Năm 2025 là năm các lao động trẻ bắt đầu 'cộng sinh' với AI

2025: Từ nỗi lo bị thay thế đến kỷ nguyên cộng sinh

Năm 2023, 2024 truyền thông và dư luận từng bao trùm bởi nỗi lo ngại AI sẽ xóa sổ nhiều vị trí việc làm. Tuy nhiên, đánh giá về bối cảnh năm 2025, ông Nguyễn Văn Hinh nhận định thị trường đang bước vào giai đoạn cộng sinh thực chất, công nghệ không loại bỏ con người mà hỗ trợ con người làm việc hiệu quả hơn.

Để hiểu đúng sự dịch chuyển này, ông Nguyễn Văn Hinh cho rằng cần nhìn lại lịch sử. Để hiểu rõ hơn sự chuyển dịch này, cần nhìn lại lịch sử phát triển của trí tuệ nhân tạo. Ý tưởng kiểm tra khả năng tư duy của máy móc (Phép thử Turing) được Alan Turing đề xuất năm 1950. Trong khi đó, nghiên cứu AI hiện đại thường được xem là bắt đầu từ Hội nghị Dartmouth năm 1956. Nếu năm 2023, chúng ta chỉ giao tiếp với AI bằng văn bản đơn thuần, năm 2024 chúng ta đưa dữ liệu vào để AI phân tích, thì năm 2025 là thời điểm của AI đa phương tiện và bắt đầu tích hợp vào robot vật lý.

Chuyên gia khẳng định năm 2025 không phải là năm AI lấy đi công việc, mà là năm công nghệ giúp người lao động nâng cao năng suất. Đây là mối quan hệ cộng sinh, đôi bên cùng tạo ra giá trị cộng hưởng. Tương tự như cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất, khi máy hơi nước ra đời, người lao động từng phản kháng vì sợ thất nghiệp. Nhưng thực tế lịch sử chứng minh, máy móc càng phát triển, sản xuất càng tối ưu và đời sống con người càng đi lên.

Định nghĩa lại sức lao động trong kỷ nguyên số

Trong bối cảnh mới, ông Hinh đưa ra một góc nhìn khác biệt về năng lực nhân sự. Theo ông, AI đóng vai trò như đòn bẩy để khuếch đại sức lao động, nhưng đòn bẩy chỉ có tác dụng khi có điểm tựa vững chắc là nội lực con người.

Cụ thể, sức lao động của một nhân sự trong kỷ nguyên số phải được cấu thành từ sự tổng hòa của ba yếu tố: tri thức, thể lực và tinh thần. Nếu một nhân sự có tri thức sâu, tư duy tốt và tinh thần tích cực, AI sẽ giúp họ nhân bản giá trị công việc lên gấp nhiều lần. Ngược lại, nếu nền tảng rỗng, sự hỗ trợ của công cụ sẽ trở nên vô nghĩa, thậm chí chỉ tạo ra những sản phẩm hời hợt, thiếu chiều sâu.

Quan sát thực tế hiện nay, ông Hinh chỉ ra thái độ tiếp nhận AI của giới trẻ đang có sự phân hóa rõ rệt thành ba nhóm. Nhóm tiên phong coi công nghệ là lợi thế, sử dụng nghiêm túc để tối ưu hóa công việc và đang được các doanh nghiệp săn đón. Trái ngược lại là nhóm sử dụng mang tính chất đối phó, dùng AI để làm tắt, gian lận hoặc hoàn thành công việc một cách cẩu thả. Cuối cùng là những người bài trừ, giữ thái độ tiêu cực hoặc bảo thủ, không chịu cập nhật xu thế mới. Chuyên gia nhấn mạnh rằng, ai biết cách cộng sinh, người đó duy trì vị thế, còn những ai bảo thủ thì việc bị đào thải là quy luật tất yếu.

Dự báo 2026: Kỹ năng AI trở thành tiêu chuẩn "sống còn"

Từ những đánh giá của năm 2025, chuyên gia Nguyễn Văn Hinh đưa ra dự báo quan trọng cho năm 2026. Ông cho rằng, năm 2025 có thể chưa thấy những tác động quá lớn, nhưng năm 2026 sẽ là một bước ngoặt về tiêu chuẩn nhân sự.

Khi các nền tảng AI như ChatGPT, Gemini, Grok...đã hoàn thiện và đi sâu vào hệ sinh thái doanh nghiệp, kỹ năng sử dụng AI sẽ không còn là điểm cộng mà có thể trở thành tiêu chuẩn bắt buộc. Ông Hinh dự báo trong năm 2026, kỹ năng sử dụng AI nhiều khả năng sẽ trở thành một yêu cầu phổ biến trong các thông báo tuyển dụng. Doanh nghiệp sẽ ưu tiên những nhân sự biết dùng công cụ để giảm chi phí vận hành và gia tăng hiệu suất.

Lúc này, cuộc cạnh tranh không phải giữa con người và AI, mà là giữa người biết dùng AI và người không biết dùng AI. Khi một nhân sự biết dùng công cụ để làm việc bằng mười người, thị trường lao động sẽ co lại về số lượng nhưng yêu cầu khắt khe hơn về chất lượng.

Trước bối cảnh các khung năng lực số đang dần được hoàn thiện bởi các cơ quan quản lý như Bộ Khoa học và Công nghệ hay Bộ Giáo dục và Đào tạo, lời khuyên dành cho sinh viên là sự chủ động. Thay vì ngồi lo lắng trước sự phát triển của trí tuệ nhân tạo, sinh viên và người lao động trẻ cần chủ động trang bị kiến thức nền tảng, rèn luyện tư duy và kỹ năng công nghệ, tham gia thực tập, trải nghiệm thực tế để có thể làm chủ AI và biến công nghệ này thành lợi thế cạnh tranh của bản thân.