Tạo thói quen “xanh”
Là một trong 20 trường TH, THCS trên địa bàn Đà Nẵng được Sở TN&MT, chương trình “Thành phố sạch, Đại dương Xanh” lựa chọn triển khai mô hình Trường học Xanh, chỉ trong một học kỳ, học sinh và giáo viên trường TH Phan Phu Tiên (quận Liên Chiểu) đã có nhiều sự thay đổi trong thói quen dạy và học. Em Trần Nguyễn Hiếu Hạnh (học sinh lớp 5/8), đã biết sáng tạo, tự tay làm chiếc lồng đèn trung thu từ que kem, ly nhựa, giấy báo... Tại những phiên chợ “Cũ người mới ta”, Hạnh đem tặng quần áo, sách vở, đồ chơi cũ… của mình để làm món quà dành cho các bạn khó khăn hơn.
Tham gia vào CLB Môi trường, Hạnh cùng các thành viên còn được các thầy cô chia sẻ những kiến thức mới mẻ về phân loại rác, tái chế rác, tác hại của rác thải nhựa đối với môi trường… Từ đó, các em trở thành hạt nhân để lan tỏa về lối sống xanh, giảm nhựa trong trường học; nhắc nhở các bạn cùng thực hành thói quen phân loại rác.
 |
Triển khai mô hình Trường học Xanh đã tạo ra những thói quen xanh cho học sinh. Ảnh: Giang Thanh |
“Qua từng ngày, em nhận thấy lượng rác ở lớp, ở trường ngày càng ít đi. Những loại rác như giấy vụn, chai nhựa… còn có thể tái chế thành những vật dụng hữu ích hoặc bán để gây quỹ hỗ trợ các bạn có hoàn cảnh khó khăn. Qua đây, chúng em càng thấy được ý nghĩa to lớn của việc thay đổi thói quen, hành động nhỏ mỗi ngày”, Hạnh nói.
Trường THCS Lê Hồng Phong (quận Hải Châu), đã phổ biến quy chế giảm thải nhựa trong giáo viên, học sinh và cả phụ huynh. Ban giám hiệu nhà trường đã triển khai lắp đặt hệ thống lọc nước để khuyến khích học sinh, giáo viên và nhân viên sử dụng bình nước cá nhân thay vì nước đóng chai. Các sản phẩm nhựa một lần ở căng tin được thay thế bằng lá chuối, hộp bã mía, ly giấy… Các lớp học đều được trang bị thùng rác phân loại để học sinh tự thực hành phân loại rác tại lớp học.
Theo thầy Đặng Ngọc Lam, Hiệu trưởng trường THCS Lê Hồng Phong, những nỗ lực đó đã tạo ra được thói quen “xanh” hơn trong nhà trường. Qua mỗi lần kiểm kê rác định kỳ, lượng rác thải và đặc biệt là rác thải nhựa trong trường giảm đi đáng kể.
“Điều quan trọng nhất khi triển khai Trường học Xanh không phải đáp ứng bộ tiêu chí như thế nào, mà là học sinh và cả giáo viên thay đổi nhận thức và thói quen ra sao. Chỉ sau một thời gian ngắn triển khai, thầy và trò đều có những thay đổi tích cực, đó là tín hiệu đáng mừng khi những mầm “xanh” đã được ươm trồng trong nhận thức của thế hệ tương lai”, thầy Lam nói.
Nhân rộng mô hình
Hòa Vang là một trong 5 quận, huyện trên địa bàn Đà Nẵng triển khai thí điểm Trường học Xanh ở 3 trường TH và 2 trường THCS. Trước đó, tính đến năm 2019, địa phương này đã có 19/19 trường TH được công nhận Trường học Xanh theo Bộ Tiêu chuẩn do UBND TP Đà Nẵng ban hành năm 2014. Theo ông Huỳnh Tấn Bôn, Phó trưởng Phòng TN&MT huyện Hòa Vang, đó là tiền đề để địa phương tiếp tục triển khai và lan tỏa mô hình này.
Chương trình “Thành phố Sạch, Đại dương Xanh” đã xây dựng bộ tiêu chuẩn Trường học Xanh để tham mưu cho Đà Nẵng, hướng đến mục tiêu 100% trường học triển khai phân loại rác thải tại nguồn vào năm 2025. Bộ tiêu chuẩn gồm các nội dung về: Công tác quản lý - điều hành và phối hợp; Cơ sở vật chất - kỹ thuật; Giáo dục truyền thông bảo vệ môi trường và Thực hành xanh. Trong đó, Thực hành xanh là yếu tố quan trọng nhất, được đánh giá trên việc quản lý rác, sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả và tiết kiệm nước.
Phòng TN&MT hỗ trợ tập huấn về ủ phân vi sinh cho các đơn vị trường học tham gia chương trình Trường học Xanh nhằm xử lý rác hữu cơ (chủ yếu là lá cây); hỗ trợ kinh phí xây dựng hố ủ phân tại các trường học. “Các trường đều rất chủ động trong việc triển khai xây dựng Trường học Xanh theo hướng chú trọng đến công tác thực hành để học sinh nâng cao kiến thức, hình thành thói quen xanh, có cách ứng xử phù hợp với rác thải”, ông Bôn nói.
Từ tháng 7/2023 đến tháng 4/2024, 20 trường TH, THCS trên địa bàn các quận, huyện: Hải Châu, Liên Chiểu, Cẩm Lệ, Ngũ Hành Sơn và Hòa Vang triển khai thí điểm mô hình Trường học Xanh nhằm quản lý, giảm thiểu rác thải nhựa, tăng cường phân loại rác tại nguồn. Sau khoảng 9 tháng triển khai, dự án đã tập huấn cung cấp kiến thức cho 1.200 giáo viên, nâng cao nhận thức cho 24 nghìn học sinh. Các trường học đã tổ chức 65 sự kiện và hơn 2.000 tiết học để truyền thông nâng cao nhận thức về giảm thiểu rác thải nhựa. Mô hình Trường học Xanh đã giúp các trường học thu gom, phân loại và tái chế gần 12 tấn; trong đó có 0,7 tấn rác thải nhựa.
Ông Đặng Quang Vinh, Phó giám đốc Sở TN&MT TP Đà Nẵng đánh giá, sau thời gian thí điểm tại 20 trường TH, THCS trên địa bàn, mô hình Trường học Xanh mang lại những kết quả rất tích cực, thay đổi được nhận thức và thói quen của giáo viên và học sinh.
“10 năm trước, Đà Nẵng đã ban hành bộ tiêu chuẩn và quy trình xét công nhận Trường học Xanh trên địa bàn, nhưng mới chỉ triển khai ở cấp TH. Trên cơ sở kết quả triển khai thí điểm, thành phố hướng đến triển khai nhân rộng mô hình Trường học Xanh đến các trường THCS, THPT trên địa bàn, góp phần đưa giáo dục môi trường vào trường học hiệu quả, thiết thực”, ông Vinh cho biết thêm.
