Mỹ đừng có mơ can thiệp chính trị Cuba

Phát biểu của Chủ tịch Raul Castro trước Quốc hội là để đáp lại thông điệp mà Tổng thống Mỹ Barack Obama đưa ra trong cuộc họp báo cuối năm một ngày trước đó. Ông Obama nhắc lại rằng, với việc tham gia trực tiếp với người dân Cuba, người Mỹ sẽ dễ khuyến khích cải cách trong hệ thống một đảng và nền kinh tế tập trung của Cuba. “Chúng ta không được kỳ vọng rằng, để cải thiện quan hệ với Mỹ, Cuba sẽ từ bỏ những lý tưởng mà chúng ta đã đấu tranh để đạt được”, ông Castro nói.

Ba điệp viên vừa được Mỹ phóng thích cũng xuất hiện trước Quốc hội Cuba. Những thành viên bị cầm tù cuối cùng của đường dây điệp viên “Năm người Cuba” vừa được trả tự do trong một thỏa thuận trao đổi nhà thầu Mỹ Alan Gross và một người Cuba làm gián điệp cho Mỹ bị Cuba giam giữ. Trong bài phát biểu trước Quốc hội, Chủ tịch Castro khen Tổng thống Obama rằng, ông chủ Nhà Trắng đã có “quyết định đúng” khi tha những điệp viên theo dõi các nhóm lưu vong chống Cuba  ở Nam Florida vào những năm 1990 và lâu nay được coi là người hùng ở Cuba.

Con gái của Chủ tịch Raul Castro, bà Mariela Castro, vừa lên tiếng khẳng định Cuba sẽ bảo vệ những nguyên tắc xã hội chủ nghĩa của mình và sẽ không quay lại chủ nghĩa tư bản chỉ vì quan hệ với Mỹ được cải thiện. “Người dân Cuba không muốn trở lại chủ nghĩa tư bản”, Reuters dẫn lời bà Mariela Castro nhằm bác bỏ những ý kiến cho rằng, các công ty Mỹ sẽ được tự do vào Cuba làm ăn. Cho dù mọi rào cản của Mỹ với Cuba được dỡ bỏ, bất kỳ công ty Mỹ nào cũng phải xin phép chính phủ Cuba trước khi sang làm ăn ở Cuba. “Chúng tôi đã như thế này suốt 56 năm qua… Chúng tôi rất thích khi nói rằng, chúng tôi sống trong một đất nước cách mạng, đang nỗ lực tạo ra chủ nghĩa xã hội, và chúng tôi là một phần của một đảng duy nhất mang tên Đảng Cộng sản”, bà Mariela Castro, đại biểu Quốc hội và là Giám đốc Trung tâm Giáo dục giới tính quốc gia, nói.

Hy vọng gặt hái siêu lợi nhuận

Ngay sau khi Tổng thống Mỹ và Chủ tịch Cuba thông báo những bước đi nhằm bình thường hóa quan hệ, báo Mỹ Wall Street Journal đăng tin: “Các công ty Mỹ từ General Motors, tập đoàn nông nghiệp Cargil tới hãng bán lẻ nội thất Ethan Allen Interiors hoan nghênh thông báo của Nhà Trắng nhằm nối lại quan hệ ngoại giao với Cuba và bắt đầu dỡ bỏ cấm vận đã áp dụng suốt 54 năm”.

Các nhà lãnh đạo tư sản Mỹ Latin hy vọng những biện pháp mà Havana và Washington đồng ý sẽ mở ra giai đoạn mới hòa hợp với chủ nghĩa tư bản Mỹ, trong khi các công ty đa quốc gia có trụ sở tại Mỹ đang hy vọng gặt hái siêu lợi nhuận từ nguồn nhân công giá rẻ mà Cuba có thể cung cấp. Những đòi hỏi tiếp cận thị trường Cuba của Phòng Thương mại và Hiệp hội Các nhà sản xuất Mỹ được cho là đóng vai trò lớn trong quyết định của ông Obama.

Theo luật đầu tư nước ngoài của Cuba, các công ty nước ngoài được chào đón, nhưng họ phải đạt được thỏa thuận với các công ty nhà nước Cuba hoặc chính phủ thì mới được làm ăn. Cuba gần như luôn luôn đòi hỏi nắm cổ phần chi phối, và điều này khiến các công ty trên thế giới không muốn đầu tư.

Hoạt động nhập khẩu vào Cuba do các doanh nghiệp nhà nước của Cuba quản lý, nghĩa là các công ty Mỹ sẽ không đơn giản là tìm được người mua rồi chuyển hàng đến. “Đôi khi mọi người nói lãnh đạo Cuba cứng đầu, nhưng kinh nghiệm dạy chúng tôi những điều rất quan trọng, rằng chúng tôi không bao giờ nhân nhượng những nguyên tắc của mình”, bà Mariela Castro nói trong giờ giải lao của phiên họp Quốc hội cuối tuần qua. 

Chủ tịch Raul Castro xác nhận sẽ tham sự Hội nghị thượng đỉnh châu Mỹ tại Panama vào tháng 4/2015, nơi ông dự kiến thảo luận thêm với Tổng thống Barack Obama về việc bình thường hóa quan hệ Cuba - Mỹ. Trong khi vị Chủ tịch 83 tuổi phát biểu tại Havana, một số người Cuba cùng thời với ông tham gia biểu tình ở thành phố Miami (Mỹ) để phản đối kế hoạch Mỹ bình thường hóa quan hệ với Cuba. Khoảng 200 người tham gia biểu tình, hầu hết là người Cuba lưu vong cao tuổi.