Hình hài khu đô thị mới Thủ Thiêm sau gần 30 năm quy hoạch

Khu đô thị mới Thủ Thiêm được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch xây dựng 1/5000 vào năm 1996 với tổng diện tích 930ha, bao gồm khu đô thị mới (770ha) và khu tái định cư (160ha).

Dự án này tọa lạc bên bờ Đông sông Sài Gòn, đối diện khu trung tâm quận 1. TPHCM kỳ vọng sẽ xây dựng một trung tâm tài chính, văn hóa, thương mại, dịch vụ cao cấp, nghỉ ngơi, giải trí... với nhiều công trình điểm nhấn quan trọng.

Hạ tầng khu đô thị mới Thủ Thiêm không thể không nhắc tới các trục đường huyết mạch, xương sống, có chức năng lưu thông lớn như đại lộ Mai Chí Thọ, các tuyến đường vòng cung, cầu Thủ Thiêm, cầu Ba Son, hầm Thủ Thiêm...

Hầm Thủ Thiêm là hầm vượt sông hiện đại nhất Đông Nam Á, được thông xe từ năm 2011, nối liền Đại lộ Đông - Tây của TPHCM, từ đường Võ Văn Kiệt hướng quận 1 sang đường Mai Chí Thọ hướng quận 2 (nay là TP Thủ Đức). Công trình hầm vượt sông Sài Gòn có chiều dài 1,49km, rộng 33m, cao 9m, có 6 làn xe lưu thông cho cả ô tô và xe máy. Hai bên làn đường có đường thoát hiểm. Tốc độ thiết kế 60km/giờ.

Đường Mai Chí Thọ kết nối cửa ngõ phía Đông với trung tâm TPHCM, là một phần của Đại lộ Đông - Tây. Tuyến đường này thuộc địa bàn TP Thủ Đức, dài hơn 6km, điểm đầu là hầm vượt sông Sài Gòn, điểm cuối là nút giao thông Cát Lái - Xa lộ Hà Nội. Cũng từ tuyến đường này, người dân có thể di chuyển lên đường dẫn cao tốc TPHCM - Long Thành - Dầu Giây để đi các hướng Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu...

Cùng với hệ thống đường lớn, Khu đô thị mới Thủ Thiêm còn có 4 tuyến đường vòng cung R1, R2, R3, R4 với tổng chiều dài gần 12km, chiều rộng mặt cắt ngang từ 11,6m đến 55m. Tổng mức đầu tư 4 tuyến vào khoảng 8.300 tỷ đồng, theo Kiểm toán Nhà nước.

Các tuyến đường vòng cung được khởi công từ năm 2014, kỳ vọng thay đổi diện mạo khu đô thị và thúc đẩy kinh tế giao thương. Tuy nhiên, sau 9 năm, đến nay, cả 4 tuyến đường đều chưa được bàn giao, đã tạm ngưng thi công từ năm 2017 do vướng công tác bồi thường giải phóng mặt bằng.

Ngoài hệ thống đường giao thông, Khu đô thị mới Thủ Thiêm cũng kết nối với trung tâm quận 1 qua 2 cây cầu lớn là cầu Thủ Thiêm và cầu Ba Son. Trong đó, cầu Thủ Thiêm kết nối đường Ngô Tất Tố, đường Nguyễn Hữu Cảnh (quận Bình Thạnh) đến đường Nguyễn Cơ Thạch (Khu đô thị mới Thủ Thiêm, TP Thủ Đức). Tổng mức đầu tư vào khoảng 1.500 tỷ đồng, hoàn thành từ năm 2010.

Cầu Ba Son kết nối từ đường Tôn Đức Thắng (quận 1) đến khu đô thị mới Thủ Thiêm. Cầu có tổng mức đầu tư 3.100 tỷ đồng, thông xe cuối tháng 4/2022. Kiến trúc cầu Ba Son được đánh giá là độc đáo, là biểu tượng mới của thành phố, với thiết kế dây văng, trụ tháp chính hình rồng nghiêng về Khu đô thị mới Thủ Thiêm.

Hình hài khu đô thị mới Thủ Thiêm cũng được khắc họa với nhiều khu đô thị, nhà ở cao tầng như Khu đô thị Sala, khu tái định cư Bình Khánh cùng một số dự án chung cư cao cấp, hạng sang. Khu đô thị Sala nằm gần trục đường Mai Chí Thọ và cách hầm Thủ Thiêm hơn 500 m. Dự án do Công ty cổ phần Đại Quang Minh làm chủ đầu tư, được khởi công xây dựng từ tháng 4/2013 với diện tích 106ha. Dự án có 7 phân khu chính, bao gồm khu biệt thự, hai khu nhà phố (shophouse) và 4 khu căn hộ cao cấp.

Khu tái định cư Bình Khánh ngay trung tâm Thủ Thiêm, từng được kỳ vọng là dự án kiểu mẫu, khang trang, hiện đại. Được xây dựng để đáp ứng chương trình 12.500 căn hộ phục vụ tái định cư cho Khu đô thị mới Thủ Thiêm, dự án đã được các chủ đầu tư bàn giao cho thành phố. Tuy nhiên đến nay, khu tái định cư vẫn khá vắng vẻ. TPHCM cho biết còn tồn đọng 3.790 căn hộ dù tổ chức đấu giá nhiều lần. Sở Tài nguyên và Môi trường TPHCM mới đây có kiến nghị thành phố tiếp tục đấu giá các căn hộ này.

Xung quanh khu vực cầu Ba Son, hầm Thủ Thiêm cũng có một số dự án cao tầng đã được xây dựng như The Metropole, Empire City, The River Thủ Thiêm... Trong đó, Empire City thuộc Khu chức năng số 2c, có công trình tòa tháp phức hợp 88 tầng (cao 333 m) mang tính biểu tượng quan trọng phía Nam khu lõi trung tâm khu đô thị. Dự án do Công ty TNHH Liên doanh Thành phố Đế Vương (Liên danh chủ đầu tư Keppel Land - Trần Thái - Tiến Phước - quỹ Gaw Capital Partners) thực hiện.

Công trình văn hóa tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm như Trung tâm triển lãm quy hoạch đang được xây dựng dở dang. Dự án tọa lạc trên "đất vàng" của Thủ Thiêm, được khởi công từ năm 2013 với vốn đầu tư khoảng 800 tỷ đồng. Mặc dù dự kiến hoàn thành vào năm 2015 nhưng sau đó dự án được dời sang năm 2016 và đến nay vẫn chưa hoàn thành. TPHCM có kế hoạch khởi công trở lại dự án này vào tháng 7 năm nay.

Một công trình văn hóa nổi bật khác không thể không nhắc đến ở Khu đô thị Thủ Thiêm là Nhà thờ, tu viện Hội dòng Mến Thánh giá Thủ Thiêm có giá trị lịch sử với hơn 150 năm. Công trình này nằm trong khu chức năng 2A, sát bờ sông Sài Gòn, diện tích khoảng 4ha.

Đình An Khánh - ngôi đình cổ nhất ở vùng đất Thủ Thiêm có tuổi đời khoảng 300 năm cũng vừa được phục dựng sau gần một năm thi công. Ngôi đình được xây lại cạnh vị trí cũ với diện tích khoảng 1.200m2, sau khi bị di dời từ năm 2014.