở biển Đông, thể hiện rõ sự đoàn kết, vai trò trung tâm, tinh thần chủ động và trách nhiệm cao của ASEAN đối với hòa bình, ổn định và an ninh của khu vực.
Bài phát biểu của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của báo chí quốc tế tại Trung tâm báo chí Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 24. Đây được coi là lần đầu tiên, một lãnh đạo cấp cao của Việt Nam chính thức lên tiếng về những hành động sai trái của Trung Quốc thời gian qua. Điều này càng đặc biệt hơn khi thông điệp được đưa ra tại một diễn đàn quốc tế.
Tại các phiên họp của Hội nghị Cấp cao, các nhà lãnh đạo ASEAN đã tập trung trao đổi về các chủ đề chính: Thúc đẩy tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN và định hướng phát triển của Cộng đồng sau năm 2015; tiếp tục mở rộng quan hệ đối ngoại; phát huy vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực, cũng như trao đổi về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm.
