Ngày 3/11, Viện Nghiên cứu biến đổi khí hậu, Trường ĐH Cần Thơ phối hợp với Tổ chức Friedrich Naumann Việt Nam (FNF) và Liên hiệp các tổ chức hữu nghị TP Cần Thơ tổ chức hội thảo “Phát triển đô thị bền vững thích ứng biến đổi khí hậu” tại Cần Thơ.
Bà Nguyễn Kim Hoàng (Cơ quan Hợp tác phát triển Đức, nguyên Trưởng phòng Hạ tầng kỹ thuật - Sở Xây dựng Cần Thơ) cho biết, Cần Thơ được đánh giá là khu vực bị tác động nặng nề trong các khu vực gánh chịu hậu quả do biến đổi khí hậu (BĐKH) và nước biển dâng.
Các đô thị thuộc ĐBSCL có địa hình bằng phẳng, cao độ thấp so với mực nước của các sông rạch, vì vậy khó khăn cho việc thoát nước. Trong khi đó, hệ thống thoát nước hiện hữu của các đô thị trong vùng nhìn chung chưa đảm bảo cho việc thoát nước mặt và nước thải.
Theo bà Hoàng, những khó khăn của Cần Thơ hiện nay bên cạnh tác động của BĐKH và nước biển dâng thì hệ thống công trình thoát nước còn hạn chế; áp lực của quá trình đô thị hóa và thay đổi bề mặt đô thị; lấn chiếm kênh rạch, vứt rác thải xuống cống; những bất cập trong công tác quản lý thoát nước, quản lý đầu tư xây dựng các công trình giao thông; chưa có bộ cơ sở dữ liệu hạ tầng thoát nước đô thị thể hiện đầy đủ về hiện trạng mạng lưới, cao độ nền của toàn TP.
 |
Triều cường gây ngập lụt nhiều tuyến đường ở Cần Thơ vừa qua. Ảnh: Cảnh Kỳ |
Đề xuất lập mạng lưới cộng tác viên cảnh báo ngập lụt
PGS.TS Lê Anh Tuấn (nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu BĐKH, Trường ĐH Cần Thơ) cho rằng, hiện nay có ý kiến đề xuất ứng dụng công nghệ thông tin để cảnh báo ngập lụt ở đô thị bằng cách dùng camera, bản đồ, máy bay không người lái để thông báo. Tuy nhiên, phương pháp này khá tốn kém mà hiệu quả mang lại không cao.
Theo ông Tuấn, một giải pháp khả thi hơn là xây dựng mạng lưới cộng tác viên (tương tự hệ thống cảnh báo giao thông trên sóng phát thanh) để thông báo tại chỗ. “Để có thể thông tin kịp thời tình hình ngập úng thì có thể dùng các phương tiện phổ biến như nhắn tin qua các ứng dụng, sóng radio. Người dân sẽ thông báo cụ thể vị trí họ đang đứng ngập sâu bao nhiêu thì sẽ chính xác hơn bất kỳ một phương tiện kỹ thuật nào” - ông Tuấn nói.
Theo ông Võ Minh Cảnh - Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Xã hội TP Cần Thơ, vấn đề ngập lụt đô thị có nhiều nguyên nhân như triều cường; hệ thống cống thoát nước ở trung tâm đô thị cũ, chưa đồng bộ; mưa. Khi 3 yếu tố này kết hợp cùng lúc thì tình trạng ngập sẽ nặng nề hơn. TP có nhiều dự án, trong đó dự án nâng cấp đô thị, xây dựng hệ thống đê bao, cống ngăn triều, tuy nhiên, các dự án này chưa đồng bộ.
Ngập lụt ở Cần Thơ thường xảy ra vào mùa nước nổi (tháng 9, 10, 11), dịp rằm và cuối tháng Âm lịch), thời gian ngập khoảng vài giờ, cả năm ngập khoảng 40- 50 giờ. Vì vậy, cần sử dụng hệ thống thông minh cảnh báo các tuyến đường ngập, thời gian ngập; nghiên cứu điều chỉnh giờ học sinh đi học, cảnh báo giao thông… nhằm giảm thiểu các tác động của ngập lụt.
Quy hoạch cần tính tới cốt nền
Ông Nguyễn Thanh Tại - Viện trưởng Viện Quy hoạch xây dựng (Sở Xây dựng Cần Thơ) cho hay, TP đang đối mặt với tình trạng ngập lụt đô thị ngày càng nghiêm trọng. Trong đợt triều cường rằm tháng 9 Âm lịch vừa qua, mực nước cao nhất đã lên tới 2,27m (vượt báo động III là 0,27m), gây ngập sâu nhiều khu vực nội ô. Điều này dẫn đến việc thực hiện các đồ án quy hoạch cũng như xây dựng phát triển đô thị cũng phải tính tới yếu tố cốt nền.
“Như khu vực trung tâm quận Ninh Kiều và một phần quận Bình Thủy có dự án của Ban Quản lý ODA với các đê bao, cống ngăn triều, cơ bản cốt nền không cần tôn cao, ảnh hưởng tới môi trường cũng như nguồn lực xã hội. Các khu vực còn lại phải tính tới câu chuyện thoát lũ và xây dựng” – ông Tại nói.
