Mỹ - Cuba tiến bước lịch sử, khép lại Chiến tranh lạnh

Chủ tịch Raul Castro thông báo với nhân dân cả nước, quyết định trên là kết quả của một loạt cuộc đàm phán bí mật ở cấp cao, trong đó có cuộc điện đàm trực tiếp kéo dài 45 phút giữa ông và Tổng thống Barack Obama, cùng với sự trung gian của Tòa thánh Vatican và Giáo hoàng Francis. Đây là sự kiện được nhân dân hai nước Cuba và Mỹ, cũng như cộng đồng quốc tế mong đợi từ rất lâu.

Theo New York Times, Tổng thống Obama ra lệnh khôi phục đầy đủ quan hệ ngoại giao với Cuba và mở đại sứ quán Mỹ tại Havana lần đầu tiên sau hơn nửa thế kỷ. Ông cam kết “phá bỏ xiềng xích của quá khứ” và gạt sang một bên tàn tích cuối cùng thời Chiến tranh lạnh. Ông Obama cũng thừa nhận các chính sách trừng phạt, bao vây, cấm vận chống Cuba đã lỗi thời và tại nhiều thời điểm, chính nước Mỹ lại bị cô lập ở khu vực và quốc tế vì mối quan hệ với Cuba khiến khả năng tạo ảnh hưởng của Washington bị hạn chế. 

Sau khi nhà lãnh đạo Fidel Castro giành chính quyền tại Cuba năm 1959, Mỹ coi Cuba là tiền đồn địa chính trị của Liên Xô trong cuộc chiến quyền lực và ý thức hệ giữa hai hệ thống tư bản và xã hội chủ nghĩa. Tổng thống Mỹ Dwight Eisenhower áp đặt lệnh cấm vận đầu tiên đối với Cuba vào năm 1960 và cắt đứt quan hệ ngoại giao từ tháng 1/1961, vài tuần trước khi ông rời Nhà Trắng và 7 tháng trước khi Tổng thống Barack Obama chào đời.

Báo Washington Post đánh giá Cuba và Mỹ đã có quyết định lịch sử gỡ bỏ quan điểm Chiến tranh lạnh. Đây chính là thời điểm chín muồi để Mỹ thay đổi cách tiếp cận khác. Những cuộc đàm phán bí mật kéo dài suốt 18 tháng đã chấm dứt sự thù địch và hiểu lầm hàng chục năm qua giữa hai quốc gia láng giềng. Ông Obama tuyên bố, sự kiện này sẽ “bắt đầu một chương mới của các quốc gia châu Mỹ”. 

Quyết định tái thiết lập quan hệ ngoại giao cũng cho thấy cả Cuba và Mỹ đã sẵn sàng cho một mối quan hệ cùng chung sống trên cơ sở tôn trọng những khác biệt và quyết tâm giải quyết những bất đồng thông qua đối thoại và đàm phán.

Sẽ dỡ bỏ cấm vận

Để bày tỏ thiện chí, Cuba đã đồng ý thả Alan Gross, điệp viên làm việc cho chính phủ Mỹ bị kết án tù tại Cuba, trong khi Washington trả tự do cho 3 tình báo viên Cuba bị giam giữ tại các nhà tù ở Mỹ. Tuy nhiên, Chủ tịch Raul Castro nhấn mạnh rằng, điều này không có nghĩa là vấn đề chính đã được giải quyết. 

“Cấm vận kinh tế, thương mại, tài chính gây những thiệt hại khổng lồ về con người và kinh tế đối với đất nước chúng ta phải được dỡ bỏ. Những tiến bộ đạt được trong việc trao đổi chứng tỏ rằng có khả năng tìm thấy giải pháp cho nhiều vấn đề”, ông nói.