Mua một, bán mười
Gom được 2 tấn rau cải xanh với giá 3.000 đồng/kg từ vườn của bà Nguyễn Thị Hoa, ở phường Tân Chánh Hiệp, quận 12, chị Hồ Thị Kỷ, tiểu thương chuyên bỏ mối rau quả ở chợ Bình Điền, quận 8 khá hồ hởi. Số rau cải xanh, sau khi được đưa từ vườn rau ra chợ đầu mối Bình Điền (nằm cách vườn rau của bà Hoa hơn 6km), được chị Kỷ bỏ mối lại với giá 6.000 đồng/kg. Tuy nhiên, giá của mỗi mớ rau cải không chỉ dừng lại ở đây khi các tiểu thương lấy về bán lẻ ở các chợ quận huyện hoặc bán lại cho các xe đẩy và chợ tạm. Tùy theo người bán và tùy theo chợ, mỗi kg rau cải xanh này được đẩy lên 8.000-10.000 đồng. Khoảng 6 giờ sáng 10/6, sau khi mua lại rau tại quầy của chị Kỷ, bà Hoàng Thị Bảy, tiểu thương ngành hàng rau, đem về chợ Tân Mỹ, quận 7 bán lại với giá 9.000 đồng/kg.
Dù trồng gần 1 ha rau muống nhưng ông Trương Văn Năm (48 tuổi), nông dân tại Ngã Ba Giồng, xã Xuân Thới, huyện Hóc Môn, TPHCM cho biết, đến mùa thu hoạch lời không đáng là bao. Sáng ngày 10/6, hai thương lái đã đến tận ruộng để hỏi mua và đề nghị ông Năm bán giá 3.000 đồng/kg. Sau khi gom được 1 tấn rau, một thương lái “phân phối” ra các chợ truyền thống với giá 6.000 đồng/kg. “Do không có đơn vị bao tiêu đầu ra nên mọi hoạt động mua bán tại ruộng đều do thương lái bao tiêu. Mỗi kg rau chúng tôi chỉ lãi 1.000 đồng”- ông Năm kể.
Còn chị Nguyễn Thị Lan, 36 tuổi, ngụ huyện Hóc Môn trồng gần 1 ha mướp đắng do có hợp đồng với thương lái bao tiêu, mức giá bán ra chỉ được 5.000 đồng/kg. “Ngoài chợ và siêu thị họ bán tới 10.000 đồng/kg thấy mà thèm nhưng mình không hưởng được giá đó vì đã ký với thương lái”- chị Lan chia sẻ.
Tại chợ đầu mối nông sản Thủ Đức, mỗi đêm có hàng trăm tấn rau, củ, quả tập kết về đây. Ngoài thực phẩm “xịn”, các loại rau củ thải loại do để qua ngày hoặc hư hỏng trong quá trình vận chuyển được bán lại giá rất “bèo”. Tuy nhiên, khi về chợ truyền thống, số “hàng thải” này cũng bị đẩy giá lên cao.
Theo chân một người quen buôn bán rau củ tại chợ Phạm Văn Hai, quận Tân Bình đến lấy hàng ở chợ nông sản Thủ Đức mới thấy việc “mua một bán mười” của các tiểu thương. Mặt hàng khoai tây người này lấy ở chợ Thủ Đức với giá hàng đẹp là 12.000 đồng/kg nhưng khi bán ra ở chợ Phạm Văn Hai có giá 25.000 đồng/kg. Cà chua và bí đao lấy ở chợ Thủ Đức được tính với giá sỉ 8 nghìn đồng/kg nhưng hai mặt hàng này bán ở chợ Phạm Văn Hai đều có giá tới 16.000 đồng/kg.
Khi được hỏi vì sao giá các mặt hàng lại cao như vậy, bà Nguyễn Thị Nghĩa, tiểu thương bán rau củ ở đây cho rằng tính giá vậy để trừ hao hụt, giá xăng càng ngày càng lên, tiền xăng xe vận chuyển kể ra tăng thêm một khoản khá lớn. Đó là chưa kể giá điện cũng tăng, trừ phí hao hụt, hàng hoá hư hỏng cũng đâu có lời nhiều?!
Không chỉ rau củ bị làm giá, giá thịt, giá gia cầm cũng trong tình trạng tương tự. Cụ thể, giá gà trắng công nghiệp bán ra tại các chợ cũng tăng hơn gấp ba so với ở chợ đầu mối Bình Điền. Ông Mạnh Hà, chủ trại gà trắng công nghiệp ở Bình Dương cho biết, ông bán cho các lò mổ giá 22.000 đồng/kg nhưng khi gà này ra chợ đầu mối đã lên 37.000 đồng/kg. Từ chợ đầu mối Bình Điền về chợ lẻ lên 51.000 đồng/kg.
Nông dân, người tiêu dùng chịu thiệt
Không có lối ra, nhiều người dân chăn nuôi, trồng trọt biết phải chịu cảnh tiểu thương ép giá nhưng đành... bất lực.
Chị Trần Thị Hằng, Trường Cao đẳng Phát thanh – Truyền hình II cho biết ở các chợ lẻ người ta thích nói giá thực phẩm bao nhiêu cũng được. “Có lúc hôm nay mua bó rau muống 5.000 đồng nhưng mai ghé mua lại lên 8.000 mà không rõ vì sao”- chị Hằng nói và cho biết do giá cả các loại thực phẩm qua nhiều tầng nấc trung gian, mỗi nơi đẩy lên một chút nên đến tay người tiêu dùng cao chót vót, không ai kiểm soát.
Ông Đào Sỹ Long, Phó ban quản lý chợ Tân Định cho biết, việc bán giá cao hơn giá gốc bởi các tiểu thương còn trừ các khoản chi phí khác như xăng xe vận chuyển, giá cước, giá thuê mặt bằng và trường hợp bán không được, thực phẩm hư hỏng phải bù khoản này sang khoản khác. Tuy nhiên, theo ông Long nói như thế không phải là cứ tăng giá thoải mái mà cần thống nhất một mức giá ổn định, không quá chênh lệch với giá gốc tại vườn. “Phía ban quản lý cũng sẽ tăng cường theo dõi chặt chẽ hơn về mức giá cũng như chất lượng sản phẩm để không làm mất quyền lợi của người tiêu dùng”- ông Long nói. Còn theo bà Đào Thị Hương Lan - Giám đốc Sở Tài chính TPHCM thì có hiện tượng đẩy giá cao khi hàng hóa ra chợ truyền thống. Tuy nhiên theo bà Lan, giá hàng hóa tại chợ truyền thống được điều tiết theo quy luật cung cầu của thị trường và nếu cố tình làm giá thì sẽ cử đoàn kiểm tra xử lý.
Ông Trương Văn Năm cho biết mình bán bó rau cải 3.000 đồng nhưng tích tắc sau ra chợ thử mua thì đã lên 10.000 đồng.
“Cứ buôn bán qua tầng nấc trung gian như vậy, mỗi nơi lời một ít thì người nghèo và nông dân chúng tôi gánh khổ mà thôi”- ông Năm than.
