Ông Lâm Gia Tâm, Chủ nhiệm HTX nông nghiệp Điện Minh 2 (huyện Điện Bàn) phản ánh: Cuối năm 2010, HTX và Cty CP Việt Tín (địa chỉ ở Cảng Cống Câu, khu 13, phường Hải Tân, TP Hải Dương, tỉnh Hải Dương) ký hợp đồng liên kết sản xuất và thu mua hạt giống ngô lai LVN 10 trong vụ đông xuân 2010-2011 với diện tích 20 ha, sản lượng 60 tấn. Tổng số tiền mà Cty CP Việt Tín phải thanh toán cho HTX sau khi thu mua hạt giống là gần 677 triệu đồng, trong đó HTX đã ứng trước gần 277 triệu đồng. Tuy nhiên, sau khi đã thu mua 60 tấn ngô giống của HTX, Cty không chịu thanh toán tiền.
“Khi chúng tôi đòi nợ, Cty nói sản phẩm không bán được. Sau đó có một công ty khác đề nghị với HTX để mua 60 tấn giống trên với giá cao hơn 2.000đ/kg. Chúng tôi giới thiệu họ đến Cty Việt Tín (đang quản lý số giống này). Bán được giống, nhưng Cty Việt Tín lại “xù” luôn hơn 400 triệu đồng của HTX chúng tôi từ đó đến nay”, ông Tâm bức xúc.
Tương tự, HTX nông nghiệp Điện Hồng 3 (xã Điện Hồng) cũng đang lâm vào khó khăn khi đang bị một Công ty thiếu nợ hơn 425 triệu đồng. Ông Nguyễn Phước Chính, Chủ nhiệm HTX, cho biết: Năm 2012, HTX liên kết với Cty Đầu tư và phát triển công nghệ Nông nghiệp Thái Bình (địa chỉ số 360, phố Lê Đại Hành, thành phố Thái Bình) sản xuất lúa giống trên diện tích 20 ha tại địa phương. Sau khi nhận đủ số lượng lúa giống từ HTX thì Cty này không thanh toán tiền cho HTX. HTX đành khởi kiện ra TAND huyện Điện Bàn. Tòa buộc Cty phải trả cho HTX 713 triệu đồng, nhưng sau nhiều lần mới lấy được 288 triệu, còn 425 triệu đồng không biết bao giờ mới đòi được. “Vì không có tiền trả cho nông dân nên bà con mất niềm tin không muốn tham gia vào liên kết sản xuất lúa giống nữa” ông Chính cho biết.
May mắn hơn, HTX Điện Thọ 2, đã đòi được gần hết số nợ sau một thời gian miệt mài đi đòi nợ từ Cty liên kết sản xuất giống. Tuy nhiên đến nay, vẫn còn 21 triệu đồng vẫn bị phía đối tác thiếu nợ.
Trao đổi qua điện thoại, đại diện Cty Đầu tư và phát triển công nghệ Nông nghiệp Thái Bình cho rằng, việc gây ra nợ nần là do phía HTX nông nghiệp Điện Hồng 3, chứ không phải công ty. Bởi có 44 tấn lúa giống không được HTX xử lý, khiến Cty gặp khó khăn, không có tiền để thanh toán. Trong khi đó, bà Lê Thị Kim Thanh, Giám đốc Cty CP Việt Tín, cho hay: Cty có liên kết sản xuất ngô giống với HTX Điện Minh 2 để đưa sang Lào thực hiện dự án. Tuy nhiên, do dự án phá sản, 3 năm Cty gần như không hoạt động, tài sản bị phong tỏa, Cty đã có văn bản xin khoanh nợ, chờ khi phục hồi sẽ trả dần.
Ông Lê Muộn, Phó GĐ Sở NN&PTNT Quảng Nam, cho biết: Sở đã khuyến cáo các hợp tác xã cần tìm hiểu kỹ các Cty, doanh nghiệp tham gia liên kết sản xuất, làm ăn bài bản, có tiềm lực kinh tế, để phòng chuyện nợ nần.
