Là thực hiện dịch vụ công phục vụ lợi ích của cộng đồng. Và trên thế giới, các doanh nghiệp công ích được chính quyền thành lập để thực hiện những dịch vụ mà tư nhân không muốn làm, hoặc ở vị thế không thể làm tốt. Nhưng đối chiếu với 4 doanh nghiệp cấp nước ở Hà Nội thì có nhiều khác biệt.
Nếu đặt câu hỏi mấy doanh nghiệp cấp nước của Hà Nội đã làm tốt “nhiệm vụ chính trị” chưa, rõ ràng câu trả lời là chưa. Bởi tình trạng thiếu nước diễn ra triền miên, vỡ đường ống xảy ra liên tiếp, nhiều khu vực nội thành căng thẳng về nước, ngoại thành thiếu nước sạch là phổ biến.
Nhưng nếu hỏi các doanh nghiệp có lãi không? Câu trả lời là có, thậm chí lãi to. Bằng chứng là có doanh nghiệp gửi ngân hàng cả ngàn tỷ đồng dưới dạng tiền gửi ngắn hạn. Bằng chứng là lương trung bình rất cao, gần 10 triệu đồng/tháng chia cho cả vài ngàn người.
Nhiệm vụ không hoàn thành tốt nhưng doanh thu cao, lương cao thì vấn đề ở đây là gì? Đó chỉ có thể nằm ở mấy chữ “vị thế độc quyền” hay nói như một nghị viên trong HĐND TP Hà Nội là “một mình một chợ”. Vị thế ấy chỉ có ở những “ông điện”, “ông nước”. Mặc dù rất bất bình với “mấy ông” nhưng người dân và các doanh nghiệp bấy lâu nay vẫn phải ngậm bồ hòn làm ngọt vì có ý kiến rất dễ bị “các ông ấy” làm khó, vì các ông ấy nắm thế độc quyền.
Đây rõ ràng là một sự vô lý rất khó chấp nhận. Nhưng đáng buồn là sự vô lý ấy đang diễn ra trong thời gian dài ở thành phố Thủ đô và toàn dân phải chịu đựng, các cơ quan có trách nhiệm đều biết mà chưa có biện pháp mạnh để thay đổi.
Ở đây cần phải minh định rằng lỗi không hoàn toàn thuộc về các doanh nghiệp cấp nước, cũng như không thể trông chờ “lòng từ tâm” ở những doanh nghiệp mà mục tiêu lợi nhuận được đặt lên hàng đầu thay vì “công tác công ích”. Vấn đề cốt yếu chính là cơ chế quản lý. Cấp nước không phải là loại hình dịch vụ mà tư nhân không muốn làm, hoặc không thể làm tốt. Rất nhiều công ty tư nhân, công ty cổ phần ở nhiều địa phương đang thực hiện tốt phần việc của mình. Vậy chẳng hà cớ gì cả thành phố thủ đô lại phải trông đợi vào vài doanh nghiệp công ích cấp nước. Cổ phần hóa toàn bộ các công ty cấp nước, tạo điều kiện tham gia thị trường cạnh tranh đối với các doanh nghiệp khác chắc chắn sẽ chỉ giúp bức tranh cấp nước Hà Nội sáng lên.
