Đảo Tri Tôn là máu thịt và thuộc chủ quyền của Việt Nam, nhưng vì sao Tri Tôn lại là bất ổn nhất đối với ngư dân Việt Nam?
Ông Nguyễn Tấn Nhơn, thuyền trưởng một tàu cá ở thôn Tây xã An Hải (Lý Sơn, Quảng Ngãi) kể lại với giọng gay gắt: “Nó ghê lắm, chỉ cần tàu ngư dân mình cắt ngang vùng biển này, cách đảo 3 hải lý là những người trên đảo xả súng về phía tàu”.
Nhiều ngư dân ở Bình Châu có thâm niên mấy chục năm hành nghề ở vùng biển Hoàng Sa kể lại, cách đây 20 năm, hòn đảo này giống như một hoang đảo. Còn hiện nay Trung Quốc đã xây dựng hệ thống kè bê tông kiên cố xung quanh. Đảo luôn có tàu tuần tra sẵn sàng xông ra cản tàu ngư dân.
Nhìn trên hải đồ, đảo Tri Tôn nằm trên một trục dọc và đối diện với đảo Lý Sơn. Những năm trước, tàu cá của ngư dân có công suất nhỏ nên khi mở biển phải chạy dựa vào Tri Tôn. Đó là cắt từ Lý Sơn lúc 8 giờ sáng, gần nửa đêm thì đến Tri Tôn.
Tàu từ Tri Tôn làm điểm tựa rẽ qua hướng đông bắc để vào khu vực các đảo Phú Lâm, Trụ Cẩu, Bom Bay. Khi tàu thuyền hành nghề và quay về đất liền trong điều kiện thời tiết xấu, các ngư dân cũng phải chạy cắt góc và lấy đảo Tri Tôn như một điểm tựa để quay vào bờ. Bởi tàu chạy gần các đảo, nếu có sự cố thì có thể tấp vào lánh nạn.
Ông Ngô Hồng Vân, Chủ tịch Hội Nghề cá xã Bình Châu (huyện Bình Sơn) cho biết, những ngày này, nhiều ngư dân đã gặp và phản đối kịch liệt hành vi của Trung Quốc cắm giàn khoan dầu khí tại vùng biển Tri Tôn. “Ngư dân lên tiếng rất mạnh mẽ và khẳng định đó là điều không thể chấp nhận được, vì đảo Tri Tôn là chủ quyền của Việt Nam”, ông Vân nói
Nhưng có một sự thật mà nhiều năm nay các ngư dân phải hứng chịu, đó là những người Trung Quốc đồn trú ở đảo Tri Tôn rất dữ dằn. Ông Võ Ảnh và người con trai của mình đã nhiều lần chạy cắt qua đảo Tri Tôn. Nhưng vừa thoáng thấy tàu của ngư dân Việt Nam là lập tức tàu tuần tra xông ra ép, đuổi, bắt tàu ngư dân Việt Nam phải chạy vòng 30-40 hải lý.
Các bậc cao niên ở huyện đảo Lý Sơn cho biết, thời xưa, các binh phu Hoàng Sa hằng năm xuôi theo gió nồm ra Tri Tôn rồi mới tiến sâu vào quần đảo Hoàng Sa. Trung Quốc cắm giàn khoan dầu khí ở Tri Tôn là chiếm đất của ông cha mình để lại.
Thuyền trưởng Nguyễn Tấn Nhơn kể, vào tháng này, ở Hoàng Sa ngày dài hơn đêm. Cứ 19 giờ thì trời mới tối. Dù những người đồn trú trái phép trên đảo ngang ngược ngăn cản nhưng ngư dân không chùn bước để tiến vào Tri Tôn, vì đảo này nằm độc lập nên tôm cá quần tụ vào rất nhiều. Phiên biển vừa rồi, tàu của ông Nhơn cũng thả neo tại đảo Tri Tôn bất chấp những sự đe dọa ngang ngược.
