Kazan là đỉnh cao của hơn một thập kỷ nỗ lực trang bị một SSGN mới và hoàn toàn hiện đại, và nó là một sự cải tiến rõ rệt về hầu hết mọi khía cạnh so với các tàu tiền nhiệm, vốn đã khiến các chỉ huy của Mỹ và các đồng minh NATO lo lắng.
Severodvinsk và Kazan đại diện cho một chương mới của lực lượng tàu ngầm của Nga - từ lâu được coi là bộ phận quan trọng nhất của Hải quân Nga.
Lớp Yasen-M có một lịch sử thú vị. Mặc dù được cho là lớp tàu ngầm tiên tiến và đắt tiền nhất của Nga từ trước đến nay, nhưng thiết kế ban đầu của Yasen lại có từ những ngày sau Chiến tranh Lạnh.
Kể từ khi bắt đầu, chương trình Yasen đã bị bao vây bởi sự chậm trễ và thất bại. Sự sụp đổ của Liên Xô kéo theo việc cắt giảm ngân sách lớn cho Hải quân Nga, sự xói mòn cơ sở hạ tầng và chuyên môn đóng tàu quan trọng.
Severodvinsk được đóng từ năm 1993 nhưng không đi vào hoạt động cho đến năm 2013. Việc đóng tàu Kazan mãi đến năm 2009 mới bắt đầu.
Dài 140m, tàu Severodvinsk có 10 ống phóng ngư lôi đặt gần đài trung tâm thay vì mũi tàu và 8 ống phóng thẳng đứng, mỗi ống có khả năng chứa nhiều tên lửa.
Severodvinsk cũng được trang bị 32 tên lửa P-800 Oniks hoặc 40 tên lửa 3M-14 Kalibr, hoặc kết hợp cả hai. Cả hai tên lửa đều có các biến thể có thể được sử dụng để tấn công các mục tiêu trên bộ hoặc tàu chiến của đối phương.
Tên lửa Kalibr, đi vào hoạt động từ năm 2015, đặc biệt nguy hiểm với tầm bắn hơn 2.400km, giúp Hải quân Nga lần đầu tiên có khả năng tiến hành các nhiệm vụ tấn công tầm xa bằng vũ khí thông thường.
Severodvinsk có công nghệ giảm tiếng ồn tiên tiến hơn nhiều so với những tàu tiền nhiệm và đã được chứng minh là có thể tránh bị phát hiện.
Năm 2019, các quan chức Lầu Năm Góc nói rằng tàu ngầm này đã đi vào Đại Tây Dương vào năm 2018 và "trong nhiều tuần" đã làm thất bại mọi nỗ lực tìm kiếm nó.
Bởi vì Kazan mất nhiều thời gian hơn để phát triển, nó có thể được trang bị công nghệ tiên tiến được phát triển trong vài năm gần đây. Thiết kế tổng thể của nó cũng được tinh chỉnh.
"Họ thực sự có một tàu ngầm mới về cơ bản ở nhiều khía cạnh", Jeffrey Edmonds, một nhà khoa học nghiên cứu tại Trung tâm Phân tích Hải quân Mỹ, nói với Insider.
Mặc dù nhỏ hơn một chút so với tàu Severodvinsk, nhưng lớp Yasen-M có các hệ thống điều khiển mới, công nghệ giảm ồn mới, bộ cảm biến mới, hệ thống cứu hộ mới, hệ thống kiểm soát thiệt hại mới và thậm chí là một lò phản ứng hạt nhân cập nhật được thiết kế để tạo ra ít tiếng ồn hơn .
Mặc dù Yasen-M chỉ có 8 ống phóng ngư lôi so với 10 ống của Severodvinsk nhưng nó có thể mang cùng loại và số lượng tên lửa tương đương.
Cũng có nguồn tin cho rằng Kazan sẽ được trang bị Zircon, tên lửa siêu vượt âm của Nga được cho là có khả năng đạt tốc độ từ Mach 6 đến Mach 8. Quá trình thử nghiệm cuối cùng của Zircon dự kiến sẽ bắt đầu trong tháng 6.
Thoạt nhìn, Yasens có vẻ ít đe dọa hơn so với các tàu ngầm tên lửa đạn đạo chạy bằng năng lượng hạt nhân của Nga, đặc biệt là tàu ngầm lớp Borei mới.
Nhưng những con tàu mang tên lửa đạn đạo đó dễ đoán hơn; chúng được điều chỉnh bởi các thỏa thuận như Hiệp ước START mới, và kho vũ khí hạt nhân của chúng có thể sẽ chỉ được sử dụng trong các tình huống xấu nhất.
Mặt khác, Yasens mang vũ khí thông thường tiên tiến có khả năng tấn công các mục tiêu sâu trong đất liền. Kết hợp với khả năng tàng hình và khả năng tiếp cận hầu hết mọi nơi trong bất kỳ đại dương nào, mối đe dọa của Yasens là khó có thể giảm bớt.
"Tàu Severodvinsk là để tuần tra tầm xa trên đại dương," ông Edmonds nói. "Trong thời chiến, chúng tôi sẽ lo lắng về các tàu ngầm Severodvinsk ở ngoài khơi Bờ Đông hoặc Bờ Thái Bình Dương của nước Mỹ."
Hải quân Mỹ đã nhiều lần gióng lên hồi chuông cảnh báo về khả năng và hoạt động của Hải quân Nga và đặc biệt là tàu ngầm Nga ngày càng gia tăng.
Phó đô đốc Andrew Lewis, chỉ huy Hạm đội 2, cảnh báo vào năm ngoái rằng "các tàu của chúng tôi không còn có thể trú ẩn an toàn trên Bờ Đông hoặc chỉ đơn thuần băng qua Đại Tây Dương mà không bị cản trở”.
