Chưa thấy mối liên hệ với Formosa?
Hơn trăm phóng viên của các cơ quan báo đài chờ đợi hơn 6 tiếng đồng hồ nhưng cuộc họp báo thông tin chính thức về hiện tượng cá chết hàng loạt ở Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) chiều qua chỉ diễn ra 6 phút.
20h tối qua, cuộc họp báo bắt đầu do Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân chủ trì. Cuộc họp diễn ra sau một cuộc họp trước đó kéo dài hơn 5 tiếng đồng hồ giữa Bộ TN-MT với các bộ, ngành, chuyên gia để nhận định, đánh giá, phân tích nguyên nhân cá chết hàng loạt từ Hà Tĩnh đến Quảng Bình.
Bắt đầu cuộc họp, Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân đọc thông tin chính thức từ phía Bộ về hiện tượng cá chết. Ông Nhân cho biết, ngày 27/4, Bộ chủ trì phối hợp với Bộ NN&PTNT, các bộ, ngành có liên quan, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, các cơ quan khoa học trong và ngoài nước, GS.TS Yashuwo Fukuyo, Đại học Tổng hợp Tokyo Nhật Bản để thảo luận về kết quả điều tra. Đây là cuộc họp đầu tiên giữa các nhà khoa học, các cơ quan quản lý ở trung ương và địa phương. Các cơ quan, nhà khoa học đã báo cáo kết quả nghiên cứu bước đầu, cho nhiều ý kiến xác đáng.
Các nhà khoa học và cơ quan quản lý thống nhất nhận định sơ bộ hai nhóm nguyên nhân. Một là do tác động của các độc tố hóa học thải ra từ họat động của con người trên đất liền và trên biển. Hai là do hiện tượng dị thường của tự nhiên kết hợp với tác động của con người tạo nên hiện tượng tảo nở hoa mà trên thế giới gọi là hiện tượng thủy triều đỏ.
 |
Sự kiện cá chết ở miền Trung thu hút sự quan tâm đặc biệt của báo chí trong và ngoài nước. Ảnh: Như Ý.
Thông báo cũng cho biết, đến thời điểm hiện nay, qua kiểm tra và thu nhập chứng cứ, chưa có bằng chứng để kết luận về mối quan hệ liên quan của Formosa và các nhà máy về hiện tượng cá chết hàng loạt. Qua kết quả từ cơ quan quản lý và các nhà khoa học chưa phát hiện thông số môi trường vượt quá quy định.
Để xác định rõ nguyên nhân cụ thể về hiện tượng cá chết hàng loạt và có các giải pháp ứng phó về lâu dài với các thảm họa tương tự, cần tổ chức nghiên cứu tập trung làm rõ 2 nhóm nguyên nhân và điều phối các cơ quan nghiên cứu khoa học để thực hiện các nghiên cứu nói trên. Nếu cần thiết, sẽ huy động các tổ chức khoa học quốc tế để kiểm chứng.
Cũng theo ông Nhân, trong thời gian sớm nhất, Bộ NN&PTNT sẽ cung cấp các kết quả phân tích các độc tố và sẽ đưa ra khuyến cáo về việc tiếp tục hoạt động đánh bắt, nuôi trồng và tiêu thụ hải sản. Các địa phương tổ chức quan trắc chất lượng nước biển ven bờ và có khuyến cáo về các hoạt động du lịch, tắm biển trên địa bàn.
 |
Thứ trưởng Bộ TN&MT Võ Tuấn Nhân tại cuộc họp.
Chưa thuyết phục
Theo PGS.TS Trần Hồng Côn, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên Hà Nội, nếu nguyên nhân là tảo đỏ thì đã phát hiện ngay được nhờ ảnh vệ tinh, trạm quan trắc và cả mắt thường.
Ông Côn cho biết, tảo đỏ là loại tảo trong tự nhiên, trong một điều kiện nào đó phát triển rầm rộ, tiết ra chất độc và giết sinh vật. Tảo đỏ gây ra nhiều hiện tượng cá chết hàng loạt ở một số nơi trên thế giới. Tuy nhiên, trong trường hợp cá chết ở miền Trung, nguyên nhân này không thể vì nếu cá chết ở diện rộng như thế thì tảo đỏ phải xuất hiện ở diện rộng và kéo dài, người dân, ảnh vệ tinh hay trạm quan trắc phát hiện được ngay.
Nhà khoa học này giữ quan điểm cho rằng, độc tố là nguyên nhân gây ra hiện tượng cá chết hàng loạt. Lượng độc được phát phải rất lớn và độc tính phải rất cao. Ông cho rằng, trong trường hợp này, nitrit và các biocide diệt sinh vật là nghi vấn số một.
Một chuyên gia giấu tên cho biết, kết luận mà Bộ TN-MT đưa ra chưa rõ ràng, không có thông tin gì mới. Việc kết luận do độc tố đã có trước đó trong cuộc họp của Bộ NN&PTNT với 4 địa phương vào chiều 23/4 ở Hà Tĩnh. Các mẫu cá, nước và trầm tích ở những vùng có hiện tượng cá chết cũng đã được lấy mẫu và phân tích một thời gian. Hiện tượng cá chết xảy ra đến nay là hơn 20 ngày. Vậy nếu kết luận là do độc tố thì với việc phân tích như thế phải chỉ ra được độc tố gì, có phát hiện ra cyanua, nitrit, kim loại nặng trong các mẫu nước, cá, trầm tích hay không?
Trong khi đó, theo Bộ Khoa học và Công nghệ, nhiều đơn vị đã và đang thực hiện phân tích mẫu cá chết như một số viện của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng 2, Viện Kiểm định an toàn vệ sinh thực phẩm quốc gia, Viện Môi trường Nông nghiệp.
Chiều 26/4 tại Bộ Khoa học và Công nghệ cũng tổ chức họp với các nhà khoa học thuộc nhiều lĩnh vực nuôi trồng thủy sản, môi trường, địa chất- địa vật lý biển, hóa học, cơ học, công nghệ vũ trụ, kiểm định an toàn vệ sinh thực phẩm, lọc hóa dầu, khai thác khoáng sản. Tại cuộc họp nhiều đơn vị nghiên cứu và quản lý của các bộ, ngành, địa phương cho biết đã tiến hành khảo sát, đánh giá và phân tích và đã đưa ra nhiều nhận định.
Các nhà khoa học và cơ quan quản lý thống nhất nhận định sơ bộ hai nhóm nguyên nhân. Một là do tác động của các độc tố hóa học thải ra từ hoạt động của con người trên đất liền và trên biển. Hai là do hiện tượng dị thường của tự nhiên kết hợp với tác động của con người tạo nên hiện tượng tảo nở hoa mà trên thế giới gọi là hiện tượng thủy triều đỏ.
Theo PGS.TS Trần Hồng Côn, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên Hà Nội, nếu nguyên nhân là tảo đỏ thì đã phát hiện ngay được nhờ ảnh vệ tinh, trạm quan trắc và cả mắt thường.
