Gom hàng khắp nơi, liên tục
Sáng 23/10, trong vai người muốn mua khoảng 2.000 lít dầu thải đưa về Nghệ An làm chất đốt lò gạch, PV Tiền Phong lân la đến các cửa hàng sửa chữa xe máy trên địa bàn quận Hà Đông để tìm hiểu. Theo anh Huy, chủ cửa hàng sửa chữa xe máy tại phường Quang Trung, muốn lấy số lượng lớn phải liên hệ với đội quân chuyên đi mua dầu thải, một cửa hàng xe máy thì mất nhiều thời gian cũng như không có mặt bằng để tích dầu.
Chờ đợi gần 1 tiếng, PV tiếp cận được với ông Nguyễn Văn Thủy, trú tại xã An Khánh (huyện Hoài Đức), người chuyên đi thu mua dầu thải xe máy, ô tô trên địa bàn thành phố Hà Nội. Ông Thủy chia sẻ, mỗi ngày nếu chịu khó đi sớm về muộn cũng mua được khoảng 50-80 lít, giá cả tùy thuộc vào từng thời điểm, dao động từ 4.000-6.000 đồng/lít. Dầu được đưa về tập kết đầy từng thùng phuy 200 lít, rồi bán ra giá 1.600.000 đồng/thùng.
“Sau vụ nhà máy nước sông Đà bị đầu độc, cơ quan chức năng cấm thu mua nên giá dầu thải đang xuống thấp. Tôi đi mua rồi tập kết lại, chờ đủ số lượng nhập lại cho các đại lý để lấy phần trăm”, ông Thủy nói.
Cũng theo ông Thủy, mỗi ngày có hàng chục người đi thu mua dầu thải, nếu cần gấp sẽ huy động thêm từ đồng nghiệp. Lấy lý do phải bàn bạc với lái xe, tôi xin số điện thoại và hẹn gọi lại khi cần. Tiếp tục bám theo ông Thủy, PV lần ra được đầu mối thu gom dầu thải là bãi đất trống ngay cổng làng Yên Lũng, An Khánh, Hoài Đức (Hà Nội).
Về làng buôn dầu thải
Đi sâu vào trong làng Yên Lũng, khắp đường làng ngõ xóm, tới đâu cũng bắt gặp thùng phuy để sẵn, chờ người thu gom đến đổ hàng. Một số thùng được đóng kín đợi các đầu nậu mang xe ô tô tải tới chở đi. Tất cả các hoạt động diễn ra công khai ngay sát Đại lộ Thăng Long.
Một người dân (xin giấu tên) cho biết, cách đây khoảng 5 năm, làng Yên Lũng là nơi tái chế dầu thải. Tuy nhiên, do người dân trong làng phản ứng nên nhiều lò đốt bị phá bỏ, hiện chỉ còn các cơ sở thu mua, bán lại. Hàng ngày, hàng trăm thùng phuy dầu thải được chở đến, nơi tập kết rất ô nhiễm, mùi nồng nặc.
Dọc đường làng, ngõ xóm tập kết nhiều thùng phuy chứa dầu thải “Việc mua bán dầu thải diễn ra thường xuyên. Không khí xung quanh nơi tập kết nồng nặc mùi xăng dầu, chúng tôi còn sợ dầu ngấm xuống nguồn nước. Hy vọng cơ quan chức năng sớm kiểm tra, chấn chỉnh nếu không người dân sẽ bị ảnh hưởng sức khỏe”, người này nói thêm.
Bà Hương, chủ thu mua dầu tại cổng làng Yên Lũng cho biết, dầu thải được đun bằng công nghệ thủ công, cộng một số hóa chất, sau đó cho ra loại dầu tái chế giống như dầu mới. “Ngoài tái chế, dầu thải có thể bán cho các nhà máy gạch dùng để làm chất đốt và bôi trơn để chống dính cho gạch trong quá trình sản xuất. Bị nghiêm cấm nên Yên Lũng bây giờ chỉ là điểm tập kết rồi được các chủ hàng chuyển đi một số huyện ngoại thành Hà Nội, Hưng Yên, Quảng Ninh, Thanh Hóa tái chế”, bà Hương cho hay.
Chuyên gia Chu Văn Minh, giảng viên Viện Kỹ thuật Hoá học, Đại học Bách khoa Hà Nội phân tích, tại các nước tiên tiến, dầu thải sau khi tách nước, được bơm vào lò chưng cất chân không. Đây là hệ thống khép kín trong môi trường chân không nên khi nhiệt độ được nâng lên cao đến 3.000 độ C, xăng và dầu nhẹ sẽ hóa hơi rồi được ngưng tụ thông qua hệ thống giải nhiệt và được thu lại chứa trong các bồn chứa. Sau khi trung hòa và hấp phụ bằng đất sét hoạt tính, dầu được bơm tuần hoàn qua hệ thống lọc thô cho đến khi dầu tương đối sạch và được lọc tinh với độ mịn của màng lọc để thu được dầu gốc tái sinh với chất lượng tương đối tốt so với dầu gốc ban đầu. Theo ông Minh, tại nước ta, việc tái chế dầu nhớt chủ yếu bằng phương pháp thủ công, không qua kiểm định nên còn tồn dư nhiều hạt kim loại, tạp chất như chì, kẽm và một số hóa chất độc hại khác.
Dầu thải và các chất thải pha trộn với dầu luôn được xếp vào danh mục chất thải nguy hại. Điều 7 Nghị định 38/2015 của Chính phủ (về quản lý chất thải và phế liệu) quy định: Chủ nguồn thải chất nguy hại phải đăng ký với sở Tài nguyên và môi trường nơi có cơ sở phát sinh chất thải nguy hại. Cơ sở này phải có biện pháp giảm thiểu phát sinh chất thải nguy hại; tự chịu trách nhiệm về việc phân định, phân loại, xác định số lượng chất thải nguy hại phải báo cáo và quản lý; có khu vực lưu giữ tạm thời chất thải nguy hại. Trường hợp không tự tái sử dụng, tái chế, xử lý, thu hồi năng lượng từ chất thải nguy hại, chủ nguồn chất thải nguy hại phải ký hợp đồng để chuyển giao chất thải nguy hại với tổ chức, cá nhân có giấy phép phù hợp.
Khoản 7, Điều 21 Nghị định 155/2016/NĐ-CP (về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường) quy định, hành vi chuyển giao, cho, mua, bán chất thải nguy hại cho tổ chức, cá nhân không có giấy phép xử lý chất thải nguy hại bị phạt tiền từ 10 đến 250 triệu đồng từ dưới 100kg đến hơn 5.000 kg chất thải nguy hại.
