Sau 18 tháng đàm phán bí mật, Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch Raul Castro đã có cuộc điện đàm trực tiếp ngày 17/12 mang tính đột phá để đi đến thống nhất cuối cùng về khôi phục quan hệ song phương, mở lại cơ quan đại diện ngoại giao ở mỗi nước và và nới lỏng một số hạn chế về thương mại.
Hai nhà lãnh đạo đã có bài phát biểu trên truyền hình cùng lúc về bước đột phá lịch sử trong quan hệ giữa hai bên.
Phát biểu từ Nhà Trắng, tổng thống Obama khẳng định Washington đã sẵn sàng cho “một chương mới” trong các mối quan hệ với Cuba, đồng thời nhấn mạnh đã đến lúc chấm dứt “cách tiếp cận lỗi thời" lâu nay, điều không thể giúp thúc đẩy quan hệ song phương vốn đã bị đình trệ kể từ năm 1961 tới nay.
“Trong một sự thay đổi có ý nghĩa nhất về chính sách trong hơn 50 năm qua, chúng ta sẽ chấm dứt cách tiếp cận lỗi thời nhiều thập kỷ qua không thúc đẩy được các lợi ích của Mỹ, thay vào đó sẽ bình thường hóa quan hệ với Cuba”, ông Obama nói.
Cụ thể, ông Obama thông báo việc mở cửa đại sứ quán Mỹ ở Cuba, mở các ngân hàng Mỹ-Cuba, cho phép xuất khẩu các trang thiết bị và dịch vụ viễn thông...
Tuy nhiên, ông Obama cho biết, Washington sẽ không chấm dứt hoàn toàn lệnh cấm vận thương mại vốn đã có hiệu lực hơn 50 năm với Cuba bởi điều này đã được hệ thống hóa trong pháp luật và cần sự phê chuẩn của Quốc hội. Song, tổng thống khẳng định, ông sẽ tìm kiếm chính sách đó nhưng "có thể sẽ phải đối mặt với những phản ứng mạnh mẽ".
Trong khi đó, phát biểu từ thủ đô La Habana, cùng thời điểm với bài phát biểu của Tổng thống Obama, Chủ tịch Cuba Raul Castro chính thức tuyên bố sẽ bình thường hóa quan hệ với Mỹ sau 53 năm gián đoạn. Nhà lãnh đạo 83 tuổi cũng ca ngợi quyết định của Washington là thay đổi mang tính lịch sử.
“Chúng tôi nhất trí tái thiết lập quan hệ ngoại giao với Mỹ sau hơn nửa thế kỷ...Quyết định của tổng thống Obama dành riêng sự tôn trọng đối với nhân dân của chúng tôi”, ông Raul Castro nói.
Nhà lãnh đạo Cu ba cũng bày tỏ sự biết ơn đối với Tòa thánh Vatican, đặc biệt là Đức Giáo Hoàng Francis cũng như Chính phủ Canada đã đứng ra làm trung gian giúp hai bên xích lại gần nhau, khi hỗ trợ hậu cần giúp phái đoàn hai nước thực hiện các cuộc đàm phán bí mật.
Động thái trên xảy ra sau khi Cuba tuyên bố đã trả tự do cho công dân Mỹ Alan Gross và một điệp viên người Cuba làm việc cho chính phủ Mỹ bị bắt giữ từ cách đây 20 năm. Đổi lại, phía Mỹ cũng phóng thích 3 trong số 5 chiến sỹ tình báo Cuba bị Mỹ kết án tù giam từ năm 2001.
