Báo Tiền Phong ngày 27/10/2014 có bài “Không biết chữ, sao vẫn ký giấy bán nhà!?”, phản ánh: Năm 2011, sau khi bán hai lô đất được 300 triệu đồng, ông Nguyễn Công Hương (44 tuổi, trú tại tổ 5, TT Hà Lam, Thăng Bình) chuẩn bị cất căn nhà mới để ở, phụng dưỡng mẹ già và hương khói ông bà. Qua người quen, ông Hương tìm đến “bà thầy” Phan Thị Chín (thôn 5, xã Bình Dương, Thăng Bình).
Nhiều lần ông Hương đưa bà Chín về nhà làm lễ cúng, chi phí tiền cúng lên tới hàng chục triệu đồng. Thiếu tiền, ông Hương “ký” giấy nợ “thầy”, dù bản thân ông một chữ bẻ đôi không biết. Xây nhà xong, ông Hương đem giấy tờ nhà thế chấp ngân hàng vay 80 triệu đồng trả nợ. Bà Chín cho ông Hương vay 90 triệu đồng, để trả nợ và trả lãi ngân hàng, đồng thời yêu cầu giao giấy tờ nhà cho bà ta giữ.
Tuy nhiên, ông Hương không hề hay biết, mọi thủ tục hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền trên đất giữa ông và con trai bà Chín là Phan Xuân Tình (đứng tên giao dịch) đã được thực hiện từ lúc nào… Tháng 4/2013, ông Hương đến gặp bà Chín trả nợ 90 triệu đồng, để lấy lại giấy tờ nhà, bà Chín không đồng ý. Sau đó, bà Chín khởi kiện ông Hương ra TAND huyện Thăng Bình đòi giao nhà.
Ngày 29/9/2014, TAND huyện Thăng Bình đưa vụ án ra xét xử, tuyên buộc ông Hương tiếp tục thực hiện “hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất” đối với anh Tình; phía anh Tình phải trao đủ 105 triệu đồng còn nợ cho ông Hương, theo đúng hợp đồng mua bán nhà giữa hai bên là 250 triệu đồng. Theo giấy chứng nhận sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Tâm thần Quảng Nam) ông Hương chậm phát triển, tâm thần mức độ nhẹ.
Tại phiên phúc thẩm, ông Hương cùng người giám hộ và luật sư đã tham gia tố tụng. Tuy nhiên, phần xét hỏi, ông Hương trả lời ấp úng, nhiều câu hỏi, chủ tọa phiên tòa phải nhắc nhiều lần ông Hương mới trả lời được.
Luật sư Phạm Xuân Linh (Văn phòng Luật sư Phụng Công - Đoàn luật sư TP Đà Nẵng) người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho ông Hương cho rằng: Ngày 11/12/2012, ông Hương và anh Tình có ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất tại Văn phòng công chứng Quảng Nam do Công chứng viên Lê Hữu Láng thực hiện.
Nhưng tại thời điểm công chứng hợp đồng này anh Phan Xuân Tình chưa đủ 18 tuổi và không có người đại diện theo pháp luật của anh Tình ký vào hợp đồng công chứng này để thể hiện sự đồng ý của họ theo quy định của pháp luật là vi phạm điều cấm của pháp luật. Tòa sơ thẩm không đưa Công chứng viên Lê Hữu Láng tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đến vụ án là vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng.
Cũng theo luật sư, các phán quyết của Tòa án cấp sơ thẩm chưa đúng quy định pháp luật và có sự mâu thuẫn. Kết quả xác minh tại địa phương nơi ông Hương cư trú từ trước đến nay và kết quả hỏi tại phiên tòa đã cho thấy ông là người không biết chữ (không viết được và không đọc được). Ông Hương chỉ viết và đọc được mỗi 3 chữ tên của mình là Nguyễn Công Hương do người khác bày nhiều lần mới nhớ được...
Phản bác lại, mẹ con bà Chín lại cho rằng ông Hương hoàn toàn tỉnh táo và biết đọc biết viết. Đồng thời, đề nghị Tòa phúc thẩm giữ nguyên bản án của TAND huyện Thăng Bình đã tuyên trước đó, yêu cầu ông Hương phải trả tiền hoặc nhà cho mình.
Ông Phạm Hồng Lâm, người giám hộ cho ông Hương cho rằng: cơ quan chức năng cần làm rõ dấu hiệu lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của anh Tình và bà Chín, bởi ông Hương là người tâm thần mức độ nhẹ, không biết chữ, bị dụ dỗ để ký giấy bán nhà mà không hay.
Theo vị đại diện VKSND tỉnh Quảng Nam, vì nhiều lý do trong đó, bản án sơ thẩm sẽ không thể tổ chức thi hành án. Do đó, cần hủy án sơ thẩm, giao hồ sơ về cấp sơ thẩm xác minh theo yêu cầu của bị đơn trong vụ án. Sau khi nghị án,TAND tỉnh Quảng Nam, quyết định hủy bản án sơ thẩm của TAND huyện Thăng Bình, trả hồ sơ vụ án về cho Tòa án cấp sơ thẩm giải quyêt theo quy định pháp luật.
Kết quả xác minh tại địa phương nơi ông Hương cư trú từ trước đến nay và kết quả hỏi tại phiên tòa đã cho thấy ông là người không biết chữ (không viết được và không đọc được). Ông Hương chỉ viết và đọc được mỗi 3 chữ tên của mình là Nguyễn Công Hương do người khác bày nhiều lần mới nhớ được...
