Mưa ngâu là cách gọi dân gian của Việt Nam để chỉ những trận mưa rả rích, liên tiếp thường xảy ra vào tháng 7 âm lịch, khoảng tháng 8 dương lịch hàng năm, gắn liền với truyền thuyết Ngưu Lang – Chức Nữ. Vì vậy, tháng 7 âm lịch còn gọi là tháng ngâu. Theo ông Lê Thanh Hải, ở góc độ khí tượng, mưa ngâu xảy ra do dải hội tụ nhiệt đới đi qua khu vực Bắc bộ và Bắc Trung bộ, gây ra mưa trên diện rộng. Đặc điểm của mưa ngâu là mưa rải rác, từng cơn, từng ngày, có ngày mưa nhiều, có ngày mưa ít.
Theo ông Hải, năm nay, ngay đầu tháng 6 âm lịch (tháng 7 dương lịch), dải hội tụ nhiệt đới đã xuất hiện ở Bắc bộ, Bắc Trung bộ, gây ra mưa ngâu. Như vậy, mưa ngâu năm nay đến sớm hơn một tháng âm lịch và nửa tháng dương lịch.
Mùa mưa năm nay cũng được nhận định đến sớm hơn trung bình nhiều năm. Tháng 6/2018, khu vực trung du, miền núi phía Bắc gánh chịu đợt mưa lũ kỷ lục. Trong nửa đầu tháng 7, khu vực từ Thanh Hóa đến Quảng Trị lượng mưa cũng vượt so với cùng kỳ các năm. Riêng các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh lượng mưa vượt 2-4 lần so với cùng kỳ các năm. Mùa mưa đến sớm nên được dự báo sẽ kết thúc sớm hơn trung bình nhiều năm.
Theo thông báo mới nhất của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương, hiện nay dải hội tụ nhiệt đới có trục đi qua khu vực Bắc Trung Bộ hoạt động mạnh nối với áp thấp nhiệt đới suy yếu từ bão số 3 nên khu vực đồng bằng và trung du Bắc Bộ, các tỉnh Hòa Bình, Sơn La, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh có mưa to đến rất to. Từ gần sáng và ngày mai (20/7), mưa lớn có khả năng mở rộng lên các tỉnh vùng núi phía Bắc và khu Tây Bắc Bắc Bộ. Mưa lớn ở các tỉnh Bắc Bộ và Trung Bộ có khả năng kéo dài nhiều ngày tới, cần chú ý theo dõi trong các bản tin dự báo mưa lớn tiếp theo.
Tại Hà Nội, ngày và đêm nay (19/7) có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to và dông. Trong cơn dông có khả năng rất cao xảy ra tố, lốc và gió giật mạnh. Khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ chịu ảnh hưởng của gió mùa Tây Nam đang hoạt động mạnh nên trong 2-3 ngày tới tiếp tục có mưa, mưa vừa, có nơi mưa to và dông (thời gian mưa tập trung vào chiều và đêm), trong cơn dông có khả năng rất cao xảy ra tố, lốc và gió giật mạnh.
