Thực tế được cơ quan quản lý thừa nhận, để thu hút vốn đầu tư, nhiều năm qua Chính phủ Việt Nam đã dành những ưu đãi không nhỏ về thuế, đất đai và chính sách cho các DN FDI. Dù được ưu đãi khủng nhưng việc nộp thuế của các DN FDI chỉ như hạt cát nhỏ trong dòng chảy lợi nhuận kinh doanh và đầu tư của các DN.
Câu chuyện chuyển giá chỉ thực sự gây sốt khi năm 2012 báo chí đặt nghi vấn chuyển giá với trường hợp hợp Coca-Cola Việt Nam trong hơn 20 năm hoạt động tại Việt Nam liên tục báo lỗ và không phải đóng thuế thu nhập DN dù doanh thu liên tục tăng từ 20-30%/năm. Thậm chí, lỗ lũy kế tính đến 30/9/2011 của DN này đã lên tới 3.768 tỷ đồng, lớn hơn cả số vốn đầu tư ban đầu vào Việt Nam. Cũng cùng thời điểm đó, Công ty PepsiCo Việt Nam cũng bị đặt trong vòng nghi vấn chuyển giá hơn 1.200 tỷ đồng. Dù thua lỗ nhưng hai đại gia nước giải khát quốc tế nêu trên vẫn liên tục mở rộng đầu tư với số tiền hàng trăm triệu USD.
Sau việc này, ngành thuế đã tích cực vào cuộc. Báo cáo của cơ quan thuế cho thấy, sau hơn 3 năm hoạt động, tổ quản lý giá chuyển nhượng thuộc Tổng Cục thuế và lập 4 Phòng Thanh tra giá chuyển nhượng thuộc 4 Cục Thuế (TP.HCM, Hà Nội, Đồng Nai, Bình Dương) đã điều chỉnh lỗ gần 10 nghìn tỷ đồng của các DN có giao dịch liên kết, có dấu hiệu chuyển giá, báo lỗ, chuyển lợi nhuận ra nước ngoài .
Các chuyên gia quốc tế cũng từng cảnh báo, chống chuyển giá là câu chuyện dài và không có hồi kết. Nhưng việc Bộ Tài chính “bắt tay” với các bộ, ngành xây dựng dự thảo Nghị định chống chuyển giá với việc chỉ mặt, đặt tên cụ thể đối với các hành vi, các chiêu, mánh chuyển giá trong các hoạt động mua, bán, trao đổi, thuê, cho thuê, chuyển giao, chuyển nhượng hàng hóa, dịch vụ được kỳ vọng sẽ là bước đầu để chấm dứt các hành vi chuyển giá, gây thiệt hại cho Nhà nước.
Cái được hơn cả trong việc chia sẻ số liệu về các khoản vay của DN Việt Nam với các công ty nước ngoài, về hoạt động nhượng quyền thương mại, về giá giao dịch của các hàng hóa trên các sàn giao dịch hàng hóa quốc tế giữa các bộ ngành… sẽ giúp hình thành một cơ sở dữ liệu chung của quốc gia, làm căn cứ để “chiến đấu” với những DN có các hoạt động chuyển giá tại Việt Nam.
