Xuất khẩu hàng dệt may (HDM) của Việt Nam đang tiếp cận dần đến thời điểm vừa mừng vừa lo. Mừng vì VN vừa thoả thuận được với EU, Canada từ 1/1/2005, HDM của VN sẽ không còn chịu hạn ngạch nữa..... Lo vì cũng từ thời điểm này, nội bộ các nước thuộc WTO cũng xoá bỏ hạn ngạch, cơ chế này sẽ khiến tất cả các nước ngoài WTO xuất khẩu HDM rơi vào khả năng mất khách hàng, mất thị phần rất lớn. Xuất khẩu HDM của Việt Nam sẽ ra sao?
Phải bước qua cơ chế cũ
Theo Bộ Thương mại, trong năm 2004, tổng kim ngạch xuất khẩu HDM đạt khoảng 4,3-4,35 tỷ USD. Trong đó, xuất khẩu HDM vào thị trường Mỹ đã đạt hơn 2,3 tỷ USD, vào thị trường EU đạt hơn 700 triệu USD, tăng 39% so với kế hoạch. Tốc độ tăng trưởng của HDM vào thị trường Mỹ rất lớn và liên tục tăng Tuy nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, từ 1/1/2005 tới đây mới thực sự là thách thức đối với các doanh nghiệp xuất khẩu HDM của Việt Nam. Vì hạn ngạch (quota) HDM sẽ bị xoá bỏ hoàn toàn đối với các nước thành viên Tổ chức Thương mại thế giới (WTO). Đây là thuận lợi rất lớn đối với các nước thuộc WTO nhưng lại là thách thức đối với các nước ngoài tổ chức này, trong đó có Việt Nam.
Thứ trưởng Bộ Thương mại Lê Danh Vĩnh cho biết: WTO tháo bỏ hạn ngạch dệt may là một bất lợi đối với xuất khẩu HDM của Việt Nam, vì các nhà nhập khẩu sẽ di chuyển đơn đặt hàng đến những nhà cung cấp ổn định ở các nước xuất khẩu không bị áp đặt hạn ngạch. Điều này cũng có nghĩa nhịp độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu HDM của nước ta sang các thị trường truyền thống khó có thể duy trì như hiện tại.
Xuất khẩu HDM có vượt được “vũ môn”?
| Ảnh: Nguyên Vũ |
Mục tiêu xuất khẩu HDM trong năm 2005 đạt 5 tỷ USD, tăng 18% so với năm 2004 là mục tiêu rất cao. Bộ Thương mại đặt ra mục tiêu này dựa trên dự báo: tình hình thương mại thế giới tiếp tục tăng trưởng khá, đồng Euro và Yên giảm giá, EU và Canada cam kết xoá bỏ hạn ngạch dệt may. Tuy nhiên, 5 tỷ USD là một mục tiêu rất thách thức bởi: Giá trị kim ngạch xuất khẩu của HDM xuất vào các nước có hạn ngạch vẫn chiếm đến 70 % tổng kim ngạch xuất khẩu HDM năm 2004. Tỷ trọng này sẽ giảm nhiều so với năm 2005 khi mà WTO chính thức bỏ cơ chế hạn ngạch; Mức độ cạnh tranh trên thương trường giai đoạn hội nhập sâu là rất khốc liệt, trong khi chất lượng, mẫu mã, giá thành sản phẩm HDM của nhiều chủng loại HDM của Việt Nam vẫn chưa thực sự trở thành lợi thế trong xuất khẩu. Với thị trường Mỹ, Thứ trưởng Lê Danh Vĩnh nhận định, triển vọng xuất khẩu HDM của Việt Nam còn rất lớn, vì xuất khẩu các cat nóng sang thị trường Mỹ vẫn là thế mạnh của DN Việt Nam. Bên cạnh đó, HDM của Việt Nam vào Mỹ cũng sẽ không bị ảnh hưởng nhiều bởi nguy cơ Mỹ áp đặt các biện pháp tự vệ đối với hàng dệt may xuất khẩu từ Trung Quốc.
Một số cơ quan nghiên cứu về thương mại cho rằng, để tránh rơi vào tình trạng hụt hơi, lạc hậu, ngành dệt may phải tạo được sản phẩm có giá trị bảo vệ môi trường, chống bán phá giá…. Ngoài ra phải liên doanh liên kết với nhiều nước trong khu vực để được cung cấp nguyên liệu, mẫu mốt mới, xúc tiến thương mại...trước khi Việt Nam chính thức gia nhập WTO, dự kiến vào cuối năm 2005.