“Bài học xương máu”
Tại phiên thảo luận ở Quốc hội sáng 8/11, từ điểm cầu TPHCM, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan cho rằng, với cả nghìn người tử vong vì COVID-19 trong thời gian qua là mất mát quá lớn. Đó là chưa kể rất nhiều bệnh nhân có thể ra đi gián tiếp vì COVID-19. Điều đó cho thấy, nguy cơ lớn nhất của COVID-19 là chuyển trạng thái sang nặng và tử vong.
Đại biểu đoàn TPHCM cho rằng, “bài học xương máu” đầu tiên là xem lại hệ thống y tế cơ sở, không chỉ vấn đề về tiền mà còn là nhân lực, làm sao thu hút nhân lực có trình độ cao, có đủ hiểu biết để hoạt động cho tốt.
Vấn đề thứ hai đó là hệ thống điều trị. “Chỉ một cơn dịch qua thôi là tan tác hết”, đại biểu Lan nói và nhấn mạnh, tất cả những gì chúng ta phải trả giá trong thời gian qua là hệ quả để lại của hệ thống y tế chưa đủ mạnh, bên cạnh lỗi chủ quan còn có lỗi của chính sách.
Theo bà Lan, bất cứ ngành nào cũng có tiêu cực, tích cực, và trong ngành y, mục đích lớn nhất là phục vụ người bệnh. Vấn đề là, làm sao để nhân viên y tế, đặc biệt cán bộ quản lý có cơ hội, môi trường phát triển về y đức, chứ không phải biện pháp hành chính hay tố tụng hình sự.
“Bản thân tôi là người trong ngành y tế tôi rất đau lòng và chính người dân sẽ phải trả giá về việc đó”, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan nói thêm.
Cùng mối quan tâm, đại biểu Xuân Linh (tỉnh Bình Thuận) đánh giá cao các lực lượng tuyến đầu chống dịch COVID-19, trong đó, quân đội đã kịp thời điều quân vào giúp TPHCM và các tỉnh phía Nam chống dịch. Tuy nhiên, theo bà Linh, công tác chỉ đạo giai đoạn đầu đợt dịch thứ tư có nơi còn lơ là, cứng nhắc, nhất là xử lý tình huống đột xuất.
Đại biểu cũng đề nghị tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát, phòng ngừa tham nhũng tiêu cực trong đầu tư, mua sắm cho phòng chống dịch, các gói an sinh xã hội, cương quyết xử lý nghiêm nếu có sai phạm. Đồng thời, cần biểu dương khen thưởng kịp thời các tập thể, cá nhân đóng góp vào công tác phòng chống dịch, có chính sách hỗ trợ, động viên lực lượng tuyến đầu, tình nguyện viên do làm nhiệm vụ mà mắc COVID-19, những người không may qua đời khi tham gia chống dịch.
Nhìn thẳng vào sự thật
Cùng mối quan tâm, đại biểu Nguyễn Công Long (tỉnh Đồng Nai) cho rằng, mọi vi phạm pháp luật đều phải chịu trách nhiệm, đều phải được xử lý nghiêm minh. Tuy nhiên, trong một xã hội mà nhiều người được coi là “chuẩn mực”, được xã hội nể trọng giống như danh xưng cao quý ở những “người thầy” mà vi phạm pháp luật thì rõ ràng đó là hiện tượng rất đáng lo ngại, dù xét ở các góc độ pháp luật, đạo đức xã hội hay quản trị đất nước.
Theo đại biểu, qua các vụ án mà người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự là cán bộ y tế, chúng ta cần rút ra điều gì ngoài các yếu tố chủ quan của từng cá nhân vi phạm thì có những nguyên nhân, điều kiện nào khác? Tán thành ý kiến của đại biểu Phạm Khánh Phong Lan, ông Long cho rằng, đã đến lúc chúng ta phải nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng những hạn chế, yếu kém trong phương pháp quản lý, điều hành hệ thống y tế hiện nay để đề ra các giải pháp.
Điểm qua các vụ án vừa qua, theo đại biểu, có thể thấy số cán bộ y tế là quản lý các bệnh viện bị truy cứu trách nhiệm hình sự không chỉ ở các tội phạm về chức vụ mà còn là tội phạm về kinh tế, như vi phạm các quy định về đấu thầu, vi phạm các quy định về kế toán. “Có lẽ khi thông qua Bộ luật Hình sự 2015, các nhà làm luật cũng không thể hình dung được tội phạm về kinh tế có thể chuyển hoá như vậy. Chủ thể tội phạm về kinh tế không chỉ là những người hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh mà còn là các cán bộ quản lý trong lĩnh vực y tế, giáo dục vi phạm nhiều”.
Đại biểu đặt vấn đề, vậy những vi phạm của các bác sĩ trong quản lý, điều hành các bệnh viện công lập có những nguyên nhân từ bất cập của hệ thống pháp luật quản lý điều hành nền kinh tế hay không? “Chúng ta đều biết rằng y là nghề đặc biệt, bác sĩ là những người được đào tạo chuyên sâu về kiến thức y, khoa học, năng lực chuyên môn về chẩn đoán, điều trị và phòng bệnh nhằm bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ của người dân. Một bác sĩ được cất nhắc làm quản lý, lãnh đạo một bệnh viện hội tụ nhiều yếu tố: phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp, uy tín cá nhân và đặc biệt là năng lực chuyên môn…”.
Đại biểu đoàn Đồng Nai cho rằng, một Giám đốc Bệnh viện công lập không chỉ bảo đảm sinh mạng cho từng bệnh nhân, không chỉ trực tiếp cầm dao mổ ở những ca phẫu thuật phức tạp nhất mà còn phải chịu trách nhiệm cả những việc từ gửi xe, xử lý rác, mua sắm sinh phẩm, vật tư y tế, chịu trách nhiệm trong việc đấu thầu các thiết bị y tế… “Với những yêu cầu đặt ra đó, chỉ những bác sĩ có kỹ năng đặc biệt, với trình độ đặc biệt mới đảm đương được toàn mỹ những nhiệm vụ đặt ra cho họ”, ông Long nêu.
Cùng với việc xử lý nghiêm các sai phạm, đại biểu đề nghị cần khẩn trương hoàn thiện hành lang pháp lý cho công tác quản lý, điều hành hệ thống y tế, nhất là điều hành hệ thống bệnh viện công.
