Khởi đầu băng giá
Olympic mùa Đông Bắc Kinh mở màn cho một năm gập ghềnh với hai nước. Mỹ nói không cử quan chức chính phủ đến sự kiện. Anh, Úc và Canada khẳng định sẽ tẩy chay ngoại giao như Washington. Đáp lại, Trung Quốc tuyên bố những nước này sẽ hứng “hậu quả”. Căng thẳng có thể càng tăng lên khi tháng 2 Mỹ sẽ dùng đại hội thể thao và việc tẩy chay để thu hút sự chú ý quốc tế đối với cáo buộc Trung Quốc đối xử bất công với cộng đồng Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương.
“Tôi tin rằng căng thẳng giữa Trung Quốc và Mỹ sẽ tiếp tục, trong đó có lĩnh vực nhân quyền, địa - chính trị và an ninh”, ông Wu Qiang, nhà bình luận chính trị độc lập tại Bắc Kinh, nói với báo Đức DW. “Đây là tình hình mà lãnh đạo của cả Trung Quốc và Mỹ đều lường trước. Tôi không nghĩ họ sẽ có biện pháp hiệu quả nào để giảm căng thẳng vào thời điểm này, nhưng họ sẽ kiểm soát nó”, ông Wu nhận định.
 |
Tổng thống Mỹ Joe Biden (trái) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong cuộc hội đàm trực tuyến vào tháng 11. Ảnh: Xinhua |
Căng thẳng ở eo biển Đài Loan
Trong năm 2021, Mỹ chọc tức Trung Quốc bằng việc cử các đoàn nghị sĩ không chính thức đến Đài Bắc và bày tỏ ủng hộ chính quyền của nhà lãnh đạo Thái Anh Văn. Bắc Kinh nổi giận trước bất kỳ câu hỏi nào về độc lập cho Đài Loan (Trung Quốc). Dưới thời ông Tập, Trung Quốc luôn khẳng định việc “tái thống nhất” Đài Loan với đại lục là điều không thể tránh khỏi. Năm 2022, Trung Quốc sẽ tiếp tục phản đối những nỗ lực tiếp xúc ngoại giao với Đài Loan, cũng như những nỗ lực của Đài Bắc nhằm tham gia các tổ chức quốc tế.
Khi đang chuẩn bị cho cuộc bầu cử giữa kỳ quan trọng, hai đảng Dân chủ và Cộng hoà của Mỹ vẫn có thể đồng ý với nhau một điều: Không có dư địa để mềm mỏng với Trung Quốc. Còn tại Bắc Kinh, Chủ tịch Trung Quốc đang chuẩn bị cho đại hội Đảng vào tháng 10, vì thế sẽ càng muốn tỏ ra cứng rắn.
Khi căng thẳng tiếp tục ở eo biển Đài Loan, khả năng Bắc Kinh tấn công quân sự hòn đảo được coi là nguy cơ bùng phát xung đột vũ trang lớn nhất giữa Mỹ và Trung Quốc. Tuy nhiên, khi Đảng Cộng sản Trung Quốc đang chuẩn bị cho đại hội quan trọng, giới quan sát cho rằng, họ muốn ổn định hơn là “tạo sóng”. “Nguy cơ Trung Quốc tấn công Đài Loan trước đại hội Đảng lần thứ 20 vào mùa thu năm 2022 là rất thấp”, bà Bonnie Glaser, Giám đốc chương trình châu Á tại Quỹ Marshall Đức, nói với DW.
Phân tách công nghệ
Anh ninh mạng tiếp tục là vấn đề lớn trong thời gian tới, tác động đến cả chính sách kinh tế và chiến lược. Năm 2021, Mỹ cáo buộc Trung Quốc đứng sau những vụ tấn công tin tặc. Washington cũng phản đối việc sử dụng công nghệ Trung Quốc để triển khai công nghệ viễn thông thế hệ mới trên toàn cầu, nhất là 5G. Nỗ lực của Mỹ nhằm cô lập công nghệ Trung Quốc với thế giới sẽ tiếp tục trong năm 2022, bằng cách khiến các công ty Trung Quốc khó mua những phần cứng quan trọng do Mỹ làm ra. “Mỹ mới chỉ bắt đầu siết chặt chuyển giao công nghệ cho Trung Quốc, sẽ còn những bước đi nữa trong năm 2022”, bà Glaser nhận định.
Trong năm sau, Bộ Quốc phòng Mỹ dự kiến sẽ xử lý những lỗ hổng về kiểm soát, ví dụ như vẫn cho phép hãng sản xuất thiết bị bán dẫn SMIC của Trung Quốc mua công nghệ quan trọng của Mỹ. Có thể sẽ có thêm các tổ chức và công ty Trung Quốc bị đưa vào “danh sách đen” của Bộ Thương mại Mỹ.
Đối đầu sẽ là chủ đề chính
Tăng trưởng kinh tế Trung Quốc dự kiến sẽ chậm lại trong năm 2022, với một số dự báo cho rằng chỉ đạt khoảng 5%. Một số nhà phân tích nói rằng điều này có thể trở thành động lực để Bắc Kinh thuyết phục Washington hạ thấp hàng rào thương mại được dựng lên từ thời chính quyền Trump. Tháng 11 vừa qua, ông Tập và ông Biden có cuộc hội đàm trực tuyến và đều cam kết quản lý cạnh tranh sau này. Tuy nhiên, các nhà quan sát vẫn hoài nghi về khả năng hai bên sẽ làm việc với nhau để xử lý những khác biệt một cách thân thiện.
“Tôi nghĩ khả năng giảm bớt căng thẳng kinh tế và thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ có thể chỉ tạm thời, vì đối đầu sẽ vẫn là chủ đề chính”, ông Shen Ling, nhà kinh tế học tại ĐH KHCN Hoa Đông, nhận định. “Trung Quốc giờ đây tiệm cận Mỹ về sức mạnh kinh tế hơn bao giờ hết. Vì thế, quan hệ song phương sẽ nghiêng về cạnh tranh hơn hợp tác”, Shen nói.
