Cuộc họp báo diễn ra nhân kỷ niệm 10 năm Thỏa thuận Paris về khí hậu và tiếp nối Hội nghị về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc lần thứ 30 (COP 30) tại Bélem, Brazil, vào tháng 11 vừa qua.
Phát biểu tại sự kiện, Đại sứ Olivier Brochet nhắc lại phát biểu của cố Tổng thống Jacques Chirac tại Hội nghị thượng đỉnh thế giới về phát triển bền vững ở Johannesburg hơn 20 năm trước: “Ngôi nhà của chúng ta đang bốc cháy và chúng ta ngoảnh mặt đi”. Phát biểu đó đánh dấu cột mốc quan trọng, khi Pháp và châu Âu cùng với phần còn lại của thế giới bắt đầu nhận thức rõ về thảm họa khí hậu đang diễn ra.
Ông khẳng định, là thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, Pháp coi biến đổi khí hậu là mối đe dọa trực tiếp đối với hòa bình và an ninh quốc tế. Đồng thời, chính nước Pháp cũng phải đối mặt với nắng nóng kỷ lục, cháy rừng, bão lũ ngày càng nghiêm trọng.
Pháp khẳng định không đặt tăng trưởng kinh tế đối lập với bảo vệ môi trường, mà có thể thúc đẩy đồng thời cả hai. Paris nhấn mạnh hai nguyên tắc cốt lõi trong hành động khí hậu: nêu gương và đoàn kết.
Về nêu gương, EU và Pháp đã đặt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, giảm 50% khí thải vào 2030 và hiện đã cắt giảm 30% so với năm 1990. Về đoàn kết, Pháp mỗi năm đóng góp hơn 7 tỉ USD cho tài chính khí hậu toàn cầu, riêng năm 2023 đạt 8,6 tỉ USD, trong đó 1/3 dành cho các dự án thích ứng.
Bốn ưu tiên hợp tác
Đại sứ Olivier Brochet cho biết, Pháp xác định bốn trọng tâm sẽ tiếp tục định hướng hợp tác với Việt Nam trong thập kỷ tới, trong đó tài chính là nền tảng cho mọi chính sách khí hậu.
Tại Việt Nam, Pháp đã cam kết hơn 1 tỉ euro cho giai đoạn 2020–2030. Trong khuôn khổ Quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP), Pháp đóng góp 525 triệu USD nhằm thúc đẩy loại bỏ than đá và đẩy mạnh năng lượng tái tạo. Paris cũng thúc đẩy các định chế tài chính quốc tế và doanh nghiệp tư nhân tham gia nhiều hơn vào các dự án xanh, như những dự án của các tập đoàn EDF, Total, GreenYellow hay Hydrogène de France tại Việt Nam.
Đại sứ nhấn mạnh trong hơn 20 năm qua, Pháp đã hỗ trợ nhiều dự án thủy điện tại Việt Nam. Ông nêu ra một số dự án điển hình như dự án tích năng Bắc Ái, trong đó Cơ quan phát triển quốc tế Pháp (AFD) cùng đối tác châu Âu và Nhật Bản tài trợ 160 triệu euro để xây dựng hệ thống bơm – tích nước phục vụ phát điện khi thiếu nguồn gió và mặt trời; tài trợ 67 triệu euro cho dự án truyền tại điện cao thế ở phía Nam; 500 triệu euro cho tuyến metro số 3 Hà Nội…
Pháp cũng đang hỗ trợ các dự án hỗ trợ nông nghiệp thích ứng với xâm nhập mặn và thay đổi khí hậu Đồng bằng sông Cửu Long, dự án giảm ngập đô thị ở Điện Biên…
Nỗ lực của Việt Nam
Tại cuộc họp báo, ông Tăng Thế Cường, Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam cho biết trong thời gian qua, Việt Nam đã có nhiều nỗ lực triển khai các quy định trong Thỏa thuận Paris.
Về giảm phát thải khí nhà kính, năm nay, Việt Nam sẽ thí điểm phân bổ hạn ngạch phát thải khí nhà kính cho các cơ sở phát thải khí nhà kính lớn trong các lĩnh vực nhiệt điện, sắt thép, xi măng, qua đó giúp các doanh nghiệp Việt Nam có động lực giảm phát thải khí nhà kính.
Chính phủ đã phê duyệt Đề án “Thành lập và phát triển thị trường carbon tại Việt Nam” với mục tiêu sớm vận hành thị trường carbon, góp phần thực hiện mục tiêu giảm nhẹ phát thải khí nhà kính quốc gia với chi phí của doanh nghiệp và xã hội thấp, tạo dòng tài chính mới cho hoạt động giảm phát thải khí nhà kính, thúc đẩy chuyển đổi xanh, phát triển công nghệ phát thải thấp, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp ở trong nước và trên thị trường thế giới, phát triển kinh tế carbon thấp.
Việt Nam là một trong những quốc gia sớm thông qua Tuyên bố chính trị thiết lập JETP Nhóm các đối tác quốc tế (IPG) và tham gia Sáng kiến Cộng đồng châu Á phát thải ròng bằng 0. Tại COP28, Việt Nam cùng IPG chính thức công bố Kế hoạch huy động nguồn lực (RMP) thực hiện Tuyên bố JETP, qua đó thể hiện nỗ lực của Việt Nam thực hiện mục tiêu phát triển năng lượng sạch và bền vững.
Ông Tăng Thế Cường cho biết, đến đầu tháng 12 này, Việt Nam đã xác định được 44 dự án phù hợp JETP với số vốn cần huy động trên 10 tỷ USD. Một số dự án dự kiến sẽ sớm được triển khai.
Sáng kiến mới từ COP 30
Phát biểu tại buổi họp báo, Đại sứ Brazil tại Việt Nam Marco Farani nêu bật một số kết quả quan trọng nhất của COP30 diễn ra tại Belém, Brazil, vào tháng 11 vừa qua.
COP30 là một trong những COP lớn nhất trong lịch sử, với gần 60.000 đại biểu từ hơn 190 quốc gia.
Nước chủ nhà Brazil hướng đến một sự thay đổi mô hình: các quốc gia nên chuyển sang tư duy "hậu đàm phán" mới, nhấn mạnh việc thực hiện hiệu quả các mục tiêu đã được đàm phán và thiết lập; tìm kiếm nguồn tài chính cho chuyển đổi năng lượng, thích ứng và giảm thiểu là một nền tảng của COP30.
Nhân dịp này, COP30 đã ra mắt Quỹ Rừng nhiệt đới vĩnh viễn (TFFF), với mục tiêu bồi thường cho các quốc gia bảo tồn rừng nhiệt đới.
TFFF là một quỹ tín thác, với mục tiêu tạo ra lợi nhuận, tạo điều kiện và chi trả cho dịch vụ bảo tồn rừng. Cơ chế này cũng dành 20% ngân sách cho người dân bản địa. Cho tới nay, một số quốc gia như Na Uy, Brazil, Pháp và nhiều nước khác đã cam kết đóng góp tổng cộng 6,6 tỷ USD.
Các quốc gia có rừng nhiệt đới tham gia TFFF sẽ phải nộp báo cáo hằng năm cho hội đồng quản trị của quỹ, như một cách để chứng minh việc bảo tồn rừng. Rừng sẽ được giám sát bằng vệ tinh. Việc chuyển giao sẽ phụ thuộc vào mức độ bảo tồn được đo lường.
Một kết quả quan trọng khác của COP30 là Sáng kiến Toàn cầu về tính toàn vẹn thông tin về biến đổi Khí hậu. Mục tiêu của sáng kiến này là giải quyết vấn nạn tin giả và thông tin sai lệch về khí hậu, đồng thời nâng cao nhận thức về những sự thật đã được khoa học chứng minh liên quan đến biến đổi khí hậu và tác động của nó.
