Bài báo “Nộp tiền sử dụng đất theo giá tại thời điểm cấp sổ đỏ” trên TPCN số 1 đã gây được sự chú ý của nhiều bạn đọc. Xung quanh việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và nộp tiền sử dụng đất đang rất được bạn đọc quan tâm, chúng tôi tiếp tục trao đổi với ông Đặng Hùng Võ, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (Bộ TN&MT), người luôn có những ý kiến thẳng thắn và sắc sảo về vấn đề này.
Quyết tâm hoàn thành việc cấp GCNQSDĐ (dưới đây xin dùng cách gọi phổ biến là sổ đỏ) trong năm 2005 là một chủ trương lớn của Nhà nước. Thế nhưng, trong thực tế, nhiều sổ đỏ đã làm xong trước hàng tháng, thậm chí hàng năm mới được giao đến tay người dân.
- Thưa, ông có biết thực tế này không và lý do vì sao lại như vậy?
- Chúng tôi có biết. Nó xuất hiện chủ yếu ở Hà Nội. Thời gian vừa rồi Hà Nội đã cấp được nhiều GCNQSDĐ, nhưng cũng còn nhiều nơi, đặc biệt là cấp quận, bị vướng khi cấp cho hộ gia đình cá nhân. Tình trạng sổ đỏ đã ký, giữ lại không cấp ngay cho dân còn khá phổ biến. Không chỉ một vài tháng đâu, theo phản ánh chúng tôi nhận được thì có những giấy bị giữ lại tới 3, 4 năm ! Chắc chắn trong thời gian tới, Bộ TN&MT sẽ phải làm việc với UBND TP Hà Nội để khắc phục tình trạng này.
- Ngoài việc hệ thống hành chính cồng kềnh, năng lực cán bộ kém, liệu có xảy ra chuyện cơ quan (cá nhân) cấp sổ đỏ đã cố tình “ngâm” lại để vòi vĩnh, bắt người dân phải “chạy” không, thưa ông?
- Cũng có nhiều nơi phản ảnh với chúng tôi về chuyện nhũng nhiễu, vòi vĩnh và tôi tin là nhân dân nói đúng. Nếu kiểm tra, thanh tra phát hiện thấy sai phạm chúng ta cần phải “làm” thật nghiêm để làm gương và sẽ không có bất cứ sự nương nhẹ nào.
- Ngoài nhũng nhiễu, vòi vĩnh, liệu có xảy ra trường hợp cơ quan cấp sổ đỏ “vô tình” (cố ý) giữ lại, đợi giá đất thay đổi (tăng) mới trả cho dân để sau đó thu được nhiều tiền SDĐ hơn không, thưa ông ?
- Tôi cho rằng, cũng có những người quản lý có quan điểm như thế, đó là tận thu cho Nhà nước. Động cơ “trong sáng” thôi, nhưng có một điều quan trọng hơn là chúng ta phải đảm bảo quyền lợi cho người dân ! Quan điểm của Bộ TN&MT là tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho người dân. Bắt dân đóng góp nhiều trong tình hình hiện nay không phải là tốt đâu!
- Thưa ông, cơ quan địa chính giao giấy chậm, còn cơ quan thuế cứ “đè” giấy mà thu, lại không có thông báo, quy định rõ ràng. Ví như quyết định 118/2004 QĐ - UB của Hà Nội điều chỉnh tạm thời khung giá đất, nâng hệ số K từ 0,5 lên 1,8 áp dụng từ ngày 1/7/2004, nhưng đến ngày 04/8/2004 Phó Chủ tịch UBND TP Lê Quý Đôn mới ký văn bản. Những việc “đã rồi” như vậy, khiến người nộp tiền SDĐ bị thiệt thòi trong lúc giao thời thì nên giải quyết như thế nào, thưa ông ?
- Tại thời điểm ranh giới giữa các luật và nghị định, quy định chúng ta phải thực hiện theo nguyên tắc : những trường hợp có lợi cho dân thì phải hồi tố (trả lại tiền) và những trường hợp không có lợi cho dân thì chúng ta không được hồi tố. Đấy là nguyên tắc vẫn được áp dụng từ xưa đến nay. Trong Nghị định 198/2004/NĐ-CP “Về thu tiền sử dụng đất” của Chính phủ, ban hành ngày 3/12/2004, quy định, với những người nợ tiền SDĐ sẽ được tính nghĩa vụ tài chính tại thời điểm cấp GCNQSDĐ là một điều chỉnh về hồi tố rất quyết liệt. Tóm lại, những gì Nhà nước có thể xử lý mà có lợi cho người dân, đặc biệt là những người tích cực thực hiện pháp luật thì chúng ta phải ủng hộ và bảo vệ.
- Theo quy định, giá đất phải được công bố vào ngày 1/1 hàng năm và có giá trị trong cả năm tài chính đó. Việc năm 2004 Hà Nội điều chỉnh hệ số K vào thời điểm giữa năm (1/7) có đúng luật hay không, thưa ông?
- Cái này Hà Nội làm trước khi Luật đất đai mới có hiệu lực, nghĩa là theo quy định cũ: các tỉnh, TP trực thuộc trung ương được tự thay đổi hệ số K cho phù hợp với tình hình thực tế. Về nguyên tắc, thay đổi hệ số K là Hà Nội có quyền và đúng luật. Còn thời điểm tăng hệ số K lúc nào cho phù hợp, hệ số K thay đổi bao nhiêu cho đúng với sự cho phép của chính phủ v.v... lại là chuyện khác.
- Quan điểm của Cục Công sản với những trường hợp thu thừa tiền đất của dân do thời điểm thu và do chênh lệch hệ số K thì phải trả lại cho dân. Quan điểm của ông thế nào?
- Tôi cũng có chung quan điểm như vậy. Cái gì thu thừa của dân thì phải trả lại cho dân.
- Nghĩa là không phải lúc nào cũng áp dụng những nguyên tắc tài chính cứng nhắc, để tránh tình trạng “người tích cực bị thiệt, người chậm nộp (hoặc cố tình chậm nộp) thì lại được lợi” còn khá phổ biến như hiện nay, thưa ông ?
- Đúng thế. Làm sao tạo được sự công bằng trong xã hội thì mới khuyến khích được người tích cực thực hiện pháp luật và mang đến sự ổn định về tư tưởng. Việc này những người xây dựng pháp luật cần phải đặc biệt chú ý. Luật pháp không đảm bảo được sự công bằng thì dân sẽ thiếu tin tưởng vào lãnh đạo và dẫn đến rối chỗ này, chỗ kia. Cống Vị có ý kiến khiếu nại cũng là vì chuyện ấy chứ đâu!
- Có một thực tế, nộp tiền vào nhà nước thì dễ, rút tiền ra lại rất khó. Theo ông, cụ thể là cơ quan nào phải đứng ra giải quyết vấn đề này với dân và trong thời hạn bao lâu ?
- Biện pháp thế nào phải do Bộ Tài chính đưa ra, vì Bộ Tài chính nắm tất cả các cơ chế thu và nguồn thu. Qua một vài lần trao đổi với chúng tôi, về nguyên tắc Bộ Tài chính thấy việc trả lại tiền cho những trường hợp thu thừa cũng hợp lý thôi, nhưng cơ chế trả lại và biện pháp trả lại như thế nào, còn có nhiều cái phức tạp. Tôi cũng chia sẻ với Bộ Tài chính, xác định cơ chế là công việc khá phức tạp, như anh nói nộp vào thì dễ, nhưng rút ra thì khó. Những chính sách mà Chính phủ tiếp tục đưa ra thảo luận trong tương lai để đảm bảo quyền lợi cho dân thì Bộ TN&MT sẵn sàng đóng góp, để động viên những người tích cực. Quan điểm của chúng tôi rất rõ ràng : Mục tiêu của chúng ta là cấp GCNQSDĐ chứ không phải tăng nguồn thu từ việc cấp giấy.
- Khi nào chúng ta sẽ hoàn thành việc cấp sổ đỏ, thưa ông?
- Đại đa số sẽ hoàn thành trong năm 2005. Những gì còn lại sẽ phải xử lý nốt trong năm 2006. Bởi vì Nghị định 181 quy định từ 1/1/2007 mỗi thửa đất đều phải có sổ đỏ và mọi giao dịch về bất động sản đều phải thực hiện trên sổ đỏ.
- Thưa ông, nhìn xa hơn một chút, sau khi chúng ta hoàn thành cấp sổ đỏ, việc tiếp theo sẽ là gì ?
- Hiện nay có một việc mà chúng tôi rất quan tâm, tuy không nằm trong phần chuẩn bị của Bộ TN&MT. Đó là luật thuế sử dụng đất. Luật này rất quan trọng, chống được đầu cơ đất hay không là nhờ vào đây. Xin đơn cử kinh nghiệm ở một số nước: giá mua, bán đất rất rẻ, nhưng ôm nó xong thì không phải ai cũng đủ lực mà trả tiền thuế SDĐ (rất cao). Điều này làm tăng trách nhiệm của người SDĐ, làm sao cho có hiệu quả. Luật thuế này mà ra đời sẽ tác động lớn tới thị trường bất động sản. Nó sẽ có sức công phá rất mạnh vào phần èo uột, phần bất chính của thị trường này. Nếu luật thuế SDĐ mà tốt và hợp lý thì chắc chắn chúng ta còn có một thị trường bất động sản lành mạnh.
- Xin cảm ơn ông.