1. Nicotine:
Nicotine là một chất gây nghiện có trong thuốc lá. Theo các tài liệu, nicotine được hấp thụ vào máu và ảnh hưởng đến não bộ trong khoảng 10 giây sau khi hút vào. Khi Nicotine trong khói thuốc gắn kết thụ thể Nicotine trên các tế bào thần kinh tại “trung tâm thưởng” ở hệ viền não bộ, các hóa chất trung gian dẫn truyền thần kinh được phóng thích gây ra một loạt các phản ứng hóa học tạo ra nhiều tác động tâm thần kinh như cảm giác sảng khoái, vui vẻ, tăng họat động nhận thức. Tuy nhiên cảm giác đó sẽ mau qua đi sau vài phút.
Khi nồng độ Nicotine trong cơ thể giảm xuống, người hút thuốc sẽ cảm thấy bứt rứt, căng thẳng; không tập trung được; buồn bã, lo lắng; rối lọan giấc ngủ. Vì vậy để có sự thoải mái, người hút thuốc phải hút điếu thuốc tiếp theo và tạo ra một vòng xoắn trong hút thuốc lá. Nicotine, khi vào trong máu làm tăng nhịp tim và huyết áp do kích thích giải phóng hóc-môn như adrênalin và làm hẹp mạch máu.
Adrênalin làm tăng nhịp tim, tăng huyết áp và làm giảm lưu thông máu. Ngoài ra khi Nicotine vào máu, ngăn giải phóng insulin từ tuỵ. Hormone này có vai trò loại bỏ đường thừa trong máu. Vì vậy người hút thuốc rơi vào tình trạng đường máu cao hơn bình thường.
Nicotine cũng có cơ chế tác động đến não bộ như một số chất gây nghiện khác như cocain, amphetamine mặc dù ở mức độ thấp hơn. Ở những người sử dụng thuốc lá, Nicotine được tìm thấy ở tất cả các cơ quan, bộ phận trong cơ thể và trong cả sữa mẹ. Đối với những người hút trên 15 điếu thuốc một ngày, nồng độ Nicotine trong máu luôn ở mức cao làm cho việc cai thuốc trở lên khó khăn hơn rất nhiều.
2. Carbon monoxide (khí CO):
Khí CO có nồng độ cao trong khói thuốc lá và sẽ được hấp thụ vào máu, gắn với hemoglobin với ái lực mạnh hơn 210 lần oxy. Khí CO đi nhanh vào máu và chiếm chỗ của oxy trên hồng cầu. Ái lực của CO mạnh gấp 210 lần so với oxy và như thế sau hút thuốc lá, một lượng hồng cầu trong máu tạm thời mất chức năng vận chuyển oxy. Vì vậy làm giảm lượng oxy trong máu, góp phần hình thành các mảng xơ vữa động mạch và ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và điều chỉnh cơ thể, liên quan đến bệnh tim, đột quỵ và các vấn đề tuần hoàn khác.
3. Các phân tử nhỏ trong khói thuốc lá:
Khói thuốc lá chứa nhiều chất kích thích dạng khí hoặc dạng hạt nhỏ. Các chất kích thích này gây nên các thay đổi cấu trúc của niêm mạc phế quản dẫn đến tăng sinh các tuyến phế quản, các tế bào tiết nhầy và làm mất các tế bào có lông chuyển. Các thay đổi này làm tăng tiết nhày và giảm hiệu quả thanh lọc của thảm nhày - lông chuyển. Phần lớn các thay đổi này có thể hồi phục được khi ngừng hút thuốc.
4. Các chất gây ung thư:
Trong khói thuốc lá có khoảng 70 chất có tính chất gây ung thư như Hắc ín, Benzene hay các Nitrosamines.
Hắc ín (Tar): Nhựa thuốc lá là sự tập hợp tên của hàng ngàn chất hoá học và phụ gia, được tạo thành chất lắng lại của khói thuốc có đặc điểm dính và dầy. Nhựa thuốc lá là một trong những sản phẩm phụ nguy hiểm nhất của khói thuốc lá, chứa rất nhiều chất gây ung thư. Khi khói thuốc được hít vào phổi, các chất nhựa lắng đọng và bám vào các khoang chứa khí của phổi. Sau một thời gian, các chỗ nhựa thuốc lá bám vào tạo thành ung thư và các bệnh về phổi.
Benzene: Là một chất sinh ung thư được tìm thấy trong khói của dầu khí hay trong thuốc trừ sâu bọ. Chất này có nồng độ rất cao trong khói thuốc lá, lượng benzene tác động đến con người từ khói thuốc lá chiếm một nửa lượng benzene xâm nhập vào con người từ tất cả các nguồn.
Nitrosamines: Là một chất gây ung thư rất mạnh có nhiều trong thuốc lá không khói, snuff và khói thuốc lá.
Các hóa chất này tác động lên tế bào bề mặt của đường hô hấp gây nên tình trạng viêm mạn tính, phá hủy tổ chức, biến đổi tế bào dẫn đến dị sản, loạn sản rồi ác tính hóa.
Hiện, các công ty thuốc lá tung ra thị trường những loại thuốc lá với tiêu đề “low tar” tức hàm lượng hắc ín thấp, hay “mild” và “light” tức loại thuốc lá nhẹ. Cách nói thuốc lá ở dạng “nhẹ”- light và mild thực ra có cùng hàm ý với “hàm lượng hắc ín thấp” - low tar. “Low tar” là thuật ngữ khoa học còn “mild” và “light tobacco” là thuật ngữ dùng trong tiếp thị.
Các loại thuốc lá này thu hút nhiều người hút thuốc lá lựa chọn vì nghĩ rằng loại này đỡ độc hại hơn các thuốc lá thông thường khác. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng sử dụng những sản phẩm thuốc lá đó không hạn chế được tác hại của thuốc lá với sức khoẻ vì khi những người hút sản phẩm thuốc lá nhẹ phải bù đắp bằng việc hít mạnh hơn và dài hơn.
Báo cáo của viện ung thư liên bang Hoa Kỳ đã kết luận rằng đây là chiến lược quảng cáo thuốc lá nhẹ nhằm làm giảm lo ngại cho người hút thuốc từ đó hạn chế việc cai thuốc lá ở những người hút thuốc.
