Định nghĩa lại chuẩn an toàn pin Lithium
Giữa thời đại xe điện, pin năng lượng và thiết bị thông minh phủ sóng toàn cầu, nguy cơ cháy nổ từ pin Lithium-Ion đã trở thành “cơn ác mộng” của nhân loại. Những vụ cháy xe điện, nổ pin sạc, kho lưu trữ năng lượng tan tành… liên tiếp xảy ra ở Hà Nội và khắp nơi trên thế giới, cho thấy một sự thật: ngành phòng cháy chữa cháy (PCCC) vẫn chưa tìm ra lời giải triệt để.
Trong bối cảnh đó, Việt Nam bất ngờ góp một dấu mốc vào ngày 25/10/2025, Công ty Cổ phần Đầu tư Khoa học Công nghệ SOLUNI công bố kết quả thử nghiệm cho thấy sản phẩm FireThief – chất chữa cháy gốc nước hệ dị thể có thể dập tắt hoàn toàn đám cháy pin Lithium chỉ trong 8–11 giây và ngăn ngọn lửa tái bùng phát!
Với pin Lithium, khi phản ứng dây chuyền thermal runaway khởi phát, ngọn lửa có thể đạt tới 1000°C và tiếp tục tự duy trì dù đã tách nguồn nhiệt. Trong khi các công nghệ chữa cháy truyền thống như CO₂, bọt hay bột khô đều “bất lực”, FireThief lại có thể dập tắt tận gốc.
Bí mật nằm ở công nghệ hệ dị thể đa khoáng – một sáng tạo hoàn toàn mới. Theo thông cáo của SOLUNI, dung dịch này vừa làm mát cực nhanh, vừa tạo lớp màng khoáng chịu nhiệt bao bọc lõi pin, cách ly hoàn toàn khỏi oxy và ngăn hai điện cực tiếp xúc – hai điều kiện tiên quyết để lửa tiếp tục cháy. Khi quá trình này diễn ra, ngọn lửa bị “nghẹt thở” từ bên trong.
“Đây không chỉ là một sản phẩm, mà là một chuẩn mực an toàn mới cho xã hội. Chúng tôi muốn mang đến giải pháp công nghệ vừa hiệu quả, vừa thân thiện môi trường – không chứa các hóa chất PFAS/PFOS gây ô nhiễm vĩnh cửu như nhiều chất chữa cháy hiện nay”, đại diện SOLUNI chia sẻ.
Các thử nghiệm nội bộ của SOLUNI và Công ty T-FIRE cho thấy, bình chữa cháy FireThief FT6 (6L) đáp ứng tiêu chuẩn Hà Lan NTA 8133:2021 dành cho đám cháy pin Lithium, đồng thời vượt qua các bài kiểm định về cháy rắn (1A, 21B) và cháy dầu ăn (5F).
Không dừng ở hiệu năng, SOLUNI còn đi tiên phong khi ban hành Tiêu chuẩn Cơ sở TCCS 01:2025/SOL - một bước tự nguyện hiếm thấy trong ngành, nhằm đảm bảo mọi lô sản xuất đều duy trì được chất lượng, độ ổn định và an toàn môi trường.
Tất cả các chỉ tiêu kiểm nghiệm – từ độ pH 7,8 trung tính, khối lượng riêng 1,043 g/mL, đến nồng độ kim loại nặng đều đạt chuẩn QCVN 07:2009/BTNMT.
Trong một thị trường PCCC vốn phụ thuộc nhiều vào công nghệ nhập khẩu, sự xuất hiện của FireThief như một “phát minh bản địa” đặt nền móng cho công nghiệp chữa cháy xanh tại Việt Nam.
Câu chuyện của những người bền bỉ với “lửa”
“Chúng tôi bắt đầu từ con số 0, chỉ với một ý tưởng nhỏ: làm sao để dập được ngọn lửa pin Lithium mà không gây độc hại.” Trong cuộc trò chuyện, TS. Hương Trần Phương Nam – Giám đốc Ban Công nghệ SOLUNI – nhớ lại hành trình 6 năm ròng rã nghiên cứu dung dịch FireThief.
Ông kể, ngay từ năm 2019, nhóm đã bắt đầu ấp ủ dự án này. Nhưng để tạo ra một dung dịch vừa ổn định, vừa có khả năng dập cháy ở 1000°C lại là câu chuyện gian nan ngoài sức tưởng tượng.
“Mỗi lần thay đổi công thức, chúng tôi phải tính lại toàn bộ công suất dập cháy. Có khi chỉ một thành phần thay đổi nhỏ cũng khiến cả hệ phản ứng thất bại,” ông Nam nói. “Nhưng chúng tôi tin rằng, chỉ có sự kiên trì mới dẫn đến thành công thực sự.”
Khác với các hệ độc thể (single-phase) vốn được sử dụng phổ biến trong chữa cháy, FireThief hoạt động theo nguyên lý “hệ dị thể” gồm nhiều pha vật chất cùng tồn tại, tương tác để ổn định lẫn nhau.
“Đó là điểm đột phá,” TS. Nam nhấn mạnh. “Ở nhiệt độ cháy pin từ 800–1000°C, các vật liệu thông thường đều phân hủy. Nhưng hệ khoáng của chúng tôi vẫn bền vững, tạo lớp màng ngăn tuyệt đối giữa hai cực pin. Khi đó, dòng điện bị chặn, nhiệt sinh ra bị triệt tiêu, và ngọn lửa bị cô lập hoàn toàn.”
Câu chuyện FireThief vì thế không chỉ là câu chuyện kỹ thuật, mà là hành trình chứng minh rằng trí tuệ Việt Nam có thể đứng ngang hàng thế giới.
“Trên thế giới, nhiều hãng lớn vẫn đang tìm cách dập cháy pin Lithium với chi phí thấp. Chúng tôi chọn hướng đi ngược lại, tạo ra hiệu quả cao nhất với chi phí hợp lý nhất,” ông Nam nói. “Điều quan trọng không phải là thương mại, mà là sự an toàn cho người dân.”
Với công ty, thành công của FireThief không dừng ở những con số thử nghiệm.
“Khi chúng tôi thấy ngọn lửa pin tắt hẳn sau vài giây, không cháy lại – đó là khoảnh khắc hạnh phúc nhất. Bao năm nghiên cứu, thất bại, chi phí, công sức, tất cả gói lại trong 8 giây ấy.”
Trong tương lai gần, SOLUNI dự kiến thương mại hóa FireThief trong nước trước năm 2026, hướng tới phổ cập tại các khu dân cư, gara xe điện, trung tâm lưu trữ năng lượng – những “điểm nóng” mới của rủi ro cháy nổ. Công ty cũng đang đàm phán với các đối tác quốc tế để xuất khẩu công nghệ, đặt mục tiêu đưa Việt Nam trở thành trung tâm sáng chế công nghệ PCCC xanh của khu vực.
“Chúng tôi không muốn chỉ tạo ra một sản phẩm chữa cháy mà là một lời hứa về sự an toàn để con người có thể sống bình an hơn trong kỷ nguyên điện hoá”, TS. Hương Trần Phương Nam, Giám đốc Ban Công nghệ SOLUNI.
Theo dữ liệu của Motorcycles Data, nửa đầu 2025, thị trường Việt tiêu thụ khoảng 209.000 xe máy điện mới, tăng khoảng 99,2% so với cùng kỳ 2024. Dẫn đầu doanh số toàn cầu là thị trường Trung Quốc với hơn 3,2 triệu chiếc. Ấn Độ xếp kế tiếp với hơn 657.000 xe bán ra.
Theo thống kê của Bộ Công thương, chỉ tính đến cuối 2023, Việt Nam có hơn 3 triệu xe máy điện và xe đạp điện lưu hành (con số thực tế có thể lớn hơn vì thông qua đường nhập tiểu ngạch từ Trung Quốc). Dự báo, với tốc độ tăng trưởng nhanh, khoảng 30-35% mỗi năm, đến năm 2030 nước ta sẽ có khoảng 50% người dân sử dụng xe điện, hướng tới 100% người dân sử dụng xe điện vào năm 2050.
Hiện tại, khảo sát thị trường xe điện ở Việt Nam cho thấy, hoạt động kinh doanh xe đạp, xe máy điện rất phổ biến. Trong đó, các loại xe đạp, xe máy điện của Trung Quốc đang chiếm phần lớn thị phần, doanh số. Nhưng chất lượng và mức độ an toàn đang gần như thả nổi, vì Việt Nam chưa có bộ tiêu chuẩn, quy trình quản lý pin xe điện cũng như dụng cụ sạc.
